Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Wiek XX stał się areną wielu tragicznych wydarzeń w dziejach Europy i całego świata. Zdarzenia te doprowadziły do gruntownych zmian politycznych i społecznych w wielu państwach, a także odcisnęły piętno na psychice milionów ludzi. Wybuch II wojny światowej, dyktatura komunistyczna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, nasilenie się ataków terrorystycznych – to wszystko zagrażało poczuciu wolności jednostki i całego narodu. Reżim nie zdołał jednak całkowicie zniszczyć poczucia niezależności w poddanych mu narodach. W Polsce narodziła się „Solidarność”, a po upadku muru berlińskiego w 1989 roku nastąpił stopniowy upadek dyktatury komunistycznej.

Świadkiem i uczestnikiem tych wydarzeń i przemian był Karol Wojtyła. Osobiście doświadczył tragedii II wojny światowej, a po jej zakończeniu żył w kraju, który znalazł się pod wpływem systemu komunistycznego i był całkowicie uzależniony od Związku Radzieckiego. W 1978 roku Karol Wojtyła został wybrany na papieża. Z jego wieloletnich doświadczeń, przemyśleń i obserwacji zrodziła się książka „Pamięć i tożsamość”, w której dokonał krytycznej analizy dwóch systemów totalitarnych: nazizmu i komunizmu, a także poruszył zagadnienia ważne dla losów ludzkości, wkraczającej w trzecie tysiąclecie.

Cytaty


Zło jest zawsze brakiem jakiegoś dobra, które w danym bycie powinno się znajdować, jest niedostatkiem. Nigdy nie jest jednak całkowitą nieobecnością dobra.

Dzieje ludzkości są widownią koegzystencji dobra i zła.

Jeżeli Kościół w mocy Ducha Świętego nazywa zło po imieniu, to tylko w tym celu, ażeby wskazywać możliwość jego przezwyciężenia.

W ciągu lat zrodziło się we mnie przeświadczenie, że ideologie zła są głęboko zakorzenione w dziejach europejskiej myśli filozoficznej.

Zło bowiem, w znaczeniu realistycznym, może zaistnieć tylko w relacji do dobra, a zwłaszcza w relacji do Boga, najwyższego Dobra.


Pan Bóg dał hitleryzmowi dwanaście lat egzystencji i po dwunastu latach system ten się zawalił. Widocznie taka była miara, jaką Opatrzność Boża wyznaczyła temu szaleństwu.

Ostatecznie, zastanawiając się nad złem, dochodzimy do uznania większego dobra.


Miara wyznaczona złu przez boskie dobro stała się udziałem dziejów człowieka, w szczególności dziejów Europy, za sprawą Chrystusa.

Jeśli odkupienie jest tą boską miarą wyznaczoną złu, to nie dla czego innego, jak tylko dlatego, że w nim zło zostaje w sposób radykalny przezwyciężone dobrem, nienawiść miłością, śmierć zmartwychwstaniem.

W tajemnicy odkupienia zwycięstwo Chrystusa nad złem jest dane człowiekowi nie tylko jako osobista korzyść, ale także jako zadanie.
Człowiek we wszystkim znajduje Boga, we wszystkim i poprzez wszystko z Nim obcuje.


Wolność jest dana człowiekowi przez Stwórcę i jest mu równocześnie zadana. Poprzez wolność człowiek jest powołany do przyjęcia i realizacji prawdy.

Całe XX stulecie było naznaczone jakimś szczególnym działaniem Boga, który jest Ojcem „bogatym w miłosierdzie” – dives in misericordia…
Tajemnica paschalna potwierdza, że ostatecznie zwycięskie jest dobro; że życie odnosi zwycięstwo nad śmiercią; że nad nienawiścią tryumfuje miłość.


Ojczyzna jako ojcowizna jest z Boga, ale równocześnie jest w jakimś znaczeniu również ze świata.

Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: umiłowanie historii, tradycji, języka czy samego krajobrazu ojczystego.[…] Próbą dla tego umiłowania staje się każde zagrożenie tego dobra, jakim jest ojczyzna.
Ojczyzna jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli i jako taka, jest też wielkim obowiązkiem.


Patriotyzm jako miłość do ojczyzny przyznaje wszystkim innym narodom takie samo prawo jak własnemu, jest zatem drogą do uporządkowanej miłości społecznej.

Termin „naród” oznacza tę społeczność, która znajduje swoją ojczyznę w określonym miejscu świata i która wyróżnia się wśród innych własną kulturą.

Historyczność człowieka wyraża się we właściwej mu zdolności obiektywizacji dziejów.


Każdy naród żyje dziełami swojej kultury.

Chwałą Boga jest świat, który człowiek doskonali zgodnie z Bożą miłością.

Wszyscy chrześcijanie są wezwani do świadczenia o Chrystusie.
Kościół jest matką, która na podobieństwo Maryi przechowuje całe te dzieje, zachowując w sercu wszystkie ludzkie istotne problemy.
Pamięć Maryi i Kościoła służą człowiekowi, aby raz jeszcze, na przełomie tysiącleci, odnalazł swoją tożsamość.


Ludzkość jest powołana do wychodzenia poza granicę śmierci i poza granicę przemijających wieków, ku ostatecznej przystani w wieczności, przy chwalebnym Chrystusie w trynitarnej komunii.

Jan Paweł II – nota biograficzna


18 maja 1920 roku, w podkrakowskiej miejscowości Wadowice, przyszedł na świat Karol Józef Wojtyła, syn Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich. Jego ojciec, w stopniu wojskowym porucznika, był pracownikiem w Powiatowej Komendzie Uzupełnień. Matka zajmowała się przede wszystkim prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Starszy brat Karola, Edward, w 1930 roku ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Krakowskim. Siostra, Olga, zmarła wkrótce po urodzeniu.

W miesiąc po narodzinach (20 czerwca 1920 roku) mały Karol został ochrzczony w wadowickim kościele parafialnym. Imię, wybrane dla niego przez rodziców, było hołdem dla ostatniego cesarza Austrii – błogosławionego Karola Habsburga. 13 kwietnia 1929 roku, w wieku 45 lat, zmarła Emilia Wojtyła. Trzy lata później na rodzinę Wojtyłów spadła kolejna tragedia. Ukochany brat Karola, Edmund, zmarł na szkarlatynę w wieku zaledwie 26 lat.

Po ukończeniu szkoły powszechnej, 1 września 1930 roku Karol rozpoczął ośmioletnią naukę w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Wadowity. Po lekcjach młody Wojtyła aktywnie uczestniczył w działalności kółka teatralnego, zorganizowanego przez wadowickich polonistów. Pasja ta w przyszłości była systematycznie rozwijana i stała się istotnym czynnikiem, kształtujących charakter Karola. Po ukończeniu gimnazjum, 14 maja 1938 roku, zdał pomyślnie egzamin dojrzałości, otrzymując ocenę celującą.

Jesienią rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym czasie wraz z ojcem zamieszkał na stałe w Krakowie. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił jednak dalszą edukację. W roku 1939 rozpoczął pracę jako robotnik fizyczny w krakowskich zakładach chemicznych Solvay, następnie jako posłaniec w sklepie. Ostatecznie trafił do kamieniołomu w Zakrzówku, gdzie został pomocnikiem strzałowego. W lutym 1941 roku stracił ojca, który zmarł w wyniku ciężkiej i długotrwałej choroby.

Pierwszy rok studiów i lata wojny to jednocześnie okres intensywnej nauki i rozwoju zainteresowań. Karol pisał wiersze, grał w piłkę nożną i organizował wycieczki krajoznawcze. Wraz z przyjaciółmi aktywnie uczestniczył w działalności artystycznej i literackiej. W 1941 roku zaangażował się w działalność Teatru Rapsodycznego jako aktor i twórca przedstawień. Należał również do podziemnej organizacji Unia, która prowadziła działalność polityczno-wojskową.

W roku 1942 rozpoczął naukę na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, który działał jako tajna uczelnia oraz uczęszczał na wykłady Metropolitarnego Seminarium Duchownego. Po zakończeniu wojny, od kwietnia 1945 do sierpnia 1946 roku, pracował jako młodszy asystent na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadząc wykłady dla seminarzystów z historii dogmatu. W dniu 1 listopada 1946 roku w kaplicy Domu Biskupiego otrzymał święcenia kapłańskie, których udzielił mu Ksiądz Kardynał Sapieha. Wkrótce wyjechał do Rzymu, aby kontynuować studia.

Naukę rozpoczął na Papieskim Międzynarodowym Uniwersytecie Athenaeum Angelicum (obecnie Papieski Uniwersytet św. Tomasza z Akwinu). Tam też otrzymał dyplom licencjacki z maksymalną ilością punktów. W roku 1948, po obronie pracy doktoranckiej, uzyskał tytuł doktora teologii. W okresie studiów zawarł liczne znajomości z duchownymi z krajów frankońskich i obu Ameryk, z którymi wymieniał poglądy. Po powrocie do Polski został skierowany do parafii w Niegocinie, gdzie przez siedem miesięcy pełnił funkcję wikarego i nauczyciela religii. Przez ten czas aktywnie uczestniczył w życiu parafii. Kolejnym miejscem jego pracy duszpasterskiej, od marca 1949 roku, był krakowski kościół św. Floriana. Bardzo szybko zyskał sympatię tamtejszej młodzieży, dla której organizował wyprawy w góry i spływy kajakowe na Mazurach. Była także założycielem chóru gregoriańskiego. W tym czasie prowadził wykłady w seminariach w Krakowie, Częstochowie i Katowicach, a na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim objął katedrę etyki.

W roku 1958 Karol Wojtyła został mianowany na biskupa pomocniczego i biskupa tytularnego Ombrii. Jego dewizą w dalszej posłudze kapłańskiej stała się łacińska sentencja: „Totus Tuus” („Cały Twój”). Konsekracja biskupia odbyła się 28 września tegoż roku w katedrze na Wawelu i udzielił jej metropolia krakowski i lwowski, arcybiskup Eugeniusz Baziak. Jako jeden z przedstawicieli polskiego Kościoła uczestniczył w obradach II Soboru Watykańskiego, a jego wykłady, dotyczące etyki i nowego podejścia do kwestii seksualności i małżeństwa, zostały przyjęte z entuzjazmem i ogólną aprobatą.

W 1965 roku otworzył proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej. Odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej, a po powrocie do kraju otrzymał nominację na arcybiskupa i metropolitę archidiecezji krakowskiej. Tytuł ten otrzymał w dniu 9 lipca 1967 roku z rąk papieża Pawła VI. Jako kardynał aktywnie angażował się w prace instytucji kościelnych. Był członkiem kongregacji do spraw Duchowieństwa, Wychowania Katolickiego, Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz Kościołów Wschodnich. W tym czasie napisał prace z pogranicza filozofii i teologii, które przyniosły mu uznanie dostojników kościelnych i teologów: „Miłość i odpowiedzialność” (1960) i „Osoba i czyn” (1969). W 1962 roku został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji.

Po nieoczekiwanej śmierci Jana Pawła I udał się jako kardynał na konklawe, które przybrało dla niego zaskakujący bieg. W wyniku tajnego głosowania, został powołany na Stolicę Piotrową jako pierwszy cudzoziemiec od 455 lat. Przybrał imię Jana Pawła II jako wyraz szacunku dla swojego poprzednika.

Wynik wyboru konklawe kardynalskiego, ogłoszony 16 października 1978 roku o godzinie 16:16, rozpoczął jeden z najbardziej niezwykłych pontyfikatów z historii papiestwa. Następcą świętego Piotra został człowiek, który zapisał się znacząco nie tylko w dziejach Kościoła Katolickiego, ale także w dziejach całego świata. Teolog, pisarz, poeta, a przede wszystkim niezwykle charyzmatyczny przywódca, stał się jednym z filarów współczesnego świata i dał się poznać jako niezłomny kreator nowego oblicza cywilizacji. Cały pontyfikat Jana Pawła II to wyznaczanie nowych, często kontrowersyjnych, sposobów religijności oraz świadectwo głębokiej wiary i naoczny przykład na poczucie jedności człowieka z Bogiem. Papież jako polityk, bo i taką funkcję sprawował jako przywódca niemal miliarda katolików na całym globie, angażował się w walkę z nędzą i ubóstwem. Jego działania zmierzały do eliminowania niesprawiedliwości społecznych, nawoływał do światowego pokoju i bezpieczeństwa.

Początek pontyfikatu Jana Pawła II przypadł na czasy, kiedy Europa podzielona była tzw. „żelazną kurtyną”, a na świecie szerzyły się konflikty pomiędzy wrogimi sobie ideologiami. Dzięki licznym pielgrzymkom wszędzie tam, gdzie się pojawiał, głosił dobrą nowinę i przekonywał, że jedyną właściwą drogą rozwoju ludzkości jest Pokój wśród ludów świata. Łatwość, z jaką nawiązywał kontakt z wielkimi tego świata oraz rozumienie potrzeb pokrzywdzonych, sprawiła, że jego poglądy i stanowisko wywarły znaczący wpływ na politykę przełomu wieków.

Jednym z największych sukcesów papieża w sferze politycznej była duchowa inspiracja, która przyczyniła się do upadku ideologii komunistycznej. Jako Polak, żyjący w totalitarnym państwie, doskonale rozumiał zło ideału marksistowsko-leninowskiego. To właśnie jego niezłomna postawa przyczyniła się do powstania jednego z największych zrywów wolnościowych w dziejach ludzkości – do postania „Solidarności”, co ostatecznie przyczyniło się do rozpadu komunistycznego Bloku Wschodniego.

Jednym z najbardziej doniosłych dokonań z okresu pontyfikatu Jana Pawła II był tzw. Dialog Ekumeniczny i otwarcie kościoła katolickiego na inne wyznania. W wyniku takiej postawy jako pierwszy papież uczestniczył w żydowskim nabożeństwie oraz udał się na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, gdzie modlił się przed Ścianą Płaczu. Jako orędownik religii dialogu wielokrotnie spotykał się z przedstawicielami Islamu i innych wyznań. Był serdecznym przyjacielem Dalajlamy, duchowego i politycznego przywódcy buddyjskiego Tybetu. Jako przywódca katolików wykazał się niezwykłą charyzmą w głoszeniu Słowa Bożego. Dzięki zniesieniu oficjalnego ceremoniału stał się bliższy ludziom. Najważniejszy był dla niego osobisty kontakt z każdym człowiekiem. W licznych spotkaniach i wystąpieniach podczas pielgrzymek kładł szczególny nacisk na kształtowanie charakteru wiernych. Szczególną sympatią obdarzył młodzież, nazywając ją „nadzieją tego świata”. Warto wspomnieć, że w czasie jego pontyfikatu na katolicyzm przeszło ponad 300 milionów ludzi.

Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku, po wielu latach borykania się w rozwijającą się chorobą Parkinsona. Pozostawił w swojej spuściźnie Kościół katolicki, który, dzięki jego działalności, zyskał zupełnie nowe oblicze instytucji otwartej na duchowość każdego człowieka, dialog i aktywność. Dwudziestosiedmioletni pontyfikat papieża-Polaka to okres niezwykle doniosły, podczas którego poprowadził on rzesze katolików przez meandry problemów współczesnego świata i nigdy nie pozostał obojętnym na ludzką krzywdę.



Mapa serwisu: