Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Pełny oryginalny tytuł „Przypadków Robinosna Crusoe” brzmi: The Life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe, of York, Mariner: Who lived Eight and Twenty Years, all alone in an uninhabited Island on the Coast of America, near the Mouth of the Great River of Oroonoque; Having been cast on Shore by Shipwreck, wherein all the Men perished but himself. With An Account how he was at last as strangely deliver’d by Pyrates.

Powieść Daniela Defoe powstała w roku 1719, w Londynie (Anglia). Pierwsza publikacja ukazała się także w 1719 roku. Wydawcą pierwszego nakładu był William Taylor. Głównym bohaterem i narratorem powieści jest Robinson Crusoe. Crusoe opowiada zarówno w pierwszej jak i trzeciej osobie, dzieląc się z czytelnikiem swoimi przeżyciami i obserwacjami. Czasami narrator wyjawia swoje odczucia, jednak czyni to dopiero wtedy, gdy są one w jego ocenie niemożliwe do pohamowania. Zazwyczaj jednak relacjonuje je, koncentrując się na szczegółach i wydarzeniach.

Crusoe stara się zachować obiektywizm. Unika sztucznej dramaturgii na rzecz skrupulatnego, czasami wręcz inwentaryzacyjnego opisu. Cechą narracji w omawianej powieści jest zachowanie kolejności wydarzeń, pozwalając im naturalnie się rozwijać. Jeśli emocje wewnętrzne bohaterów nie mają znaczenia dla ich podejmowanych przez nich działań, narrator rzadko o nich wspomina. Czas akcji biegnie od 1659 roku do 1694 roku, zaś do miejsc akcji można zaliczyć: angielski York, Londyn, Sale, Północną Afrykę, Brazylię, bezludną wyspę na Karaibach oraz Lizbonę.

Głównym konfliktem jest walka tytułowego bohatera, jedynego ocalałego rozbitka na bezludnej wyspie, z samotnością, naturą i kanibalami o przetrwanie i powrót do domu. Zawiązanie akcji następuje, gdy Crusoe sprzeciwia się ojcu, ucieka z domu i wyrusza w morską przygodę. Po dochodowej wyprawie do Nowej Gwinei. Po dotarciu do Brazylii i kolejnych sukcesach finansowych zamierza wyruszyć do Afryki celem nabycia niewolników do swojej plantacji. Punkt kulminacyjny następuje, gdy statek Crusoe rozbija się u wybrzeży bezludnej wyspy, a on, jako jedyny ocalały z załogi, staje się jej mieszkańcem i musi walczyć o przetrwanie. Rozwiązanie akcji: Budowa schronienia, zabezpieczenie zapasów żywności, zaakceptowanie losu przez Robinsona. Główną problematyką stanowią zagadnienia związane z podporządkowywaniem sobie przez człowieka przyrody oraz innych ludzi; koniecznością pokuty za swoje czyny; wagą samoświadomości.


Daniel Defoe - biografia


Daniel Defoe przyszedł na świat jako Daniel Foe w 1660 roku, zmieniając nazwisko w wieku trzydziestu pięciu lat, by nadać mu arystokratycznego wydźwięku. Podobnie jak Robinson Crusoe, był trzecim dzieckiem. Jego rodzice – James i Mary Foe, odwrócili się od kościoła anglikańskiego i przeszli na protestantyzm.

W dzieciństwie Daniel byś świadkiem dwóch największych katastrof, jakie spotkały Londyn w XVII wieku – epidemii dżumy oraz Wielkiego Pożaru, który strawił niemal całe miasto w 1666 roku. Uważa się, że ten fakt ukształtował zamiłowanie Defoe do katastrof, a także do ocalałych z nich ludzi, które uwidoczniły się później w jego twórczości. Przez fakt nie należenia do kościoła anglikańskiego młody Daniel nie mógł ubiegać się o miejsce na tradycyjnych i prestiżowych uczelniach wyższych, jak Oxford czy Cambridge. Zamiast tego musiał uczęszczać do szkół dla ekskomunikowanych z kościoła anglikańskiego, jaką był między innymi Dorking, gdzie studiował nauki ścisłe i humanistyczne, przygotowując się do roli prezbiteriańskiego minstrela.

Jednak wizja życia pod ścisłym rygorem i w purytańskich warunkach nie była Danielowi w smak. Prezbiteriańskie wychowanie i poglądy, które towarzyszyły mu przez całe życie również znajdują swoje odbicie w jego twórczości, także w Przypadkach Robinsona Crusoe. Młody Defoe pragnął stać się częścią dynamicznie rozwijającego się londyńskiego świata przemysłu. W roku 1683 Defoe parał się wędrownym handlem. W ten sposób zwiedził pół Europy – Holandię, Francję i Hiszpanię. Wówczas to rozwinęło się w nim zamiłowanie do dalekich podróży. Podobny los spotykał później dwójkę jego najbardziej znanych bohaterów, czyli Molla Flandersa i Robinsona Crusoe, których życia ukształtowały się po serii wypraw z dala od rodzinnej Anglii.

Po powrocie z wypraw i dzięki zgromadzonemu majątkowi otworzył własną pasmanterię w modnej dzielnicy Londynu. Rok po założeniu własnego przedsiębiorstwa poślubił Mary Tuffley, pochodzącą z wyższych sfer córkę bogatego kupca. Szybko okazało się, ze młodzieniec ma talent nie tylko do robienia interesów. Defoe odkrył w sobie potencjalnego polityka. W roku 1685 Anglią rządził król Jakub II wywodzący się z katolickiego rodu Stuartów. Monarcha słynął ze swojej nienawiści do protestantów. Daniel, jako piewca swobody wyznań religijnych opublikował na przestrzeni trzech lat kilka pamfletów sprzeciwiających się nietolerancyjnej polityce króla. Działalność ta była bardzo ryzykowna, jednak siła przekonań Defoe oraz poczucie wielkiej niesprawiedliwości nie pozwalały mu siedzieć bezczynnie.

Przystąpił do ruchu, która zmusiła Jakuba do abdykacji. Pod rządami nowego króla – Williama, Defoe sprawował kilka funkcji doradczych na jego dworze. Jednak przez prześladowania za czasów poprzedniego władcy trwale odcisnęły się na kondycji finansowej Defoe, zmuszając go do ogłoszenia bankructwa w roku 1692. Wówczas szacował swoje zadłużenie na siedemnaście tysięcy funtów. Choć większość udało mu się później spłacić, do końca życia nie wydobył się z tarapatów finansowych, dlatego też bohaterowie jego dzieł wielokrotnie podkreślają znaczenie pieniądza w świecie.

W 1692 roku pęd gospodarczy, który z wielu ludzi uczynił bogaczy i przyczynił się do wielkiego wzrostu zatrudnienia, zwolnił, a wręcz zahamował. W dodatku napięta sytuacja międzynarodowa, a zwłaszcza z wojna z Francją, spowodowała gwałtowną zapaść eksportu Anglii. Wszystko to spowodowało, że rzesze przedsiębiorców utraciło swoje majątki. Taki właśnie los spotkał Defoe. Co więcej, po śmierci króla Williama autor Przypadków Robinsona Crusoe ponownie popadł w niełaskę władz. Po napisaniu ciętej satyry na nowego monarchę wylądował nawet w więzieniu na trzy miesiące.

Interesy Defoe popadły w ruinę, jego najbliższa rodzina cierpiała biedę, a on podupadł na zdrowiu. Pisarz zmuszony był pójść na kompromis i zgodził się publicznie wspierać i propagować rządy królowej Anny. Po wstąpieniu do partii Torysów po krótkim czasie jego status finansowy poprawił się na tyle, że ponownie mógł oddać się swojej najwyższej pasji, czyli pisaniu. Dość ironicznie, Defoe wydawał propagandową gazetą, w której wychwalał naczelnych polityków rządu królowej Anny, w tym także człowieka, który w przeszłości skazał go na więzienie. Jednak po kilku latach ponownie dała o sobie znać przekora Defoe. Po publikacji serii pamfletów demaskujących mechanizmy władzy królowej, ponownie trafił za kraty. Za jeden ze swoich tekstów został nawet zakuty na trzy dni w dyby.

Defoe postanowił już więcej nie narażać siebie i swojej rodziny, dlatego do końca życia publikował tylko pisma schlebiające ówczesnej władzy, bądź w ogóle z nią nie związane, a wszystkie inne dzieła trafiały do szuflady. Powieściopisarstwo pojawiło się stosunkowo późno w życiu Defoe, gdy miał około sześćdziesięciu lat. W 1719 roku ukończył i opublikował Przypadki Robinsona Crusoe, arcydzieło literatury fikcji. Powieść natychmiast osiągnęła wielki sukces i pociągnęła za sobą kolejne publikacje, a także eseje i artykuły. Przypadki Robinsona Crusoe oparte były na autentycznej historii szkockiego marynarza Aleksandra Selkirka.

Skupiając się na detalach powszedniego życia i unikając tematów politycznych, Defoe zrewolucjonizował światową literaturę i nadał kształt gatunkowi powieści. Był także wielkim innowatorem pod względem stylistyki. Odszedł bowiem od wyszukanego języka wyższych klas i tworzył prostym, zrozumiałym przez zwykłych obywateli. Jednak zadłużenie Defoe było zbyt wielkie, by spłacić je pieniędzmi ze sprzedaży książek. Pisarz zmarł w wieku 70 lat w biedzie, ukrywając się przed wierzycielami. Odejście Defoe datuje się na 24 kwietnia 1731 roku, a za przyczynę zgonu uważa się wylew krwi do mózgu.



Mapa serwisu: