klp.plNiewielu jest w najnowszej historii polskiej poezji artystów tak rozpoznawalnych jak Edward Stachura. Jego wizerunek wiecznie młodego mężczyzny w dżinsowej kurtce, kręconymi włosami z gitarą przy boku jest znany milionom czytelników.
Swoją niezwykłą popularność, która od ponad trzydziestu lat utrzymuje się na podobnym poziomie, zawdzięcza głównie piosenkom, które często wykonywał sam. Dziś jego utwory wykonują między innymi Stare Dobre Małżeństwo (Z nim będziesz szczęśliwsza, Ruszaj się Bruno, idziemy na piwo, Jak czy Jest już za późno nie jest za późno) oraz Hey (Zobaczysz).
Stachura wielokrotnie był utożsamiany z takimi postaciami jak Edmund Szerucki, Janek Pradera i Michał Kątny, czyli główni bohaterowie jego utworów. Powodowało to wiele błędów interpretacyjnych jego twórczości. Literat nie tworzył dzieł autobiograficznych, chociaż wiele osób tak właśnie je odczytywało.
Edward Stachura był twórcą wszechstronnie utalentowanym. Sprawdzał się zarówno w wielu formach lirycznych. Jego wiersze są różnorodne, poczynając od ballad, poprzez poematy, do prozy poetyckiej. Wiele z jego utworów przesiąknięta jest tematyką moralną, co było efektem fascynacji poezją francuską. Bohaterowie Stachury stawiani są często przed trudnymi wyborami etycznymi.
Wymienieni powyżej bohaterowie z powieści literata byli faktycznie jemu podobni. Cechowała ich duża wrażliwość, zamiłowanie do natury i podróży, a przede wszystkim bogaty system wartości etycznych oraz poszukiwanie swojej prawdziwej tożsamości.
Poezja Edwarda Stachury:
1963 – Dużo ognia
1968 – Przystępuję do ciebie (poemat)
1968 – Po ogrodzie niech hula szarańcza (poemat)
1973 – Piosenki
1974 – Zbieg okoliczności łagodzących
1975 – Kropka nad ypsilonem
1978 – Missa pagana
1978 – Dużo ognia i tak dalej
1979 – Oto
1979 – Owoc
1988 – Taki wieczór choć rano
Powieści i opowiadania Edwarda Stachury:
1962 – Jeden dzień
1966 – Falując na wietrze
1969 – Cała jaskrawość
1971 – Siekierezada albo zima leśnych ludzi
1977 – Się
1979 – Fabula rasa
Zbiór opowiadań Się ukazał się w 1977 roku. Oryginalność tej książki polega na kreacji głównego bohatera.
W każdym opowiadaniu pojawia się bowiem bezosobowe i anonimowe Się. Taka kreacja posłużyła Stachurze do konstruowania takich zdań jak: Się patrzy w ogień zwyczajnie naturalnie, się nie tęskni, się nie dyszy w kosmos nieprzenikalnie, się nie lęka się poczytalnie i niepoczytalnie, się nie cierpi w proch ścieralnie, w ruinę, w obłęd obracalnie.
W ten sposób czytelnik odnosi wrażenie, że wszystko robi się samo, bez człowieka. Zabieg ten badacze nazwali „pułapką się”. Według Stachury wpadają w nią ludzie współcześni, którzy nie potrafią już właściwie przeżywać swojego życia.
Fabula rasa jest utworem filozoficznym. W książce tej znajdują się zapisane luźne myśli Stachury, które ten zbierał przez całe życie. Wiele osób uważa, że utwór ten jest zapisem postępującej choroby psychicznej poety. Dzieło posiada specyficzną budowę. Składa się z pytań zadawanych przez człowieka „ja” i odpowiedzi dawanych mu przez człowieka „nikt”. Pomimo tego rozdwojenia, stanowią oni jedną osobę.
Jedną z największych zalet utworu jest oryginalny język. Stachura usiłował jak najdokładniej oddać mowę potoczną, dlatego szyk zdań i słownictwo jest podporządkowane nie zasadom, ale wygodzie i użytkowości. Z czasem, stopniowo, język człowieka „ja” zaczyna się wyraźnie różnić od języka człowieka „nikt”. Słownictwo ulega poetyzacji.
Swoją niezwykłą popularność, która od ponad trzydziestu lat utrzymuje się na podobnym poziomie, zawdzięcza głównie piosenkom, które często wykonywał sam. Dziś jego utwory wykonują między innymi Stare Dobre Małżeństwo (Z nim będziesz szczęśliwsza, Ruszaj się Bruno, idziemy na piwo, Jak czy Jest już za późno nie jest za późno) oraz Hey (Zobaczysz).
Charakterystyka twórczości Edwarda Stachury
Stachura wielokrotnie był utożsamiany z takimi postaciami jak Edmund Szerucki, Janek Pradera i Michał Kątny, czyli główni bohaterowie jego utworów. Powodowało to wiele błędów interpretacyjnych jego twórczości. Literat nie tworzył dzieł autobiograficznych, chociaż wiele osób tak właśnie je odczytywało.
Edward Stachura był twórcą wszechstronnie utalentowanym. Sprawdzał się zarówno w wielu formach lirycznych. Jego wiersze są różnorodne, poczynając od ballad, poprzez poematy, do prozy poetyckiej. Wiele z jego utworów przesiąknięta jest tematyką moralną, co było efektem fascynacji poezją francuską. Bohaterowie Stachury stawiani są często przed trudnymi wyborami etycznymi.
Wymienieni powyżej bohaterowie z powieści literata byli faktycznie jemu podobni. Cechowała ich duża wrażliwość, zamiłowanie do natury i podróży, a przede wszystkim bogaty system wartości etycznych oraz poszukiwanie swojej prawdziwej tożsamości.
Twórczość Edwarda Stachury
Poezja Edwarda Stachury:
Powieści i opowiadania Edwarda Stachury:
Się - opracowanie
Zbiór opowiadań Się ukazał się w 1977 roku. Oryginalność tej książki polega na kreacji głównego bohatera.
W każdym opowiadaniu pojawia się bowiem bezosobowe i anonimowe Się. Taka kreacja posłużyła Stachurze do konstruowania takich zdań jak: Się patrzy w ogień zwyczajnie naturalnie, się nie tęskni, się nie dyszy w kosmos nieprzenikalnie, się nie lęka się poczytalnie i niepoczytalnie, się nie cierpi w proch ścieralnie, w ruinę, w obłęd obracalnie.
W ten sposób czytelnik odnosi wrażenie, że wszystko robi się samo, bez człowieka. Zabieg ten badacze nazwali „pułapką się”. Według Stachury wpadają w nią ludzie współcześni, którzy nie potrafią już właściwie przeżywać swojego życia.
Fabula rasa. Rzecz o egoizmie - opracowanie
Ta książka nie jest do przeczytania. Ta książka jest do odkrycia. Co jest w tej książce do odkrycia? To między innymi, ale przede wszystkim, że każda książka jest zawsze tylko książką; że wszystkie słowa są zawsze tylko słowami, nigdy nie są tym, co - z mniejszym lub większym popisem — usiłują opisać– tak zaczyna się zbiór esejów i szkiców Edwarda Stachury, który powstawał w latach 1978-1979.
Fabula rasa jest utworem filozoficznym. W książce tej znajdują się zapisane luźne myśli Stachury, które ten zbierał przez całe życie. Wiele osób uważa, że utwór ten jest zapisem postępującej choroby psychicznej poety. Dzieło posiada specyficzną budowę. Składa się z pytań zadawanych przez człowieka „ja” i odpowiedzi dawanych mu przez człowieka „nikt”. Pomimo tego rozdwojenia, stanowią oni jedną osobę.
Jedną z największych zalet utworu jest oryginalny język. Stachura usiłował jak najdokładniej oddać mowę potoczną, dlatego szyk zdań i słownictwo jest podporządkowane nie zasadom, ale wygodzie i użytkowości. Z czasem, stopniowo, język człowieka „ja” zaczyna się wyraźnie różnić od języka człowieka „nikt”. Słownictwo ulega poetyzacji.