Daremne żale – analiza i interpretacja, treść

Wy nie cofniecie życia fal,
Nic skargi nie pomogą
Bezsilne gniewy, próżny żal!

przemawiają do najbardziej zatwardziałego obrońcy tradycji i minionej epoki. Asnyk powtarza w niej wypowiedziane poprzednio uwagi o niemożliwości powrotu do przeszłości, o znikomej skuteczności lamentów, skarg. Podkreśla, że nie możemy się łudzić, że czas stanie w miejscu, że się cofnie. Ostrzega, że musimy się przystosować, ponieważ w przeciwnym razie Świat pójdzie swoją drogą, a my przeżyjemy swe życie bez świadomości istnienia lub będziemy martwi za życia.

Choć podmiot liryczny nie ujawnia się czytelnikowi wprost, to jednak ufamy mu, ponieważ opowiada o zjawiskach i zmianach, których był świadkiem i nie boi się wyrażać swego krytycznego zdania na ich temat. Nie kryje goryczy, tęsknoty za tym, co przeminęło, złości na to, że nie ma mocy zatrzymania czasu. Jednocześnie realnie przyznaje, że świat pędzi tak szybko, że żadna siła nie jest w stanie go zatrzymać. Szanuje ewolucję i postęp, wierząc przy tym, że ludzki umysł, choć eksploatowany, potrafi ciągle pracować nad rozwiązaniem nowych zagadek, mimo iż już dawno odgadł ich setki.

Język liryku jest właściwy autorowi, czyli jasny, zrozumiały, komunikatywny. Występują środki artystyczne, podkreślające interpretację utworu. Są to: epitety (daremne żale, próżny trud, bezsilne złorzeczenia, zniknionych mar, życie nowe, uwiędłych liści), przenośnie (np. wy nie cofniecie życia fal; Nie zdoła ogień ani miecz powstrzymać myśli w biegu), peryfrazy (np. Trzeba z żywymi naprzód iść (z innymi ludźmi) ; świat pójdzie swoją drogą (świat-ludzie), personifikacje (świat pójdzie) oraz wykrzyknienia (Bezsilne złorzeczenia!; Bezsilne gniewy, próżny żal!).

Daremne żale - treść

Daremne żale - próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.

Świat wam nie odda, idąc wstecz,
Zniknionych mar szeregu -
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myśli w biegu.

Trzeba z żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe...
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić głowę.

Wy nie cofniecie życia fal!
Nic skargi nie pomogą -
Bezsilne gniewy, próżny żal!
Świat pójdzie swoją drogą.

strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej