Sam - analiza i interpretacja

Wiadomości wstępne

Wiersz Sam Józefa Czechowicza pochodzi z tomiku poezji przesyconej nastrojami katastroficznymi, wizjami Apokalipsy i przeczuciem nadchodzącej zagłady - Ballada z tamtej strony z 1932 roku.

Interpretacja

Józef Czechowicz w wierszu Sam przedstawił wiele uczuć. W tekście przewijają się strach, niepokój, niepewność, brak poczucia bezpieczeństwa, zestawieniu poddano motywy apokaliptyczne i arkadyjskie.

Podmiot liryczny uparcie powtarza, że na świecie nie ma już spokoju, choćby nie wiadomo jak usilnie szukać, i tak już nie znajdzie się miejsca, gdzie można go odrobinę zaznać.

Pierwsza strofa jest bardzo mroczna i dynamiczna. Już w pierwszym wersie czytamy opis głośnego, panicznego, lecz bezpodstawnego krzyku, który zapowiada nadchodzące zło i potęguje w czytelniku uczucie niepewności i strachu.:

u dna ostrego krzyku
nic się nie jawi

Kolejne wersy wprowadzają nowe obrazy liryczne. Czytamy o wsi, której mieszkańcy, dostosowujący życie do pogody, zmian przyrody, nie spodziewają się nadciągającego niebezpieczeństwa. Tam:

(…) nici pajęcze na strzechach
płatki lecą pod zorzę
świtem
wiatrak ręce ogromne rozłożył
nad żytem
chociaż rola wędruje bruzdami wzdłuż
od horyzontu do horyzontu
od zórz do zórz
nie ma spokoju

Zwrot nie ma spokoju kieruje uwagę na fakt, iż nawet na tej wsi położonej gdzie diabeł mówi dobranoc, rozegra się wkrótce dramat. Monotonny i stateczny żywot zostanie na zawsze przerwany, nie pomoże schowanie się w kącie za piecem czy ucieczka w pole.

Po wnikliwej lekturze w ostatniej zwrotce dostrzec można opis klęski: ślady wojny, gdy lęk i symbol walki – czerwony kolor – ulegają nasileniu:

słowami czerwonymi
strunami czerwonymi
za rozpalonym czołem
ciemny tors mostu nad ciszą
wszędzie czerwienie kołem
płomienie wisząc
w mętnym strumieniu sekund
grożą
powodzią wieków
straszniej niż noc
straszniej niż burza
niż sen

Podmiot wszędzie widzi jakieś czerwone koła, płomienie, co może oznaczać krew, wystrzały z broni, śmierć. Widać tu inspirację elementami biblijnymi - obrazami ognia, czerwieni, potopu.



strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej