W ciągu kilku lat Ojciec Święty doszedł do wniosku, że ideologie zła są głęboko zakorzenione w dziejach europejskiej myśli filozoficznej. Encyklika o Duchu Świętym została negatywnie przyjęta przez pewne środowiska na Zachodzie. Reakcja taka wynikała z tych samych źródeł, z których zrodziło się przed dwustu laty europejskie oświecenie. Zmiana w myśleniu filozoficznym dokonała się wcześniej i wywodziła się od Kartezjusza, który stwierdzeniem: „Cogito, ergo sum” odwrócił porządek w dziedzinie filozofowania. Kartezjusz odszedł radykalnie od tego, czym dawniej była filozofia i skupił myśl ludzką na tym, co stanowiło treść ludzkiej świadomości.
Tradycja filozofii polskiej uległa zmianie po dojściu do władzy partii komunistycznych. Usunięto wówczas z uniwersytetów wszystko, co nie odpowiadało modelowi marksistowskiemu. Nastąpił „zmierzch realizmu tomistycznego”, co próbowano wyjaśniać jako odwrót od chrześcijaństwa jako źródła filozofowania. Możliwość dotarcia do Boga poddawano w wątpliwość, pozostawiając jedynie „ideę Boga”.
W podobny sposób zniszczone zostały podstawy „filozofii zła”. Zło bowiem mogło istnieć wyłącznie w relacji do dobra, a przede wszystkim do Boga, który jest najwyższym Dobrem. Sens odkupienia zła poprzez śmierć Chrystusa na krzyżu zanikł w umysłowości oświeceniowej. Człowiek został sam jako twórca własnych dziejów, cywilizacji i jako ten, który mógł stanowić o tym, co jest dobre, a co złe. Człowiek bez Boga, ze świadomością, że sam może zdecydować, co jest dobre, a co złe, mógł podjąć decyzję o unicestwieniu pewnej grupy ludzi.
Program ideologii narodowego socjalizmu, opierający się o przesłanki rasowe, był realizowany w Trzeciej Rzeszy. Podobne decyzje podejmowali rządzący w Związku Radzieckim i innych krajach, w których system opierał się na ideologii marksistowskiej. To doprowadziło do eksterminacji Żydów, Romów, duchowieństwa katolickiego i prawosławnego w Rosji. Później ideologia ta miała wpływ na prześladowania osób niewygodnych dla ustroju.
Po upadku ustrojów, opartych na „ideologii zła”, prześladowania ustały, lecz ich miejsce zajęły inne formy eksterminacji, jak na przykład legalna w wielu krajach aborcja, będąca eksterminacją poczętych istnień ludzkich przed ich narodzeniem. „Ideologie zła” nadal istnieją, lecz są ukryte i wykorzystują prawa człowieka przeciwko drugiemu człowiekowi i przeciwko rodzinie. Dzieje się tak dlatego, że odrzucono Boga jako Stwórcę i źródło stanowienia o tym, co dobre, a co złe. Tym samym odrzucono pojęcie „natury ludzkiej”, zastępując ją „wytworem myślenia”, który można dowolnie kształtować i zmieniać zależnie od okoliczności.
3. Miara wyznaczona złu w dziejach Europy
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 - - 9 - - 10 - - 11 - - 12 - - 13 -