Panny z Wilka a Brzezina

Opowiadania „Panny z Wilka” i „Brzezina” autorstwa Jarosława Iwaszkiewicza zostały po raz pierwszy wydane w roku 1933. Pierwsze z nich jest jednym z najbardziej osobistych utworów pisarza. Autor porusza w nim tematykę czasu i sensu ludzkiej egzystencji. Drugie jest refleksją na temat życia, śmierci i miłości. Oba opowiadania za względu na różne możliwości interpretacji, swą złożoność i bogactwo można traktować jako krótkie powieści. Iwaszkiewicz tworzy w nich artystyczne obrazy o wieloznacznej wymowie. Stwarza w ten sposób czytelnikowi szansę indywidualnego ich odbioru.



I tak – „Panny z Wilka” są przede wszystkim polemiką autora z Marcelem Proustem. Ten francuski pisarz w swym dziele „W poszukiwaniu straconego czasu” zawarł przekonanie, iż „przeszłość jest jedynym źródłem zbawienia, że ona najpełniej określa człowieka. Poszukiwanie czasu utraconego i odnajdywanie w nim istoty siebie samego – oto główny wątek Proustowskiego cyklu. Przeszłość jest zawsze otwarta, zawsze się spełnia w nowej wersji, zawsze jest w stanie odsłonić nam coś najważniejszego z życia i z nas, zawsze można ją na nowo odnaleźć”. Jednak, podczas gdy Francuz skupia się jedynie na czasie minionym, który uznaje za nadrzędny, tak Iwaszkiewicz ukazuje, że „między sferą wspomnień i sferą życia istnieje harmonia realistyczna. Życie jest podstawą, kontroluje wspomnienia”. Autor kwestionuje pogląd jakoby cała nadzieja człowieka mieściła się tylko i wyłącznie w przeszłości i przeszłość owa była jedynym źródłem zbawienia. Jego bohater Wiktor Ruben w końcu ucieka od wspomnień, ponieważ nie znalazł w nich żadnego pocieszenia. Stwierdza, że nie odzyska tego, co już kiedyś przeżył, wszystko zostało bezpowrotnie stracone, niczego nie da się powtórzyć.



Drugą płaszczyzną utworu jest teraźniejszość. Jest to opis życia sióstr we dworku, ich aktualnych losów, postaw, rezygnacji, a także pracy Wiktora w Stokroci, od której „na chwilę” odjechał. Zauważymy tu różnice pomiędzy życiem „panien”, a losem utrudzonego przez wojnę i ciężko pracującego dla dobra innych mężczyzny. Kiedyś siostry były dla Rubena czymś mitycznym, ich błogość, beztroska wydawały mu się wspaniałe. Jednak po tych kilkunastu latach zauważa, że tak naprawdę to są one przegrane. Ich życie jest pozbawione sensu. „Roślinno-ptaszęce bytowanie jest piękne, ale nie jest ludzkie w pełni ludzkiej odpowiedzialności za swoje życie i za innych.”





strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 

  Dowiedz się więcej