Smutno mi Boże - analiza i interpretacja

Podmiot liryczny należy utożsamiać z autorem liryku. Słonimski, podobnie jak podmiot, obawiał się powrotu do ojczyzny rządzonej przez wrogie mu obozy władzy z wieloletnich pobytów zagranicą, ponieważ wyznawał „niepopularne” wówczas poglądy: był liberałem, postulował wprowadzanie demokracji w miejsce rządów autorytarnych, nie zezwalał na szerzącą się w międzywojennej Polsce nietolerancję, ksenofobię, rasizm i faszyzm.

Wiersz Smutno mi, Boże ma zatem charakter autobiograficzny, jest intymnym wyznaniem Słonimskiego, świadomego wykluczenia i ostracyzmu, ale jednocześnie przepełnionego nostalgią i tęsknotą za Polską znaną z opowieści swoich przodków, bojącego się powrotu, ale jednocześnie mającego nadzieję (nie pewność!), że jeśli nie pamiętają lub nie chcą pamiętać go jego bliscy, być może rolę tę przejmą czytelnicy.

W wierszu przewija się wiele uczuć, od radości z powrotu do domu, poprzez tęsknotę za morzem, aż do strachu przed zapomnieniem czy wzburzenia z powodu faktu, iż jest się zmuszonym do życia na emigracji, z dala od bliskich, z dala od kraju, który z jednej strony przywołuje wspomnienia z dzieciństwa czy obrazy rodzinnego sielankowego życia, a z drugiej wzbudza gniew z powodu konieczności egzystowania z dala od najbliższych, braku kontaktu z rodziną czy wiadomości o losach Polski rządzonej przez ideowych przeciwników.

Jak podsumowała swoje rozważania na temat omawianego liryku Alina Kowalczykowa, autorka rozdziału o Antonim Słonimskim w książce Poeci dwudziestolecia międzywojennego pod redakcją Ireny Maciejewskiej (tytuł rozdziału brzmi Liberał zbuntowany), wiersz ten jest:

(…) nie najszczęśliwszą może parafrazą wiersza Słowackiego, ale bardzo interesującym jako przepełnione dramatyczną goryczą porównanie obczyzny z ojczyzną.

Analiza

Tytuł wiersza Antoniego Słonimskiego Smutno mi, Boże nawiązuje bezpośrednio do Hymnu Juliusza Słowackiego, rozpoczynającego się właśnie od takiego pierwszoosobowego wyznania.

Utrzymany w religijnym stylu liryk Słonimskiego ma charakter modlitewny i takiej też kompozycji należy w nim szukać. Po pięciowersowych wyliczeniach powodów smutku w każdej z czterech zwrotek powtarza się taki sam refren przypominający zawodzenie, westchnienie i wyolbrzymiający przygnębienie podmioty lirycznego: Smutno mi, Boże!

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 

  Dowiedz się więcej