Co to jest bibliografia?

Jak napisać bibliografię? ⇓

1. Co to jest bibliografia?
2. Ogólne zasady tworzenia bibliografii
3. Jak napisać opis bibliograficzny artykułu z czasopisma?
4. Jak napisać opis bibliograficzny książki?
5. Jak napisać opis bibliograficzny filmu lub serialu?
6. Jak napisać opis bibliograficzny źródła internetowego?
7. Jak szukać źródeł do bibliografii?

Dobrze wiedzieć
Bibliografia – wykaz wszystkich dokumentów (książek, artykułów, traktatów, wywiadów, recenzji, prac naukowych, publikacji elektronicznych, filmów, piosenek czy innych materiałów), z których korzystało się podczas pisania pracy naukowej, np. pracy licencjackiej.

W życiu możesz spotkać się z różnymi określeniami – bibliografia, wykaz literatury, wykaz źródeł itp. Wszystkie oznaczają dokładnie to samo.

Weź do ręki pierwszą z brzegu książkę naukową lub popularnonaukową i zajrzyj na ostanie strony. Czy widzisz tam listę źródeł, opatrzoną nagłówkiem „źródła”, „bibliografia” czy „literatura źródłowa”? To jest właśnie bibliografia.

Dobrze wiedzieć
Uwaga: nie myl bibliografii z przypisami końcowymi! Autorzy książek na ostatnich stronach zapisują czasem przypisy końcowe. Przyjmują one zazwyczaj charakter dygresji. Każdy z przypisów ma przypisany numerek, który pozwala czytelnikowi zorientować się, do którego fragmentu tekstu dany przypis się odnosi. Bibliografia z kolei nie odnosi się do żadnego konkretnego fragmentu tekstu – dotyczy jego całości i zapisywana jest alfabetycznie.

3. Jak napisać opis bibliograficzny książki?

Elementy, które powinien zawierać opis bibliograficzny książki:

1. Autor

Nazwisko autora oraz inicjał jego imienia, np. Prus B., Sienkiewicz H.
Jeśli autor nie posługuje się nazwiskiem, zapisz nazwę lub pseudonim, jakim się posługuje, np. Homer.
Jeśli autora nie można ustalić, należy go pominąć i rozpocząć od tytułu.
Zawsze pomijaj tytuły zawodowe i naukowe. W bibliografii nie ma inżynierów i profesorów. Są tylko autorzy.

Jeśli książka ma dwóch lub trzech autorów jednocześnie, wymieniaj ich według porządku alfabetycznego.

Dobrze wiedzieć
Jeśli książka ma więcej niż trzech autorów jednocześnie, w bibliografii podawaj nazwisko pierwszego z nich, stosując zapis: i in. (czyli: i inni).

2. Tytuł

Tytuł zapisuj kursywą, np.: Lalka, Ogniem i mieczem.
Zawsze podawaj pełne brzmienie tytułu. Jeśli książka ma podtytuł, zapisz go wielką literą.

3. Współtwórcy

Czasem poza jednym autorem warto wyróżnić innych współtwórców książki. Mogą być nimi np.: tłumacz tekstu obcojęzycznego lub redaktorzy pracy zbiorowej. W przypadku tłumacza stosuj zapis: przeł. (przełożył), przekł. (przekład), w tłum. (w tłumaczeniu) albo tłum. (tłumaczenie/tłumacz). Możesz zamieścić tu informację o tym, jaki był język oryginalny tekstu, np.: przeł. z ang. W przypadku redaktorów pracy zbiorowej stosuj zapis: red. nauk (redakcja naukowa).

4. Numer części lub tomu

Należy je wyróżnić, jeśli książka składa się z kilku tomów lub części (np. encyklopedia), np. Słownik języka polskiego PWN, t. 2.
Jeśli korzystałeś ze wszystkich części lub tomów, podaj pierwszy oraz ostatni numer, łącząc je myślnikiem, np. Słownik języka polskiego PWN, t. 2-4.
Jeśli korzystałeś jedynie z wybranych tomów, wypisz je po przecinku, np. Słownik języka polskiego PWN, t. 1,3,4.

5. Wydawca

Czyli po prostu nazwa wydawnictwa. Możesz stosować tutaj zarówno pełną nazwę (np. Wydawnictwo Znak), jak i skrótową (np. wyd. Znak).
Jeśli korzystasz z książki w innym języku, w bibliografii zamieść nazwę oryginalnego wydawnictwa, jakie wydało książkę. Jeśli natomiast korzystasz z książki przetłumaczonej, podaj nazwę wydawnictwa wersji tłumaczonej.

6. Miejsce i rok wydania

Miejsce oraz rok wydania zawsze powinny znajdować się na początku książki: za stroną przedtytułową oraz tytułową.
Datę wydania zapisuj bez skrótu „r.”
Jeśli dana pozycja była wydawana tomami lub częściami przez dłużej niż rok, w bibliografii podaj rok publikacji pierwszej oraz ostatniej części (np. Kraków, 1999-2001).

Przykłady opisów bibliograficznych książki:

Kurkowska H., Skorupka S., Stylistyka polska. Zarys, wyd. 5, PWN, Warszawa 2001.
Barthes R., Podstawy semiologii, tłum. A. Turczyn, wyd. UJ, Kraków 2009.
Drabik L., Sobol E., Słownik języka polskiego, wyd. 1, PWN, Warszawa 2020.

7. Jak szukać źródeł do bibliografii?

Szukanie odpowiednich książek, artykułów i czasopism to praca dosyć czasochłonna, a niekiedy nawet frustrująca. Jeśli zupełnie nie wiemy, od czego zacząć, warto trzymać się pewnego schematu oraz kilku zasad:

1. Jeśli masz już temat, Twoje pierwsze kroki powinny powędrować w dwa miejsca: do internetowych katalogów (najlepiej kilku bibliotek) oraz na strony ze spisami książek (np. Lubimy Czytać). Tam wpisuj słowa kluczowe, na jakich Ci zależy i patrz, jakie książki na ten temat napisano.

Dobrze wiedzieć
Niestety nie wszystkie książki znajdziesz w internetowych katalogach bibliotek. Jeśli domyślasz się, że źródła niezbędnego do Twojej pracy mogą być starsze niż 30 lat, udaj się do biblioteki osobiście i sprawdź katalog kartkowy.

2. Znalezione książki możesz wypożyczyć lub kupić, ale także spróbować poszukać ich w internecie. Sprawdzonymi źródłem wyszukiwania legalnych książek w postaci multimedialnej są Google Books (tutaj często znajdziesz literaturę zagraniczną) oraz cyfrowa biblioteka Wolne Lektury (darmowy dostęp online do większości polskich lektur).

3. Sprawdź, co Wikipedia ma do powiedzenia na omawiany przez Ciebie temat. Oczywiście nie po to, by wykazywać Wikipedię jako swoje źródło, ale po to, aby przejrzeć bibliografię, jaka znajduje się pod interesującymi Cię hasłami. Autorzy treści na Wikipedii zwykle posługują się wiarygodnymi źródłami w postaci książek lub artykułów naukowych.

4. Jeśli masz już kilka książek na interesujący Cię temat, od razu zajrzyj na ich… ostatnie strony. Tak – bibliografia książek to dosłownie kopalnia kolejnych źródeł z danej dziedziny. Wyszukaj każdą z pozycji w internecie i zastanów się, czy Ci się przyda oraz jak możesz ją zdobyć (wiele książek można dostać w naprawdę niskich cenach w internetowych outletach lub w formie używanej na serwisach typu Allegro).

5. Poza książkami warto też przejrzeć dostępne na dany temat publikacje naukowe. Tutaj najciekawszym źródłem jest Google Scholar, czyli jedna z najbardziej podstawowych wyszukiwarek poświęconych naukowym publikacjom. Jej ogromnym plusem jest możliwość wyszukiwania publikacji po słowach kluczowych. Możesz również skorzystać z Czytelni Czasopism PAN lub bardziej specjalistycznych, branżowych zbiorów, jak na przykład Bibliografia Historii Polskiej, Polska Bibliografia Wojskowa czy Polska Bibliografia Literacka.

6. Warto zajrzeć również do bazy Biblioteki Narodowej. Tam znajdziesz listy artykułów, które pojawiały się w polskich gazetach, tygodnikach oraz czasopismach. Następnie wystarczy tylko odszukać dany numer: albo w elektronicznej wersji, albo w zbiorach biblioteki.

7. Pamiętaj, że źródła do pracy naukowej nie mogą pochodzić z blogów (no chyba, że tematem Twojej pracy jest analiza danego bloga). Jeśli analizujesz artykuły z czasopism (tygodników, dwutygodników, miesięczników, kwartalników), zacznij od zajrzenia na stronę internetową danego tytułu. Często teksty z wydań drukowanych publikowane są również w internecie. Korzystaj z zasobów internetowych instytucji, fundacji, stowarzyszeń czy uniwersytetów. Będziesz mieć pewność, że treści są wiarygodne.

Poradnik - Jak napisać bibliografię?

Co to jest bibliografia?

2. Ogólne zasady tworzenia bibliografii

3. Jak napisać opis bibliograficzny książki?

Przykłady opisów bibliograficznych książki:

4. Jak napisać opis bibliograficzny artykułu z czasopisma?

Przykłady opisów bibliograficznych artykułu z czasopisma:

5. Jak napisać opis bibliograficzny filmu lub serialu?

Przykłady opisów bibliograficznych filmu:

6. Jak napisać opis bibliograficzny źródła internetowego?

Przykłady opisów bibliograficznych źródła internetowego:

7. Jak szukać źródeł do bibliografii?