klp.plW czasie podróży Kozaków w kierunku Żółtych Wód doszło do walki z nielicznym oddziałem młodego Stefana Potockiego, zakończonej porażką kozacko-tatarskiej armii. Chmielnicki chciał zminimalizować wściekłość Tuhaj-beja powiększeniem swojego oddziału, dlatego podjął próbę przekupienia Kozaków z obozu polskiego. Gdy mu się to udało, Polacy ponieśli klęskę (m. in. zmarł Stefan Potocki).
Po zdobyciu Czehrynia i Czerkasow, a potem napadnięciu na Korsuń, Chmielnicki nie mógł zapanować nad masowymi mordami i braniem w jasyr. Zaczął obawiać się przyszłości swojej i swojego wojska. W końcu podjął decyzję o pozostaniu na Ukrainie i dalszym powiększaniu oddziału. Uwolniwszy Skrzetuskiego i ofiarowawszy mu kilkudziesiąt Tatarów dla ochrony, zezwolił mu na podróż do Rozłogów.
Na miejscu Jan zastał zamiast dworu zgliszcza. Ogarnął go smutek i rozpacz po uświadomieniu sobie straty Heleny. Z apatii wyrwało go dopiero pojawienie się Bechowca i innych kompanów oraz słowa księdza Muchowieckiego o oddaniu swojego życia walce o wolność ojczyzny.
Wcześniej przed tymi wydarzeniami Rzędzian został pojmany przez Bohuna w Czehrynie.
Kozak, przeczytawszy listu Skrzetuskiego, znaleziony przy jego pachołku, zdał sobie sprawę, że Helena została obiecana Janowi. Wówczas to podjął decyzję o napadnięciu na Rozłogi. Po dotarciu do dworu Kurcewiczów, zabił kniahinię i jej synów. Nie wiadomo, co stałoby się z Heleną, gdyby nie przytomność umysłu Zagłoby, który w porę wyprowadził ją z domu.
Rozpoczęła się wielotygodniowa ucieczka Zagłoby i Kurcewiczówny, obfitująca między innymi w starcie ze sforą wilków, pieszą wędrówkę przez step, przebranie się w stroje „dziadów” czy ścięcie długiego warkocza Heleny przez Zagłobę. Po piętach cały czas deptał im rozwścieczony Bohun.
Tymczasem do uszu księcia Jeremiego Wiśniowieckiego doszły wieści o klęsce pod Korsuniem. Gdy otrzymał list od Chmielnickiego, zwołał naradę pułkowników. W tworzeniu strategii obrony przeszkodziła im wiadomość o spaleniu Rozłogów. Książę rozkazał wysłać podjazdy do Czerkasów i Prochorówki, a sam pojechał do zniszczonego majątku, gdzie doszło do spotkania Jana i jego towarzyszy. Wszyscy razem udali się do Łubniów - siedziby księżnej Gryzeldy, gdzie Jeremi złożył przysięgę o „utopieniu buntu we krwi”.
Nadszedł czas wędrówki żołnierzy przez systematycznie podpalane przez Kozaków bory czy rozległe bagna Prypeci. Pewnego dnia doszła do nich wiadomość o śmierci króla Władysława IV. Gdy w końcu weszli na Ukrainę, doszło do kilku starć, między innymi do obrony Machnówki przed młodym Krzywonosem (synem), do pokonania Burdabuta przez Skrzetuskiego, a w końcu do zwycięstwa oddziałów Wiśniowieckiego. Choć pojawiły się pomysły zawarcia układu z Chmielnickim, Jeremi zdecydowania odmówił.
Skrzetuski wyruszył z misją do pułkowników Osińskiego i Koryckiego, stacjonujących nieopodal Konstantynowa. Gdy odmówili wspólnej walki z Wiśniowieckiem ze starym Krzywonosem, niepocieszony Jan udał się w drogę powrotną. Wtedy doszło do spotkania grupy chłopów rezunów, wśród których ukrywał się Zagłoba. Staruszek poinformował Jana o ukryciu Heleny w twierdzy w Barze.
Do uszu Polaków dochodziły coraz to nowe wieści z placu boju, między innymi o zdobyciu przez Krzywonosa miejscowości Połonne i kierowaniu się go na Konstantynów. W obliczu nadchodzącego przeciwnika, do Wiśniowieckiego przyłączyli się w końcu wojewoda Tyszkiewicz, pułkownicy Osiński i Korycki oraz pan Łaszcz z ponad tysiącem szlachty. Wszyscy razem podeszli pod Połonne, gdzie doszło do starcia pierwszych harcowników. Wołodyjowskiemu udało się pokonać Zaporożca, Zagłobie zdobyć przez przypadek kozacką chorągiew pułkową, a Longinusowi zabłysnąć jako siłacz.
W międzyczasie do Krzywonosa przyłączył się Bohun, a Jan wykonał kilka niebezpiecznych misji, na przykład wyjazd pod Zasław – okolice dominacji morderczych band rezunów czy zebrania rozproszonych po całej Rzeczypospolitej chorągwi i zaprowadzenia ich pod Zbaraż. Gdy poprosił w końcu Jeremiego o dwumiesięczny urlop umożliwiający poślubienie przebywającej w Barze Heleny i otrzymał pozwolenie, do obozu doszła wiadomość o zdobyciu Baru przez Kozaków.
Tymczasem nieprzytomna Helena zostaje przywieziona do Czortowego Jaru, gdzie Bohun oddaje ją pod „opiekę” wiedźmie Horpynie.
Po wieściach o zdobyciu Baru Skrzetuski ponownie popada w rozpacz. Z apatii wyrywa go rozkaz zorganizowania podjazdu na Jarmolińce. Nie potrafi jednak dojść do siebie nawet, gdy po incydencie z pijanym panem Łaszczem zostaje nominowany porucznikiem. Zwierza się Wołodyjowskiemu, że po pomszczeniu Heleny wstąpi do klasztoru.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -
Autor: