23. Refleksje o polskich wadach narodowych. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Kazań sejmowych Piotra Skargi. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

Piotr Skarga w "Kazaniach sejmowych" przedstawił krytyczną analizę ówczesnej Polski, wskazując na wady narodu i problemy społeczno-polityczne kraju. Polska jest przedstawiana jako matka-ojczyzna, która cierpi z powodu niewłaściwego postępowania swoich dzieci – obywateli. Skarga, personifikując Rzeczpospolitą, ukazuje ją jako żywy organizm, w którym król jest głową, a fundament stanowią duchowieństwo i wiara katolicka. Niemniej jednak, naród polski traci poczucie jedności i tożsamości, zapominając o kluczowych wartościach, takich jak religia i miłość do ojczyzny. Dominują egoizm, chciwość, nierówności społeczne oraz wewnętrzne konflikty. Szerzą się herezje i odchodzi się od prawdziwej wiary. Skarga wskazuje na osłabienie władzy królewskiej, niesprawiedliwość praw oraz ogólny upadek moralności jako główne źródła problemów.

Symbol tonącego statku, użyty przez Skargę, jest sugestywnym obrazem Polski stojącej na skraju katastrofy. Stanowi to wezwanie do refleksji i działania - podkreślenie potrzeby zmiany postaw obywatelskich, wrócenia do korzeni, umocnienia wartości i władzy królewskiej. Przemyślenia Skargi są ważnym przypomnieniem o konsekwencjach zapominania o podstawowych wartościach narodowych.

Kontekst historyczny:
Kazania sejmowe powstały po sejmie warszawskim z 1597 r. Polska zmagała się w tym czasie z licznymi problemami, w tym wewnętrznymi konfliktami pomiędzy szlachtą a magnatami, buntem Gdańska, nieufnością szlachty wobec króla oraz pogarszającą się sytuacją chłopów w związku z rozwijającą się gospodarką folwarczną.

Nawiązania (literatura):

• „Dziady cz. III” Adam Mickiewicz – w utworze Polska została pokazana jako zbawiciel narodów, którego misją jest odkupienie Europy za cenę cierpienia Polaków. Z kolei Polacy (zwłaszcza polska młodzież) zostali ukazani jako odważni i waleczni, gotowi do poświęcenia dla dobra ojczyzny;
• „Przedwiośnie” Stefan Żeromski – w utworze znalazło się miejsce na dwie wizje Polski i Polaków. Jedną z nich jest utopijna wizja Seweryna Baryki przedstawiająca ojczyznę jako kraj szklanych domów, w którym wszyscy ludzie są równi i żyją szczęśliwie. Drugi portret to realny obraz Polski jako kraju pogrążonego w chaosie i biedzie oraz Polaków nieumiejących dostrzec zagrożenia rewolucji;
• „Trylogia” Henryk Sienkiewicz – powieści Sienkiewicza zawierają zróżnicowany obraz podzielonego polskiego społeczeństwa, choć wyraźnie widać, że jest to wyidealizowany portret oraz obraz Polski jako kraju o pięknej przyrodzie i wieloletnich tradycjach;