31. Bajki jako opowieści o prawach rządzących światem. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci bajek Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

Ignacy Krasicki pisał bajki jako narzędzie satyryczne w okresie Oświecenia, umożliwiając subtelne krytykowanie bieżących problemów społecznych i politycznych w XVIII-wiecznej Polsce. Dzięki alegorycznemu językowi bajek mógł poruszać kwestie wad ludzkich, moralności i relacji społecznych w sposób uniwersalny. Kontynuując literacką tradycję bajek i dbając o precyzję formy, dążył do edukacji moralnej swoich czytelników.

W bajce „Jagnię i wilcy”, skupia się na brutalnej prawdzie o dominacji, gdzie silniejsi wykorzystują swoją przewagę nad słabszymi. Z kolei bajka „Ptaszki w klatce” podkreśla głębokie ludzkie pragnienie wolności, pokazując, że tylko ci, którzy nie zaznali jej, mogą zaakceptować niewolę.

W bajce „Dwaj malarze”, Krasicki uwydatnia ludzką skłonność do pragnienia pochlebstw kosztem prawdy, sugerując, że żyjemy w świecie, gdzie obłuda jest bardziej ceniona niż szczerość. Natomiast w bajkach „Dobroczynność” i „Wilk i owce” autor prezentuje obraz ludzi słabych i naiwnych, którymi łatwo manipulować. W tych opowieściach Krasicki wskazuje, że dominujące w świecie okrutne prawa mogą być przezwyciężone jedynie przez ludzką determinację, by walczyć ze swoimi słabościami i dążyć do prawdy.

Kontekst literacki
Bajki mają korzenie w starożytnej Grecji z dziełami Ezopa, które skupiały się na moralnych naukach. Jego wpływ na bajkopisarstwo europejskie był trwały przez wieki. W XVII i XVIII wieku bajki zyskały na popularności dzięki twórcom takim jak Jean de La Fontaine, Gotthold Lessing czy Iwan Kryłow. W Polsce gatunek ten był popularny w okresie Oświecenia, z twórcami takimi jak Biernat z Lublina, Stanisław Trembecki czy Ignacy Krasicki. Nawet Adam Mickiewicz eksperymentował z bajkami we wczesnej fazie swojej kariery literackiej.

Nawiązania (literatura):

• „Paweł i Gaweł” Aleksander Fredro – bajka pokazuje, jak wygląda życie sąsiedzkie i jest ostrzeżeniem przed nadmierną swobodą, która może się na nas zemścić;
• „Bajki” Jean de La Fontaine – bajki francuskiego pisarza w zabawny sposób ukazują ludzkie słabości i pokazują jakie zasady rządzą światem
• „Baśnie” Hans Christian Andersen – baśnie Andersena to przepiękne opowieści ukazujące okrucieństwo świata i rządzące nim reguły.