klp.plBoska Komedia to bez wątpienia największe dzieło Dantego Alighieri – wybitnego pisarza włoskiego. W czasie powstawania utworu we Włoszech rozpoczynał się już nowy okres w historii literatury – Odrodzenie. Wnosił on do kultury zapomniane dotychczas wartości, a uwagę człowieka kierował na sprawy dotąd zaniedbane. Nic więc dziwnego, iż utwór wykazuje cechy charakterystyczne dla Średniowiecza, ale też i te, które przypisujemy Renesansowi.
Już po pierwszym zetknięciu z utworem zauważamy elementy typowo średniowieczne. Cały tekst bowiem dotyczy Boga i spraw ostatecznych. Autor w swej wędrówce pokazuje czytelnikowi cierpienia i zmagania ludzi w piekle i czyśćcu. Chce w ten sposób zapobiec potępieniu po śmierci. Jest to zgodne ze średniowiecznym ukierunkowaniem na Boga i wiarę.
Dante tworząc Boską Komedię inspirację czerpał z myśli wielkich filozofów średniowiecznych i świętych – doktorów Kościoła, jak również z naiwnych i apokryficznych prac średniowiecznych, mówiących o podróżach w zaświaty.
Cechą charakterystyczną utworu jest również zastosowanie średniowiecznej symboliki liczb. Najlepiej uwidoczniona jest tu liczba trzy i jej wielokrotności. Utwór składa się z trzech części, każda część z trzydziestu czterech pieśni (trzydzieści trzy + pieśń wstępna). Każde królestwo obejmuje dziewięć sfer (Piekło – dziewięć kręgów, Czyściec – dziewięć pięter, Raj – dziewięć nieb).
Spróbujmy przyjrzeć się jednak dziełu, szukając jego cech renesansowych. Najbardziej widoczną oznaką jest napisanie Boskiej Komedii w języku włoskim - tworzenie literatury w językach narodowych, a nie po łacinie jest nowością charakterystyczną dla Odrodzenia.
Jednakże głównym elementem decydującym o przynależności utworu do nowej epoki jest czerpanie ze spuścizny kultury antycznej. Już czytając „Piekło”, możemy zapoznać się z wizją zaświatów, która podobna jest do tej znanej z mitologii. Stawianie przez Dantego na drodze swej wędrówki Wergiliusza i przytoczenie postaci mitologicznych jest również wyrazem jego fascynacji mądrością i sztuką Antyku.
Czymś niespotykanym w Średniowieczu jest ujawnienie się autora. Ale Dante nie tylko publikuje pod swoim nazwiskiem, czyni również swoją osobę głównym bohaterem. Stąd spotykamy w utworze wiele wątków biograficznych. Wrogów swoich autor umieszcza w Piekle, ludzi godnych szacunku – w Niebie zaś swą ukochaną, Beatrycze, czyni przewodniczką po Raju.
Autor na równi z zainteresowaniem Bogiem, interesuje się człowiekiem. Ukazując piekielne cierpienia, chce ustrzec go przed potępieniem. Chce, aby godnie przechodził przez życie, jak mieszkańcy Raju. Daje ludziom – Wergiliuszowi i Beatrycze – do wypełnienia niezwykle ważne zadanie przewodnictwa po zaświatach, w końcu czyniąc siebie głównym bohaterem, czym przypomina o antycznej apoteozie twórcy.
Boska Komedia jest dziełem wyjątkowym. Doskonale łączy myśli filozoficzne Średniowiecza i Odrodzenia. Alegoryczny sens wędrówki przez zaświaty ma również dla współczesnego człowieka wymiar optymistyczny, gdyż ukazuje wznoszenie się człowieka z upadku i grzechu przez oczyszczenie do świętości.
Autor: 