Powtórzenia: to miasteczko..."/ Nie ma miasteczka; (Uciekaj, uciekaj, Ryfka!); Przejeżdżał chłop, rzucił grosik, / przejeżdżała baba, też dała cosik, / przejeżdżało dużo, dużo luda; za koronę cierniową, za te włosy rude, / za to, żeście nadzy, za to, żeśmy winni. Przenośnia: I ozwało się Alleluja w Galilei, / i oboje anieleli po kolei. Apostrofa: "Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha... Na uwagę zasługuje także rozbudowana
interpunkcja utworu. Broniewski wykorzystał bardzo dużo znaków:
Wielokropki mające na celu „wyciszenie” wypowiedzi, zwrócenie uwagi na jej wieloznaczność:
"Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha...
"Mama pod gruzami, tata w Majdanku..."
"Masz , Ryfka, bułkę, żebyś była zdrowa..."
potem salwa rozległa się głucha...
"Słuchaj, dzieweczko!... Ona nie słucha..." Dwukropek, zapowiadający epicki, opisowy fragment:
I przejeżdżał znajomy, dobry łyk z Lubartowa:
Wzięła, ugryzła, zaświeciła zębami: Wykrzykniki, podkreślający nacechowanie emocjonalne tekstu:
"Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha...
(Uciekaj, uciekaj, Ryfka!) Nawias, zwracający uwagę na ostrzeżenia ludzi, którzy bali się o los Ryfki:
(Uciekaj, uciekaj, Ryfka!) Aby wyszczególnić język poszczególnych bohaterów ballady oraz zwrócić uwagę na ich wypowiedzi, Broniewski wykorzystał jeszcze
cytowanie. Sprawiło to, że
Ballady i romanse nabrały epickiego charakteru (jak przystało na ich synkretyzm gatunkowy):
Wprowadzające słowa narratora lub jakiegoś człowieka, który starał się ostrzec biegającą nago Ryfkę:
"Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha... / To dzień biały, to miasteczko..." Informacja o rodzicach Ryfki:
"Mama pod gruzami, tata w Majdanku...” Wypowiedź znajomego rodziny dziewczynki, który dał jej bułkę:
"Masz , Ryfka, bułkę, żebyś była zdrowa..." Reakcja dziewczynki:
"Ja zaniosę tacie i mamie." Słowa SS-manów na chwilę przez rozstrzelaniem Ryfki i Jezusa: "Słuchaj, Jezu, słuchaj, Ryfka, Sie Juden,
za koronę cierniową, za te włosy rude,
za to, żeście nadzy, za to, żeśmy winni,
obojeście umrzeć powinni."
Zestawienie Ballad i romansów z Romantycznością
Nie sposób analizować i interpretować wiersza Władysława Broniewskiego bez zbadania go w
kontekście utworu Adama Mickiewicza. Oba dzieła łączą pewne wspólne elementy oraz dzielą zasadnicze
różnice.
Podobieństwa:
Przynależność do tego samego gatunku literackiego, czyli ballady.
Obie ballady zaczynają się tak samo:
Słuchaj dzieweczko! Ona nie słucha…
To dzień biały, to miasteczko… Bohaterkami obu utworów są obłąkane dziewczynki, które nie potrafią poradzić sobie ze stratą ukochanej osoby i jej konsekwencją – samotnością (Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha) oraz niezrozumieniem przez otoczenie. Obie historie – zarówno pięknej i smutnej Karusi, jak i nagiej i roześmianej Ryfki, rozgrywają się w małym miasteczku i wzbudzają zainteresowanie przechodniów i gapiów. Tak samo jak w Romantyczności Mickiewicz – w Balladach i romansach Broniewski postawił prosty lud w opozycji do wszystkiego, co złe. Tak jak prości ludzie wierzyli, że do Karusi co noc przychodzi jej ukochany Jasiek, tak mieszkańcy zrujnowanego wojną miasteczka nie drwią z Ryfki, przeciwnie – starają się jej pomóc mimo iż zdają sobie sprawę z jej dziwnego, odmiennego stanu świadomości: Przejeżdżał chłop, rzucił grosik,
przejeżdżała baba, też dała cosik,
przejeżdżało dużo, dużo luda.
każdy się dziwił, że goła i ruda.
Różnice Choć taki sam gatunek – ballada – to jednak po dokładnym przeanalizowaniu obu utworów trzeba stwierdzić, że Broniewski zmodyfikował tradycyjne rozumienie ballady (realizowanej w taki sposób u Mickiewicza), na przykład wprowadził postać Jezusa jako „wytworu” wiary i literatury ludowej, nie zbudował płaszczyzny fantastycznej, a winowajców, czyli SS-manów nie spotkała kara za zabicie Ryfki i Jezusa, co było nie do pomyślenia w tradycyjnej balladzie – tam zło zawsze było piętnowane i karcone. Powodem obłąkania Karusi jest utrata ukochanego chłopca Jasia, a Ryfki – wojenne wspomnienia, przeżycia, podczas których straciła zarówno rodziców, jak i dzieciństwo. strona:
- 1 - - 2 - - 3 - - 4 - 
klp.pl
Autor: