Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl Lektury Analizy i interpretacje Motywy literackie Epoki
  • Powtórzenia: to miasteczko..."/ Nie ma miasteczka; (Uciekaj, uciekaj, Ryfka!); Przejeżdżał chłop, rzucił grosik, / przejeżdżała baba, też dała cosik, / przejeżdżało dużo, dużo luda; za koronę cierniową, za te włosy rude, / za to, żeście nadzy, za to, żeśmy winni.

  • Przenośnia: I ozwało się Alleluja w Galilei, / i oboje anieleli po kolei.

  • Apostrofa: "Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha...


  • Na uwagę zasługuje także rozbudowana interpunkcja utworu. Broniewski wykorzystał bardzo dużo znaków:

  • Wielokropki mające na celu „wyciszenie” wypowiedzi, zwrócenie uwagi na jej wieloznaczność:
    "Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha...
    "Mama pod gruzami, tata w Majdanku..."
    "Masz , Ryfka, bułkę, żebyś była zdrowa..."
    potem salwa rozległa się głucha...
    "Słuchaj, dzieweczko!... Ona nie słucha..."

  • Dwukropek, zapowiadający epicki, opisowy fragment:
    I przejeżdżał znajomy, dobry łyk z Lubartowa:
    Wzięła, ugryzła, zaświeciła zębami:

  • Wykrzykniki, podkreślający nacechowanie emocjonalne tekstu:
    "Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha...
    (Uciekaj, uciekaj, Ryfka!)

  • Nawias, zwracający uwagę na ostrzeżenia ludzi, którzy bali się o los Ryfki:
    (Uciekaj, uciekaj, Ryfka!)




  • Aby wyszczególnić język poszczególnych bohaterów ballady oraz zwrócić uwagę na ich wypowiedzi, Broniewski wykorzystał jeszcze cytowanie. Sprawiło to, że Ballady i romanse nabrały epickiego charakteru (jak przystało na ich synkretyzm gatunkowy):
  • Wprowadzające słowa narratora lub jakiegoś człowieka, który starał się ostrzec biegającą nago Ryfkę:
  • "Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha... / To dzień biały, to miasteczko..."

  • Informacja o rodzicach Ryfki:
    "Mama pod gruzami, tata w Majdanku...”

  • Wypowiedź znajomego rodziny dziewczynki, który dał jej bułkę:
    "Masz , Ryfka, bułkę, żebyś była zdrowa..."

  • Reakcja dziewczynki:
    "Ja zaniosę tacie i mamie."

  • Słowa SS-manów na chwilę przez rozstrzelaniem Ryfki i Jezusa:

  • "Słuchaj, Jezu, słuchaj, Ryfka, Sie Juden,
    za koronę cierniową, za te włosy rude,
    za to, żeście nadzy, za to, żeśmy winni,
    obojeście umrzeć powinni."




    Zestawienie Ballad i romansów z Romantycznością


    Nie sposób analizować i interpretować wiersza Władysława Broniewskiego bez zbadania go w kontekście utworu Adama Mickiewicza. Oba dzieła łączą pewne wspólne elementy oraz dzielą zasadnicze różnice.

    Podobieństwa:

  • Przynależność do tego samego gatunku literackiego, czyli ballady.
    Obie ballady zaczynają się tak samo:
    Słuchaj dzieweczko! Ona nie słucha…
    To dzień biały, to miasteczko…


  • Bohaterkami obu utworów są obłąkane dziewczynki, które nie potrafią poradzić sobie ze stratą ukochanej osoby i jej konsekwencją – samotnością (Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha) oraz niezrozumieniem przez otoczenie.


  • Obie historie – zarówno pięknej i smutnej Karusi, jak i nagiej i roześmianej Ryfki, rozgrywają się w małym miasteczku i wzbudzają zainteresowanie przechodniów i gapiów.


  • Tak samo jak w Romantyczności Mickiewicz – w Balladach i romansach Broniewski postawił prosty lud w opozycji do wszystkiego, co złe. Tak jak prości ludzie wierzyli, że do Karusi co noc przychodzi jej ukochany Jasiek, tak mieszkańcy zrujnowanego wojną miasteczka nie drwią z Ryfki, przeciwnie – starają się jej pomóc mimo iż zdają sobie sprawę z jej dziwnego, odmiennego stanu świadomości:

  • Przejeżdżał chłop, rzucił grosik,
    przejeżdżała baba, też dała cosik,
    przejeżdżało dużo, dużo luda.
    każdy się dziwił, że goła i ruda.




    Różnice

  • Choć taki sam gatunek – ballada – to jednak po dokładnym przeanalizowaniu obu utworów trzeba stwierdzić, że Broniewski zmodyfikował tradycyjne rozumienie ballady (realizowanej w taki sposób u Mickiewicza), na przykład wprowadził postać Jezusa jako „wytworu” wiary i literatury ludowej, nie zbudował płaszczyzny fantastycznej, a winowajców, czyli SS-manów nie spotkała kara za zabicie Ryfki i Jezusa, co było nie do pomyślenia w tradycyjnej balladzie – tam zło zawsze było piętnowane i karcone.




  • Powodem obłąkania Karusi jest utrata ukochanego chłopca Jasia, a Ryfki – wojenne wspomnienia, przeżycia, podczas których straciła zarówno rodziców, jak i dzieciństwo.




  • strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 


    Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






      Dowiedz się więcej
    1  Anka - analiza i interpretacja
    2  Soldat inconnu - analiza i interpretacja
    3  Twórczość Władysława Broniewskiego