klp.plMiłość do teatru sprawiła, że przyszły noblista postanowił zostać aktorem. W 1885 przystępuje do trupy aktorskiej, gdzie występuje pod pseudonimem Urbański. Niestety nie udaje się zrobić kariery. Jego następna posada nie ma już nic wspólnego z artystycznym rzemiosłem, Reymont pracuje jako dozorca plantowy na Kolei Warszawsko-Wileńskiej. W tym czasie rozważa wstąpienie do klasztoru, koresponduje z Paulinami. Jednak zostaje pisarzem.
Na rok 1892 przypada debiut literacki Reymonta: nawiązuje współpracę z „Głosem”, tu publikuje korespondencje Spod Rogowa pod pseudonimem „Księżak”. Pierwsze utwory pod własnym nazwiskiem opublikuje w roku następnym. 8 grudnia 1893 Reymont jedzie do Warszawy, tu żyje w opłakanych warunkach, ale wciąż pisze i się rozwija. Przełomowy okazuje się następny rok. Pisarz idzie na pielgrzymkę do Częstochowy, owocem tej wyprawy jest powieść Pielgrzymka do Jasnej Góry, która odnosi wielki sukces wydawniczy. Jeszcze tego roku w lipcu wyjeżdża do Londynu na zjazd Towarzystwa Teozoficznego, a w drodze powrotnej bawi jakiś czas w Paryżu. Potem odbywa jeszcze wycieczkę do Włoch wraz z Jakimowiczem.
Kiedy w roku 1895 podpisuje umowę na książkę o Łodzi, przenosi się do tego miasta, by móc obserwować je z bliska. Miedzy 1896 a1899 przebywa głównie we Francji (Paryżu oraz Ounarvill), gdzie pisze Ziemię Obiecaną. W następnych latach wychodzą kolejne powieści: Komediantka”(1896), Fermenty (1897), Lili (1899) oraz Sprawiedliwie (1899) .
Niezwykle ważnym w wydarzeniem w życiu Reymonta okazał się jego udział w katastrofie kolejowej we Włochach pod Warszawą w roku 1900. Odszkodowanie dało mu niezależność finansową, co pozwoliło mu spokojnie zająć się pisaniem. Jednak sporą ich część zabrał adwokat Cezary Jellenta.
W Krakowie 1902 poślubił Aurelię Szabłowską, po czym wyjechał do Francji i Włoch. Podobne podróże odbywał odtąd co roku, aż do pierwszej wojny światowej. W kraju przebywa głównie w Warszawie oraz ukochanym przez młodopolan Zakopanem. Wychodzą kolejne tomiki nowel i opowiadań:Przed świtem (1902), Z pamiętnika (1903), Burza (1908), Na krawędzi (1907) oraz słynna powieść Wampir (1904).
W latach 1902-1908 na lamach „Tygodnika Ilustrowanego” ukazuje się powieść Chłopi. Oprócz tego wydaje zbiór Z ziemi chełmskiej (1909), związany z prześladowaniami unitów, za co władze carskie wytaczają mu proces. Rok później wychodzi szkic powieściowy pt. Marzyciel, a w „Tygodniku Ilustrowanym” rozpoczyna się druk trylogii historycznej pt. Rok 1794
W latach 1914 -1918 Reymont bierze udział w pracach Wydziału Dobroczynności Rady Głównej Opiekuńczej. Ponadto w czasie I wojny światowej aktywnie działa w komitetach obywatelskich oraz prezesuje Komitetowi Warszawskiej Kasy Przezorności i Pomocy dla Literatów i Dziennikarzy. Powstaje nowela Za frontem (1919). W 1919-1920 dwukrotnie wyprawia się do Stanów Zjednoczonych — jako delegat Ministerstwa Spraw zagranicznych — próbując się zdobyć poparcie tamtejszej Polonii dla pożyczki narodowej. W 1920 kupuje majątek ziemski Kołaczkowo koło Wrześni, gdzie spędza każde wakacje. Nie zaprzestaje jednak działalności publicznej, w roku następnym zostaje powołany na prezesa poznańskiego oddziału Związku Literatów oraz wchodzi do zarządu Spółdzielni Kinematograficzno-Artystycznej „Artfilm”. Wychodzą ostatnie powieści pisarza: Osądzona. Dwie powieści (1923), Bunt. Baśń (1924). W listopadzie 1924 roku otrzymuje nagrodę Nobla za Chłopów. Niestety Reymont podupada na zdrowiu i zaraz musi udać się do Nicei na kurację.
Jeszcze tuż przed śmiercią Reymont żyje bardzo intensywnie, w maju przebywa w Paryżu, a po powrocie do kraju przystępuje do PSL „Piast”. Jednak już we wrześniu był zmuszony poddać się kuracji w poznańskim szpitalu. W październiku wraca do Warszawy, ale wciąż źle się czuje, umiera 5 grudnia 1925.
Władysław Reymont - kalendarium twórczości
1888 - pierwsze zapiski początkującego pisarza;
1891 – powstają pierwsze opowiadania: Pracy!, Franek, Suka;
1892 - nawiązanie współpracy z „Głosem”; tu publikacja korespondencji pt. Spod Rogowa pod pseudonimem „Księżak”;
1893 - debiut pod własnym nazwiskiem [opowiadanie];
1894 - pierwodruk Pielgrzymki do Jasnej Góry w „ Tygodniku Ilustrowanym”; wydanie książkowe w 1895;
1896 – Komediantka;
1897 – Fermenty (II tom Komediantki);
1897 - tom nowel pt. Spotkania;
1897 – Ziemia obiecana pierwodruk w „Kurierze Codziennym”; wydanie książkowe w 1899;
1899 - Lili „żałosna idylla” z życia aktorów;
1899 – Sprawiedliwie (szkic powieściowy);
1900 – 2. tom nowel pt. W jesienną noc;
1902-1908 – pierwodruk Chlopów w „Tygodniku Ilustrowanym”; wydanie książkowe 1904-1909
1902 – Przed świtem (nowele i opowiadania)
1903 – Z pamiętnika (nowele i opowiadania)
1904 – pierwodruk powieści Wampir w„Kurierze Warszawskim”; wydanie książkowe w 1911;
1907 – Na krawędzi (nowele i opowiadania)
1908 – Burza (nowele i opowiadania)
1909 - pierwodruk Z ziemi chełmskiej w „Tygodniku Ilustrowanym”; wydanie książkowe w 1910;
1910 – Marzyciel (szkic powieściowy)
1911-1915 - pierwodruk trylogii pt. Rok 1794 ( powieść historyczna o czasach insurekcji kościuszkowskiej) w „Tygodniku Ilustrowanym”; kolejne części to: Ostatni sejm Rzeczpospolitej, Nil desperandum, Insurekcja; wydanie książkowe w latach 1913-1918;
1919 – Za frontem (nowela)
1923 - Osądzona. Dwie powieści
1924 - Bunt. Baśń
Władysław Reymont - charakterystyka twórczości
Kim właściwie jest Władysław Stanisław Reymont?
Należy on do pisarzy, z którymi łatwo wchodzić w zażyłość. Ani śladu w nim bowiem wieszcza, kapłana, maga. Nie utrudnia dostępu do niego przerafinowana wirtuozeria kunsztu czy wymyślność tematyki, zawiłość filozoficznych spekulacji czy niejasność wieloznacznych symbolów. Opowiada przeważnie o śmiecie, który znamy z osobistego doświadczenia, a opowiada językiem bliskim naszej codziennej mowie. Widzi więcej i ostrzej niż my, opowiada barwniej i ciekawiej, to prawda, ale obserwując i opowiadając, zachowuje się nie jak artysta-profesjonał, świadomy w każdym momencie reguł, wymagań i interesów swego fachu, lecz jak utalentowany laik o nadczułym „arcyoku”, nie wiedzący o tym, że „mówi prozą”. I dlatego nie wzbudza respektu: wydaje się bowiem kimś skazanym na pisanie „prosto z życia”, osobliwą hybrydą, w której naiwność widzenia i spontaniczność twórczości skojarzyły się kaprysem losu z niezwykłej miary talentem. Słowem: jakiś Homer-Nikifor. (Licheński, 7)
Ta „prostota” twórczości Reymonta to jednak tyko pozór. Przy bliższym zapoznaniu się z jego dziełami natrafiamy na mnogość różnorodnych problemów. Uważny czytelnik dostrzeże, że twórczość Reymonta można by zaklasyfikować „do różnych szkół i kierunków literackich z przełomu XIX i XX stulecia”.
Charakteryzując twórczość Reymonta badacze przede wszytki zwracają uwagę na jego szczególny talent obserwacyjny. Mówi się, że na kartach zapisanych jego piórem przejrzyście widać ślad patrzenia – uważnego, dociekliwego, głębokiego pełnowymiarowego. Obserwacja świata u Reymonta odbywa się wszystkimi zmysłami, jak to ujął Zygmunt Falkowski, jest on „urodzonym sensualistą”. Reymont potrafi z równym talentem przybliżyć najdrobniejsze elementy opisywanej rzeczywistości oraz panoramiczny przekrój przez społeczeństwo.
Ważnym elementem jego warsztatu pisarskiego jest poetyka naturalistyczna. Prawdopodobnie znał Zolę – francuskiego prekursora naturalizmu – oraz wypowiedzi Sygietyńskiego o tym nurcie, jednak naturalizm był dla Reymonta czymś naturalnym. Jak zauważa Stefan Lichanski:
(…)do naturalizmu „było mu po drodze”.
Przystawał szczególnie do twórczości Reymonta naturalistyczny postulat faktograficznego odzwierciedlania rzeczywistości – zarówno w ogóle, jak i w szczególe. Autor Chłopów nie dał się zamknąć w programie tej nowej szkoły – „pozostał do końca życia naturalista spontanicznym” (Licheński, 15).
Innym ważnym nurtem – po części stojącym w sprzeczności do naturalizmu – w którego obręb można wpisać twórczość Reymonta jest impresjonizm. Najwyraźniej jest to widoczne w Komediantce oraz Fermentach.
Życie pochwycone jest w swojej drgającej ruchem, migotliwej powierzchni. Jak obrazach impresjonistów, nie czuć tu żadnej konstrukcji, a przecież wszystko komponuje się samo, w ty, ujęciu jest nadmiar, a jednak nie ma przeładowania. Nic nam harmonii nie gwarantuje, ani nie zabezpiecza, a ona jednak jest.(Kołaczkowski, 476-482)
Reymont czerpie zarówno z dorobku realistycznej prozy pozytywizmu, jak również z nowatorskich rozwiązań. Z pozytywizmem łączy go przede wszystkim szczególne umiłowanie dla Sienkiewicza. Można znaleźć w jego twórczości również echa romantyzmu, szczególnie „pogłosy Mickiewicza”. Z czasem zbliża się coraz bardziej do modernizmu – często wskazuje się na analogię między jego twórczością a dziełami Przybyszewskiego.
Niezwykłość twórczości Reymonta polega w dużej mierze na tym, że scala ona w harmonijnym układzie wiele często sprzecznych ze sobą tendencji. Dzieła Reymonta wbrew pozorom bywają bardzo trudne do klasyfikacji, a przez to otwierają przed badaczem wiele fascynujących problemów.
Autor: 