klp.plMotyw kobiety – w dramacie Goethego można odnaleźć dwie postaci kobiet: niewinną Małgorzatę i Helenę Trojańską, według mitologii greckiej najpiękniejszą kobietę świata. Czternastoletnia Małgorzata jest uosobieniem niewinności, cnoty i naiwności. Uwiedziona przez Fausta, zakochuje się w nim i spełnia każde jego żądanie. Przyczynia się do śmierci matki i brata, morduje dziecko, zrodzone w grzechu z mędrcem. Ta młoda dziewczyna z pokorą przyjmuje karę za swoje grzechy i dlatego może dostąpić zbawienia. Helena jest iluzorycznym wytworem wyobraźni Fausta. Mędrzec, oczarowany urodą kobiety, przenosi się w czasy antyczne, zdobywa miłość Heleny i zostaje jej mężem. Helena znika, kiedy ginie jej syn, Euforion, ponieważ została przerwana więź z życiem, która umożliwiała jej przybranie ludzkich kształtów. Z obiema kobietami bohater dramatu przeżywa wielką miłość – uczucie do Małgorzaty kończy się tragicznie, z Heleną Faust przeżywa wiele szczęśliwych lat.
Motyw bohatera romantycznego – główny bohater dramatu Goethego, Faust, posiada cechy charakterystyczne dla bohaterów romantycznych. Jest jednostką wybitną, wielką indywidualnością, która buntuje się przeciwko Bogu i wytyczonym przez niego prawom. Jest rozdarty wewnętrznie, rozgoryczony życiem, pragnie poznania tego, co jest niedostępne dla zwykłego śmiertelnika. Dzięki wędrówce w czasie i przestrzeni zachodzi w nim metamorfoza – z człowieka, który kierował się egoistycznymi pobudkami staje się osobą, która pragnie walczyć o szczęście wszystkich ludzi.
Motyw Boga – Bóg w dziele Goethego nie przypomina Boga chrześcijańskiego, wystawiającego na próbę grzeszną duszę ludzką. Wierzy bezgranicznie w człowieka, w to, że wystawiony na próbę Faust nie ulegnie namowom diabła i nie zatraci ważnych dla siebie wartości. Bóg wie, że „dopóki człowiek błądzi, dopóty dąży”.
Motyw artysty – w „Prologu w teatrze” zostają zestawione trzy koncepcje poezji i roli artysty. Poeta wygłasza poglądy bliskie romantykom – wierzy, że poezja rodzi się z natchnienia i skierowana jest dla potomnych. Artysta powinien być wybitną jednostką, obdarzoną mocą twórcą.
Motyw cierpienia – Małgorzata, ukochana Fausta, przypłaca swoją miłość do mężczyzny cierpieniem. Uwiedziona przez mędrca, czuje się winna, że jej miłość jest grzeszna. Przyczynia się do śmierci matki, której podaje zbyt silny środek nasenny. Pośrednio z jej winy ginie brat, który staje w obronie godności dziewczyny i zostaje zamordowany przez Fausta. Porzucona Małgorzata rodzi dziecko i zabija je, obawiając się hańby i odrzucenia przez ludzi z miasteczka. Przytłoczona nieszczęściami i poczuciem winy, traci zmysły, lecz z pokorą przyjmuje wyrok śmierci. Jej śmierć staje się przyczyną cierpienia Fausta.
Motyw diabła – Mefistofeles zakłada się z Bogiem o duszę Fausta i za wszelką cenę postanawia wygrać. Jest duchem, który zawsze mówi „nie” i posiada ogromną moc. Z łatwością przybiera różne kształty, może podróżować w czasie i przestrzeni, za pomocą diabelskich sztuczek spełnia wszystkie żądania Fausta. To jednocześnie diabeł – filozof, niezwykle wykształcony, egoistyczny i wyrachowany. Jest znawcą życia ludzkiego, gardzi ludźmi, lecz potrafi również ulitować się nad ich nędzą.
Motyw miłości spełnionej – miłość Heleny i Fausta jest miłością spełnioną. Mędrzec odnajduje u boku kobiety prawdziwe szczęście, spędza z nią wiele lat w idyllicznej krainie, zanurzony w błogim spokoju i zadowoleniu.
Motyw miłości i śmierci – miłość Fausta i Małgorzaty jest miłością nieszczęśliwą, grzeszną, kończącą się śmiercią dziewczyny. Dla mędrca miłość do Małgorzaty jest zaspokojeniem pożądania, dla niej – uczuciem szczerym i bezgranicznym.
Motyw przemiany – główny bohater dzieła Goethego, Faust, ulega przemianie wewnętrznej. Jest człowiekiem, który posiadł ogromną wiedzę i pragnie zaznać rozkoszy życia. dzięki paktowi, który zawarł z diabłem, otwierają się przed nim nowe możliwości. Faust poznaje, czym jest radość życia, zabawa, miłość i sława, lecz nie przynosi mu to satysfakcji. Z czasem uświadamia sobie, że sensem życia człowieka nie jest pogoń za własnymi, egoistycznymi pragnieniami lecz aktywny czyn i działanie na korzyść ludzkości. Dopiero wówczas może osiągnąć pełnię szczęścia. Faust postanawia więc stworzyć idealne państwo, które buduje na ziemiach wydartych morzu, dzięki mocy diabła i w którym zamieszka społeczeństwo przyszłości, złożone wyłącznie ze szczęśliwych ludzi. Ta praca, twórcze tworzenie dla innych, wprawia mędrca w stan euforii. Pragnie zatrzymać czas, wypowiadając słowa, na które od lat czekał diabeł.
Motyw ucznia i mistrza – w dramacie Faust mistrzem i uczniem są Mefistofeles i Faust. Mefistofeles, pragnący zdobyć duszę doktora, uczy go radości życia, zaspokaja każde jego pragnienie. Działania diabła wpływają na światopogląd Fausta – odkrywa upragniony sens ludzkiego życia, choć jest to zupełnie inna lekcja, niż chciał mu udzielić Mefistofeles. Diabeł chciał, aby uczony skupił się wyłącznie na zaspokajaniu własnych potrzeb, które doprowadziłyby go do szczęścia i wypowiedzenia słów, zapisanych w pakcie: „Chwilo trwaj”. Faust osiąga szczęście w inny sposób – zaczyna rozumieć, że prawdziwe zadowolenie można odnaleźć, działając na korzyść innych ludzi.
Motyw winy – poczucie winy towarzyszy każdej nierozważnej decyzji Fausta. Uwiedzenie Małgorzaty kończy się śmiercią dziewczyny, do której przyczynia się pragnienie mędrca. Później Faust obwinia się również za śmierć pary staruszków, których kazał usunąć z domku, aby odzyskać w ten sposób grunt, który przeszkadzał mu w stworzeniu idealnego państwa. Poczucie winy doprowadza Małgorzatę do szaleństwa. Dziewczyna wini się za śmierć matki i brata oraz zamordowanie własnego dziecka, lecz z pokorą przyjmuje karę za popełnione grzechy.
Motyw wędrówki – wędrówka Fausta w czasie i przestrzeni wpływa na wewnętrzny rozwój bohatera i sprawia, że w świadomości mędrca zachodzi ogromna przemiana. Faust, początkowo skupiony na zaspokajaniu swoich egoistycznych pragnień, przemierza świat w poszukiwaniu ziemskich przyjemności. Aby pozyskać miłość Heleny przenosi się do świata antycznego i w idyllicznej krainie zaznaje pełni szczęścia. Dzięki wędrówkom zaczyna dojrzewać do zrozumienia, że sens życia ludzkiego polega na działaniu na rzecz całej ludzkości, a nie na zaspokajaniu własnych potrzeb.
strona: - 1 - - 2 -
Autor: