Geneza „Giaura”

Powieść poetycka "Giaur" została pierwszy raz wydana w czerwcu 1813 roku, w dwa lata po powrocie Byrona z podróży na Wschód, gdzie zainteresował się orientem i egzotyką. Do końca 1813 roku ukazało się dziewięć wydań dzieła, ponieważ autor stale nanosił poprawki, wciąż dodając poszczególne partie (było to możliwe dzięki nieregularnej, fragmentarycznej formie powieści).

Byron stale uzupełniał treść dzieła. Łącznie ukazało się aż dziewięć poprawionych wersji utworu. Rękopis „Giaura” liczył 407 wierszy, kopia oddana do druku przy pierwszym wydaniu 460, a ostateczna liczba wierszy przedstawiona czytelnikom pierwszy raz – 685 linijek. Wskutek poprawek – w ciągu pięciu miesięcy objętość powieści podwoiła się do 1334 wierszy.

W pierwszych wydaniach dzieła brakowało w nim na przykład politycznej dygresji o Grecji i jej pięknym krajobrazie (początek utworu), opisu opustoszałego domu Hassana, a forma spowiedzi bohatera-mnicha była o wiele krótsza.

Po opublikowaniu dzieła czytelnicy, znając tryb życia i temperament poety, podejrzewali, iż to sam Byron, podczas swej podróży na Wschód, był kochankiem tajemniczej branki Leili, a jego dzieło to po prostu autobiografia. Poeta protestował przeciw takim daleko posuniętym spekulacjom. Wynikiem ciągłych dywagacji na ten temat było napisanie przez Byrona Przedmowy, w której wyjaśnił czas i miejsce opisanych wydarzeń, tłumacząc, że:

„Zdarzenia podobne trafiały się dawniej często na Wschodzie”, że: „odnieść należy do owych czasów, kiedy Wyspy Jońskie ulegały panowaniu Rzeczypospolitej Weneckiej(…)”.

Opisana historia wydarzyła się więc przed rokiem 1797. Dodatkowo w przypisach podkreślił, że opowieść o Giaurze i Leili słyszał:

„od jednego z tych opowiadaczy, którzy po kawiarniach wschodnich prawią różne powieści wierszem i prozą. Żałuję, że niewiele spamiętałem ułamków oryginału; porobiłem różne odmiany, wmieszałem własne dodatki; czytelnik rozeznaje je po stylu, ubogim w obrazy orientalne”.

W angielskim oryginale „Giaur” jest opatrzony mottem z „Iris Melodies” Tomasza Moore`a. Zadedykowany jest Samuelowi Rogerowi, co opuścił tłumaczący dzieło Mickiewicz. Ważny jest wstęp do utworu, który polski wieszcz narodowy przetłumaczył w taki sposób, by poruszyć serca zniewolonych przez zaborców rodaków.

  Dowiedz się więcej