klp.pl1. Motyw zdrady
Motyw zdrady pojawia się w Mistrzu i Małgorzacie kilkakrotnie. Na plan pierwszy wysuwa się automatycznie postać Judy z Kiriatu, który za pieniądze „sprzedał” osobliwego filozofa. Upozorował przyjaźń i zainteresowanie jego teoriami, a następnie wydał go w ręce prześladowców, którym nie podobały się poglądy Jeszui, ponieważ uznali, że zagrażają religii panującej w Jeruszalaim: „ - Ileś dziś dostał? Mów, jeśli ci życie miłe!” – tak zwracają się oprawcy do zdrajcy (Judy), po czym wykonują wyrok i zabijają go.
Zdradliwa jest również Nisa – przyjaciółka Judy. To ona, za namową i zapłatą Afraniusza, prowokuje zakochanego w niej młodzieńca do spotkania, a następnie wywabia go za miasto, gdzie czekają już umówieni wcześniej dręczyciele.
Małgorzata jest nieszczęśliwa w małżeństwie i po kryjomu wymyka się na spotkania z ukochanym mistrzem. Usprawiedliwia ją pragnienie wielkiej i czystej miłości, dla której jest zdolna poświęcić siebie. Niegodnym zaufania przyjacielem, a tym samym zdrajcą jest Alojzy Mogarycz, który udając przyjaźń, bazuje na nieszczęściu pisarza, ostatecznie donosząc na niego, przez co mistrz zostaje wyrzucony ze swojego domu. Spotyka za to niegodziwego denuncjatora kara – ma „przyjemność” poznać się z „kompanią” Wolanda.
Motyw zdrady ujęty w powieści, zarówno w wątku biblijnym, jak i współczesnym, świadczy o aktualności tego pojęcia i takich zachowań, które nieuchronnie „wpisują się” w naturę człowieka, ujawniając dualizm jego osobowości i psychiki, skłonność do ulegania pokusom i pragnieniom.
2. Motyw nauczyciela – mistrza
Motyw nauczyciela – mistrza zarysowany zostaje już na początku powieści. Na Patriarszych Prudach doświadczony literat - Berlioz udziela wskazówek młodszemu od siebie poecie – Iwanowi Bezdomnemu, stawiającemu pierwsze literackie kroki. Wymaga od niego napisania antyreligijnego poematu: „Trudno powiedzieć, co właściwie zgubiło Iwana – jego niezwykły plastyczny talent czy też całkowita nieznajomość zagadnienia, ale cóż tu ukrywać, Jezus wyszedł mu żywy, Jezus ongiś istniejący rzeczywiście, choć, co prawda, obdarzony wszelkimi najgorszymi cechami charakteru.”
Uczniem Jeszui zostaje poborca podatkowy - Mateusz Lewita, który zafascynowany głoszonymi przez niego teoriami, rzuca swój dotychczasowy zawód i zamierza poświęcić się spisywaniu nauki mistrza. Jeszua staje się jego duchowym przewodnikiem. Lewita niezbyt dokładnie interpretuje słowa nauczyciela, „przekręca” je, źle zapisuje, niemniej przechowuje spisane pouczenia jako coś bezcennego. Po śmierci mistrza uczeń zamierza zabić zdrajcę, który przyczynił się do śmierci filozofa.
„ (...) chodzi za mną taki jeden z kozim pergaminem i bez przerwy pisze. Ale kiedyś zajrzałem mu do tego pergaminu i strach mnie zdjął. Nie mówiłem dosłownie nic z tego, co tam zostało napisane.(...)
- Któż to taki? – opryskliwie zapytał Piłat i dotknął dłonią skroni.
- Mateusz Lewita – skwapliwie powiedział więzień. – Był poborca podatkowym i spotkałem go po raz pierwszy w drodze do Bettagium, w tym miejscu, gdzie do drogi przylega ogród figowy, i rozmawiałem z nim. Na początku potraktował mnie nieprzyjaźnie, a nawet mnie obrażał; (...) – lecz wysłuchawszy mnie złagodniał – ciągnął Jeszua – a w końcu cisnął pieniądze na drogę i oświadczył, ze pójdzie ze mną na wędrówkę...”
Również Piłatowi spodobały się teorie wędrownego myśliciela, skrycie został jego wyznawcą. Od momentu spotkania z Jeszuą, hegemon pragnął prowadzić z nim konwersację ujawniającą różne punkty widzenia: „ – Wiem, że uważasz się za ucznia Jeszui, ale muszę ci powiedzieć, że nie zrozumiałeś nic z tego, czego cię uczył. Albowiem, gdybyś cokolwiek zrozumiał, to z pewnością przyjąłbyś coś ode mnie. Weź pod uwagę, ze no powiedział przed śmiercią, ze nikogo nie wini. – Piłat znacząco wzniósł palec, twarz jego drgała. – On sam bez wątpienia przyjąłby coś ode mnie. Jesteś nieludzki, a on taki nie był. (...)
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -