Maciej Niechcic – szlachcic, dziad Bogumiła. Nie lubił przebywać wśród ziemiaństwa, starając się spędzać jak najwięcej czasu w towarzystwie inteligencji, artystów, uczonych, dziennikarzy, czym nie zyskał sobie sympatii mieszkańców okolicznych wsi i dworków. Pozbawiony talentów gospodarskich, traci zakupiony niedawno majątek Jarosty, ponieważ przed transakcją nie zbadał jego hipoteki. Jest to początek jego problemów finansowych.
Michał Niechcic – ojciec Bogumiła, z którym walczył dzielnie w powstaniu styczniowym, za co jego majątek rodzinny Jarosty został skonfiskowany, a on zostaje zesłany na Syberię, gdzie wkrótce umiera.
Agnieszka Niechcicówna
Agnieszka Teresa to starsza córka Niechciców, będąca portretem Marii Dąbrowskiej.
Przyszła na świat w Serbinowie. Rodzice nazywają ją Agnisią. Przez pierwsze tygodnie życia jest dzieckiem chorowitym, lecz z czasem nabrała sił. Jest dziewczynką pogodną i miłą, wrażliwą i ciekawą świata, niezależną samotnicą lubiącą dużo czytać, nieskorą do psot czy kłótni z rodzicami. Uczęszcza do wielu szkół. Najpierw pobiera nauki w domu, potem zostaje zapisana na cieszącą się szacunkiem pensję dla panien pani Wenordenowej, gdzie zaprzyjaźnia się z mieszkankami stancji: pragnącą zostać świętą Niną Wrońską, zwariowaną Heleną Filińską, ambitną i piękną Klarą Hilchen.
Agnieszka przyswaja wiedzę bez problemu, jest bardzo inteligentna, o czym szybko przekonują się prowadzący zajęcia. Jej wypracowania z polskiego są przedmiotem wielu dyskusji w pokoju nauczycielskim. Ich poziom bardzo wykracza poza program nauczania. W czasie rekonwalescencji po upadku z dachu zakochuje się w swojej nauczycielce francuskiego - pannie Alice Mairey, która troskliwie opiekuje się podopieczną w czasie choroby. Dziewczyna jest zafascynowana osobowością pięknej profesorki.
Pod koniec pierwszego roku pobytu w nowej szkole, po wyjeździe Niny, Agnieszka zaprzyjaźnia się z Joasią Przyjemską, z którą regularnie koresponduje podczas wakacji. Niestety, ich relacja ulega ochłodzeniu po powrocie do szkoły, gdy Joasia nie może jeździć na łyżwach, a lubiąca zimowy sport Agnieszka robi to chętnie. Dodatkowo różnice między przyjaciółkami uwypuklają się w kwestii chłopców. Niechcicówna nie przepada za nimi, nie ma ochoty na ich towarzystwo podczas licznych potańcówek czy zabawy na lodowisku (odrzuca awanse Krzysia Łaskiego, który przerzuca swoje uczucie na Klarę), gdy tymczasem jej koleżanka chętnie oddaje się sztuce flirtowania.
Przed ukończeniem czwartej klasy ambitna i pilna dziewczyna przechodzi ciężkie chwile. Boi się, że nie zdobędzie nagrody na najwyższe wyniki w nauce. Ciągły stres powoduje, że staje się niemiła dla swojej przyjaciółki Klary. Ich znajomość zostaje wystawiona na próbę, gdy obie zdobywają pierwsze miejsce! Mimo rywalizacji Agnieszka jest bardzo koleżeńska, chętnie pomaga słabszym uczennicom, które darzą ją ogromną sympatią.
Po wakacjach Niechcicowie oddają Agnieszkę do rosyjskiego gimnazjum, gdzie związuje się z gronem Polek i dostrzega konsekwencje przewrotu, na przykład spolszczenie szkół. Od tego momentu jej losy zostają ściśle powiązane z wydarzeniami i epoką, w jakiej żyła.
Działa w tajnym patriotycznym kółku, które podejmuje strajk przeciw nauce w szkole prowadzonej przez wroga. Nie może znieść dyskryminacji Polek przez koleżanki rosyjskiego pochodzenia oraz przez „pedagogów”.
Potem bohaterka przenosi się na stancję panny Rembiszówny, gdzie wraz z większością koleżanek buntuje się przeciwko religii i wielkanocnej spowiedzi...
Życie uczuciowe Agnieszki jest dosyć skomplikowane. Po wakacyjnym romansie z Januszem Ostrzeńskim, wyjeżdża na studia do Lozanny, gdzie wiąże się z działaczem socjalistycznym Marcinem Śniadowskim, w którym podkochiwały się wszystkie studentki.
Dowiedziawszy się, że nie jest jedyną kobietą w życiu ukochanego, kobieta podejmuje decyzję o rozstaniu, tym bardziej, że Marcin ciągle ją odtrąca, ponieważ uważa że jako rewolucjonista nie powinien być od nikogo uzależniony i za nikogo odpowiedzialny.
Aby zapomnieć o Marcinie, Agnieszka wraca do Serbinowa, gdzie pomaga w gospodarstwie, snuje wiele planów dotyczących swojego przyszłego życia. Jest zdecydowana, że poświęci je dla dobra ogółu.
Na pogrzebie Celiny Mroczkówny uświadamia sobie, że nie żywi już do Janusza (kochanka dawnej guwernantki) żadnych uczuć. Gdy otrzymuje list od Marcina, natychmiast wraca do Lozanny i przyjmuje oświadczyny mężczyzny.
Już jako mężatka, po skromnym ślubie w kameralnym, przyjacielskim gronie, nie mogąc towarzyszyć mężowi w konspiracyjnej walce z wrogiem i postanawiając dać mu „wolną rękę”, wraca do kraju i wynajmuje skromny pokoik w Warszawie na ulicy Wilczej. Pobyt w dużym mieście dobrze robi jej karierze. Agnieszka często pisuje do gazet, na jej odczyty o kooperatyzmie przychodzi coraz więcej osób.
Także jej życie uczuciowe ulega zmianie. Kobieta zakochuje się w przebywającym w Warszawie krewnym Marcina - Bolciu Orłowiczu, z którym długie godziny dyskutuje o różnych sprawach.
W końcu Agnieszka decyduje się na wyjazd do Marcina do Londynu, co może być znakiem pojednania pary.
Jest to bohaterka związana z Serbinowem i rodziną, szczególnie z ojcem, który wpoił jej zasady moralne, zaraził miłością do ziemi i nauczył prac gospodarskich. Bardzo przeżywa wszelkie jej problemy czy choroby, od razu wyczuwając, że dzieje się coś złego, jak to się działo po zdradzie Bogumiła, czy nie mogąc się pogodzić z jego wczesną śmiercią. Wtedy to bardzo kłóciła się z rodzeństwem, które szybko otrząsnęło się z tragedii i nie nosiło żałoby.
Związek z Marcinem, który mimo oblegania przez inne studentki zwrócił uwagę na tę urodziwą, inteligentną i niezależną kobietę, przybliżył do aktualnych problemów oraz poglądów na sprawy polityczne i społeczne, wyrażanych przez młodzież z całej Europy.
Florentyna Klicka – matka Bogumiła. Michał Niechcic zabrał przyszłą żonę z nowicjatu od dominikanek, wywołując obyczajowy skandal w okolicy. Po śmierci męża, kobieta powraca z Syberii i zatrudnia się jako gospodyni w Krępie, gdzie przez długie lata ciężko pracuje. Na starość, schorowana zamieszkuje z bratem, także powstańcem, Klemensem Klickim (przebywającym do tej pory w przytułku) w oficynie w mieście, gdzie wkrótce odnajduje ją syn, który ucieka spod opieki krewnych, do których został oddany kilka lat wcześniej. Kobieta umiera w dzień ślubu Bogumiła, co może być różnie interpretowane, ponieważ nigdy nie lubiła Barbary.
Klemens Klicki – wuj Bogumiła, brat jego matki Florentyny. Podobnie jest Niechcic, brał udział w powstaniu 1863 roku. Po powrocie przebywał w przytułku, a gdy odnalazła go siostra, wspólnie wynajęli skromną oficynę w mieście. Po śmierci kobiety, zamieszkują z nim Bogumił i Barbara. Mężczyzna jest chory psychicznie, ma zaniki pamięci, jest przekonany, że wciąż trwa powstanie, chce uciekać do lasu i walczyć. Do końca życia może liczyć na pomoc i opiekę Barbary, która troskliwie zajmuje się zniedołężniałym starcem.
Jan Chryzostom Ostrzeński – dziad Barbary, hulaka, który stracił rodzinny majątek Lorenki (nie potrafił zarządzać, a w kraju panowała zła sytuacji do prowadzenia gospodarstwa).
Adam Ostrzeński - ojciec Barbary, szlachcic i urzędnik skarbowy, syn hulaki Jana Chryzostoma Ostrzeńskiego. Mimo iż nie posiada żadnego majątku, ponieważ ojciec stracił Lorenki, prowadzi bardzo bujne kawalerskie życie towarzyskie, od czasu do czasu dorabiając korepetycjami. Poślubia Jadwigę, z domu Jaraczewską. Wkrótce po tym traci dwa folwarki wniesione przez żonę w posagu. Ciągłe pasmo rozstań i powrotów pary kończy tragiczna śmierć mężczyzny, który ginie od uderzenia pioruna.
Jadwiga Jaraczewska – matka Barbary. Mimo iż kochała się w niemieckim guwernerze z sąsiedztwa, poślubia Adama Ostrzeńskiego, któremu była wierna. Małżeństwo było bardzo gwałtowne i obfitowało w liczne rozstania i powroty. Po tragicznej śmierci męża (ginie od uderzenia pioruna), młoda wdowa zakłada pensję dla chłopców w Kalińcu, która upadła, gdy następują popowstaniowe represje. Mimo problemów z pracą i osobistą tragedią, biedy i zmartwieniom, kobiecie udaje się wykształcić czwórkę dzieci (miała sześcioro, lecz dwójka zmarła), w czym pokładała nadzieję na lepsze dni. Jest dumna, zapobiegliwa i rozsądna. Na starość zamieszkuje z Barbarą i Bogumiłem, któremu jako jedynemu udawało się uspokajać sklerotyczną teściową, narzekającą na opuszczenie i lekceważenie. Do śmierci Adamowa Ostrzeńska ma nadzieję, że wkrótce przeprowadzi się do Juliana do Petersburga. Staruszka umiera po trzech latach w domu swojej córki i zięcia.
Daniel Ostrzeński – najstarszy syn Adama i Jadwigi, brat Barbary. Wałczył dzielnie w powstaniu. Ukończywszy warszawską uczelnię, powraca do owdowiałej matki i wykłada przyrodę w prywatnej szkole realnej w Kalińcu. Żeni się z niewykształconą, lecz zarażającą wszystkich energią i optymizmem siedemnastoletnią Michaliną Poleską, panną ze zubożałej rodziny ziemiańskiej zamieszkującej pod Warszawą.
Julian Ostrzeński – młodszy syn Adama i Jadwigi, brat Barbary. Podobnie jak starszy brat, także brał udział w powstaniu w 1983 roku. Po odbyciu nauk w Petersburgu pozostaje tam jako inżynier. Nigdy już nie wraca do kraju, nawet na ślub sióstr czy pogrzeb matki. Po jego śmierci z Petersburga zostaje przysłany pamiętnik, który wyjaśnia wiele decyzji podjętych przez brata Barbary.
Józef Toliboski – dobrze zapowiadający się młody prawnik, w którym od pierwszego wejrzenia zakochuje się Barbara Ostrzeński. Choć także darzy ją uczuciem, co manifestuje wchodząc w ubraniu do rzeki po nenufary, woli jednak ożenić się z brzydką, lecz bogatą panną Narecką, a nie z inteligentną i wrażliwą, acz niezbyt majętną Barbarą. Po wielu latach, potkawszy przypadkowo córkę dawnej ukochanej – Agnieszkę, zapowiada wizytę Barbarze, lecz do spotkania nie dochodzi, ponieważ ta ucieka z miasta, zbyt przerażoną ewentualnym spotkaniem.
Walenty Przybylak – sąsiad Niechciców w Serbinowie, właściciel folwarku Środa, wiejski gospodarz charakteryzujący się prostolinijnością.
Leon Woynarowski – po rozstaniu z żoną samodzielnie wychowuje córkę Ksawerę, sąsiad Bogumiła w Serbinowie, wykształcony właściciel Pamiętowa. Pomaga bohaterowi, gdy żona i dzieci Niechcica wyjeżdżają do Kalińca. Często mówił do Bogumiła, mimo widocznego znużenia słuchacza: krążył uparcie koło zaczętego tematu, wracał do niego, aż póki go nie wyczerpał.
Kawusia (Ksawera) Woynarowska – córka Woynarowskiego. Gdy Barbara zabiera dzieci i przenosi się do Kalińca, Kawusia zostaje kochanką Bogumiła. Młoda panna wiele razy namawia Niechcica, by rozwiódł się z żoną, ten jednak – zamiast złożyć jakąś deklarację – doradza kochance studia medyczne w Szwajcarii. Po wyjeździe kobieta wiąże się z działaczem socjalistycznym Marcinem Śniadowskim – późniejszym mężem Agnieszki, a w końcu wychodzi za mąż i przeprowadza się do rodzinnego Pamiętowa, gdzie skupia wokół siebie kobiety przedsiębiorcze, podejmujące się rozmaitych inicjatyw kulturalnych (na przykład latająca biblioteka).
strona: - 1 - - 2 - - 3 -