Obraz i ocena szlachty w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza - plan wypracowania

Wstęp
„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jako panoramiczny obraz szlachty polskiej w początkach XIX wieku – szlachta bohaterem zbiorowym dzieła. Autor przybliża życie szlachty, jej zwyczaje i obyczaje oraz dokonuje oceny tego stanu.

Rozwinięcie
1. Obraz szlachty:
a) Adam Mickiewicz ukazał rozwarstwienie stanu szlacheckiego na przykładzie przedstawicieli szlachty średniozamożnej kontuszowej (mieszkańcy i goście Soplicowa) i szlachty zaściankowej (mieszkańcy Dobrzynia).

b) ważnym elementem życia szlachty były jej zwyczaje i obyczaje, przekazywane z pokolenia na pokolenie, stanowiąca świadectwo szacunku wobec narodowej tradycji i podkreślająca wspólnotę stanu. Mickiewicz przybliża zasady, obowiązujące podczas posiłków, ukazuje staropolską gościnność, kulturę wypowiedzi, obowiązującą podczas kurtuazyjnych rozmów, zwyczaje szlachty na przykładzie polowania, grzybobrania, sejmików szlacheckich i spotkań w karczmie. Podkreśla również przywiązanie szlachty do staropolskiego stroju i herbu.

c) Soplicowo ukazane zostało jako centrum polskości i miejsce szczęśliwe, wielokrotnie podkreślony został patriotyczny charakter dworu Sędziego.

d) zaścianek jako uosobienie polskości, patriotyzmu i narodowej świadomości.

e) świat szlachecki, wyłaniający się z „Pana Tadeusza”, jest światem spokoju, ładu i harmonii.

f) szlachta w dziele to doskonały przykład świetności dawnej Polski.

2. Ocena szlachty:
a) Adam Mickiewicz dokonał obiektywnej oceny szlachty, ukazując jej przywary, które doprowadziły do upadku państwa polskiego. Jednakże sposób, w jaki ukazał wady tego stanu, posłużenie się komizmem i dystansem, łagodzi wizerunek szlachty i sprawia, że stają się one śmiesznostkami. Dostrzega takie wady stanu, jak: awanturniczy tryb życia, warcholstwo i pijaństwo.

b) Mickiewicz idealizuje stan szlachecki, ukazując Soplicowo jako szlachecką Arkadię, podkreśla, iż szlachta powinna jednoczyć się w poczuciu patriotyzmu i być ostoją dawnej tradycji i świetności państwa. Udowadnia, iż szlachta w obliczu zagrożenia, potrafi zapomnieć o prywatnych interesach i waśniach pomiędzy sobą, jednocząc się w walce przeciw wspólnemu wrogowi (walka z Moskalami w Księdze IX)

c) Mickiewicz dostrzega również zagrożenie, wynikające z przyjmowaniem mody zachodniej – krytykuje kosmopolityzm Telimeny i Hrabiego.

Zakończenie
„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest utworem, opisującym życie i obyczajowość stanu szlacheckiego. Pisany ze świadomością przyczyn upadku Polski, odsłania wady tego stanu, lecz jednocześnie łagodzi je, co jest zgodne z nadrzędną koncepcją utworu – powrotem do czasu świetności Polski i przypisaniu szlachcie znaczącej roli w odzyskaniu niepodległości. Obraz i ocena szlachty noszą znamiona optymizmu i podkreślają terapeutyczny sens dzieła, pisanego „ku pokrzepieniu serc”.

  Dowiedz się więcej