klp.plMiejscem akcji jest Soplicowo, leżące na Litwie. Miejsce to zostało przez autora celowo wyodrębnione z całej otaczającej go rzeczywistości, tworząc z niego swoistą enklawę polskości i spokoju. Ta osobowość Soplicowa, będącego w ładzie z otaczającą go przyrodą, z historią, czynią z niego też miejsce mityczne i magiczne, krainę szczęśliwości.
Czas akcji – jak napisał w podtytule sam Mickiewicz - są to lata 1811 – 1812. Autor starał się zobrazować polską szlachtę w przededniu kampanii napoleońskiej. Mickiewicz opisał także ostatnie lata I Rzeczpospolitej.
Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka. Jego rodzina wywodziła się z drobnej szlachty, ojciec pracował w sądzie w Nowogródku. W tamtych okolicach... więcej
W tym celu podejmuje się on zostania emisariuszem na terenie Litwy. Jest to specyficzny rodzaj aktywności politycznej. Emisariusz jest wysłannikiem, który na wyznaczonym terenie ma prowadzić agitację na... więcej
Generalizując, można by uznać, że rywalizują oni ze sobą o honor i tytuł lepszego myśliwego. Jednak żaden z nich tak... więcej
Ustalony porządek zajmowania miejsc przy stole lub wspólnego wyjścia
Życie w Soplicowie toczy się według ogólnie przyjętych zasad obyczajowości szlacheckiej.... więcej
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie;
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Śród takich pól przed laty, nad brzegiem ruczaju,
Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju,
Stał dwór szlachecki, z drewna, lecz podmurowany;
Świeciły z daleka pobielane ściany, [...].
Właśnie dwukonną bryką wjechał młody panek
I obiegłszy dziedziniec... więcej
Następujące po apostrofie do Ojczyzny wersy są nawiązaniem do fraszki Jana Kochanowskiego „Na zdrowie”. Litwa jest tu porównana do... więcej
autor: Andrzej Waligórski
INWOKACJA
O czymże dumać na paryskim bruku?
Siędę, napiszę jaką rzecz do druku,
Niedługą wszakże, gdyż szkolne reformy
Nie preferują zbyt rozwlekłej formy.
Oto - na dowód - list najświeższej daty
Z podpisem Pani Minister Oświaty:
" - Panie Mickiewicz, ogromnie mię wzrusza
Epicki patos "Pana Tadeusza",
Nie mam też żadnych uwag co do treści,
Lecz w gabarytach szkolnych się nie mieści,
Bo polska... więcej
Słowa te, pochodzące z epilogu, można by uczynnić mottem dla całości poematu. To właśnie ojczyzna stanowi nadrzędny temat utworu. Przy czym nie jest ona ukazana realistycznie – zaproponowana przez Mickiewicza wizja Litwy jest idyllą szlachecką. Oznacza to, że swoje wspomnienia oraz relacje gawędziarskie bliskich mu osób, splatał Mickiewicz w niezwykłą... więcej
Bohaterowie dzieła zorganizowali je w sercu puszczy litewskiej, miejscu bogatym w bory, knieje, wilcze doły zarośnięte trawą, małe i głębokie jeziorka pełne wody w kolorze rdzy oraz w drzewa pozbawione kory i liści. To tam żyło mnóstwo dzikich zwierząt: żubry, tury, rysie, dziki, łosie, wilki.
... więcej
Plan bitwy o Soplicowo w Panu Tadeuszu
1. Moskale okrążają dwór w Soplicowie.
2. Szlachta zostaje zakuta w dyby.
3. Ryków żąda po 1000 rubli za każdego aresztowanego.
4. Do dworu przyjeżdża ks. Robak wraz z przebranymi za chłopów szlachcicami.
5. Ks. Robak wpada na pomysł organizacji przyjęcia... więcej
WĄTKI GŁÓWNE
1. wątek miłosny – najważniejszy i najbardziej znaczący w dziele, zaznaczający się wyraźnie we wszystkich księgach. Zarzewiem konfliktu między rodami była miłość Jacka Soplicy do Ewy Horeszkówny. Zakończona... więcej
2. dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów - jako bohater zbiorowy szlachta jest jednocześnie wpisana w historię narodu polskiego jako warstwa społeczna, która przez wiele wieków tworzyła historię Polski,
3. tło wydarzeń przełomowe dla danej społeczności narodowej - tłem wydarzeń są próby wywołania... więcej
Inwokacja jest przesycona tęsknotą podmiotu lirycznego, chęcią przeniesienia się do kraju dzieciństwa i związanymi z nim wspomnieniami. Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią,... więcej
Czas akcji – jak napisał w podtytule sam Mickiewicz - są to lata 1811 – 1812. Autor starał się zobrazować polską szlachtę w przededniu kampanii napoleońskiej. Mickiewicz opisał także ostatnie lata I Rzeczpospolitej.
Geneza „Pana Tadeusza”
Badacze twórczości Mickiewicza zgodnie podkreślają, że Pan Tadeusz był niespodziewany rezultatem twórczej muzy poety. Początek lat trzydziestych XIX wieku był czasem niezwykle dla Mickiewicza trudnym. Przygnębienie po upadku powstania listopadowego, żal i po części także wstyd z powodu tego, iż nie wziął on udziału w walkach, a do tego konieczność udania się na emigrację... więcejBiografia Adama Mickiewicza
Adam Mickiewicz należy do największych twórców literatury polskiej. Jego życie jest przykładem klasycznej biografii romantycznej, typowej dla całego pokolenia. Określały ją m.in. sytuacja panująca w kraju, światopogląd romantyczny oraz echo powstania.Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka. Jego rodzina wywodziła się z drobnej szlachty, ojciec pracował w sądzie w Nowogródku. W tamtych okolicach... więcej
Wątek działalności księdza Robaka
Mówiąc o działalności Ks. Robaka odnosimy się do czasu drugiej połowy jego biografii. Działalność ta jest bowiem podstawowym czynnikiem mającym pomóc głównemu bohaterowi w oczyszczeniu duszy i rehabilitacji swojej osoby w oczach innych.W tym celu podejmuje się on zostania emisariuszem na terenie Litwy. Jest to specyficzny rodzaj aktywności politycznej. Emisariusz jest wysłannikiem, który na wyznaczonym terenie ma prowadzić agitację na... więcej
Wątek miłosny w Panu Tadeuszu
Wątek miłosny w Panu Tadeuszu osnuty jest zasadniczo wokół postaci Tadeusza, Telimeny i Zosi. Doraźnie znaczną rolę odgrywa też Hrabia, a w intrygi Telimeny włączeni są również Asesor i Rejent. Należy przy tym zwrócić uwagę, że w utworze ukazane są dwie historie miłosne: dzieje związku Jacka Soplicy i Ewy Horeszki oraz Tadeusza i Zosi. Historie te niejako się dublują, przy czym jednak dopiero drugiej parze udaje się połączyć... więcejWątek sporu o zamek
O tym, jak niepoślednią rolę odgrywa w rozwoju akcji spór o zamek świadczyć może chociażby poświęcenie tej kwestii całej, i to już drugiej w kolejności, księgi, zatytułowanej nie inaczej, jak właśnie Zamek . Jednak już w Księdze I daje poeta skrótowy opis sporu o budowlę:O dwa tysiące kroków zamek stał za domem,więcej
Okazały budową, poważny ogromem,
Dziedzictwo starożytnej rodziny Horeszków;
Dziedzic zginął był w czasie...
Komizm sporu Asesora z Rejentem
Postaci te odmalowane są niezwykle barwnie i humorystycznie. Istota komizmu ich permanentnego sporu tkwi przede wszystkich w ciągłym jego trwaniu, a także w powtarzalności motywów. Nie jest to bowiem spór o Kusego i Sokoła, czy o większe zalety Sagalasówki lub Sanguszówki (strzelb Rejenta i Asesora), ale spór w ogóle.Generalizując, można by uznać, że rywalizują oni ze sobą o honor i tytuł lepszego myśliwego. Jednak żaden z nich tak... więcej
Narrator, język epopei
Narrator epopei jest postacią dość „dwuznaczną”. Najczęściej utożsami się go z samym poetą, traktując tym samym jako narratora wszechwiedzącego. Rzeczywiście, do takich wniosków skłania epilog, w którym mamy zarysowaną sytuację narracyjną. Należy jednak pamiętać, że epilogu nigdy poeta nie wydrukował wraz z całym tekstem. Istotny zaś jest fakt, iż są w utworze również takie momenty, kiedy podmiot mówiący podkreśla swoja... więcejObyczaje i zwyczaje w Panu Tadeuszu
Pielęgnowanie obyczajów, przekazywanych z pokolenia na pokolenie nadawało życiu szlachty i ich codzienności głęboki sens. Wynikało z tradycji, szacunku do dawnych czasów, kiedy wszystko miało swój określony porządek i miejsce, było dowodem narodowej wspólnoty.Ustalony porządek zajmowania miejsc przy stole lub wspólnego wyjścia
Życie w Soplicowie toczy się według ogólnie przyjętych zasad obyczajowości szlacheckiej.... więcej
Opis przyrody w „Panu Tadeuszu”
Przyroda w Panu Tadeuszu stanowi integralną część świata przedstawionego. Mickiewicz już w pierwszych słowach dzieła podkreśla wyjątkowość nadniemeńskiego krajobrazu, który jest dla niego wspomnieniem ojczyzny, przechowywanym w sercu przez wiele lat.Tymczasem przenoś moję duszę utęsknionąwięcej
Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;
Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,
Wyzłacanych...
Pan Tadeusz - cytaty
Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie;Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie;
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Śród takich pól przed laty, nad brzegiem ruczaju,
Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju,
Stał dwór szlachecki, z drewna, lecz podmurowany;
Świeciły z daleka pobielane ściany, [...].
Właśnie dwukonną bryką wjechał młody panek
I obiegłszy dziedziniec... więcej
Inwokacja - analiza i interpretacja
Inwokację rozpoczyna, na wzór antyczny, wzniosła apostrofa. Jednakże już tu zaznacza Mickiewicz swoja silną indywidualność, gdyż nie zwraca się do Muzy, ale do Litwy, Ojczyzny oraz w kolejnym, analogicznym zwrocie, do Matki Boskiej. To pod ich „patronatem” zamierza snuć pieśni o kraju lat dziecinnych.Następujące po apostrofie do Ojczyzny wersy są nawiązaniem do fraszki Jana Kochanowskiego „Na zdrowie”. Litwa jest tu porównana do... więcej
Rola Epilogu w „Panu Tadeuszu”
Epilog stanowi jeden z większych problemów dla badaczy Pana Tadeusza . Dzieje się tak głównie dlatego, iż nie wiadomo jak dokładnie miał wyglądać tekst. Nigdy nie został on wydrukowany za życia autora i mamy jedynie wersję rękopiśmienną, na której nanosił poeta liczne poprawki. Właśnie one wprowadzają zamęt – nie wiadomo bowiem, co należy wykreślić, co dopisać, a co zastąpić innym fragmentem. Trudno nawet o konsekwentne... więcejPan Tadeusz z przymrużeniem oka
PAN TADEUSZautor: Andrzej Waligórski
INWOKACJA
O czymże dumać na paryskim bruku?
Siędę, napiszę jaką rzecz do druku,
Niedługą wszakże, gdyż szkolne reformy
Nie preferują zbyt rozwlekłej formy.
Oto - na dowód - list najświeższej daty
Z podpisem Pani Minister Oświaty:
" - Panie Mickiewicz, ogromnie mię wzrusza
Epicki patos "Pana Tadeusza",
Nie mam też żadnych uwag co do treści,
Lecz w gabarytach szkolnych się nie mieści,
Bo polska... więcej
Artyzm Pana Tadeusza
Artyzm dzieła zwykło się odnosić do jego formy. Pod tym względem Pan Tadeusz jest utworem niezwykle wybitnym. Przede wszystkim wiersz, jakiego użył Mickiewicz na długie lata wyznaczył ideał klasycznego polskiego 13-zgłoskowca, mającego na celu upodobnienie do heksametru homeryckiego. Wewnętrzna granica wersu (średniówka) pojawia się po siódmej sylabie, mamy więc do czynienia z formatem wersu 7+6. Takie metrum zachwiane jest tylko... więcej'Pan Tadeusz”- arcydzieło czy kicz?
Wczesny (współczesny czasowi wydania poematu) odbiór nie był zbyt pochlebny. Geniusz utworu umknął czytającym, być może ze względu na niespodziewane pojawienie się tego typu utworu. Wielkość Pana Tadeusza jako jedyny dostrzegł w pełni Juliusz Słowacki, włączając informacje o nim do swojego poematu dygresyjnego pt. Beniowski . To właśnie Słowacki pierwszy użył w odniesieniu do dzieła Mickiewicza terminu epopeja. Był... więcejObraz Soplicowa
Prezentacji Soplicowa i okolic dokonuje poeta zaraz na początku utworu, tuż po inwokacji. W dalszych partiach dopełniając jedynie obrazu. Dokładnie ciężko jest umieścić Soplicowo na mapie. Wiemy, że jest to miejscowość nadniemeńska. Być może nazwę zaczerpnął poeta od znajdującej się na nowogródczyźnie osady Saplice. Nie jest to jednak kwestia istotna dla poematu, chociażby dlatego, że celem Mickiewicza nie było ukazanie konkretnego... więcejTło historyczno-polityczne w Panu Tadeuszu
Akcja poematu przypada na lata 1811-1812. Jest to czas stosunkowo świeżej niewoli narodowej. Jest to jednak przede wszystkim okres kampanii Napoleona i jego przygotowań do wojny z Rosją, która wybuchłą w 1812r. Właśnie mit Cesarza jest najbardziej znamiennym rysem historyczno-politycznego tła poematu. W licznych wspomnieniach i retrospekcjach przywołuje się także ważne dla polskiej historii postaci dawniejsze, tj. Kościuszko, Rejtan, Jasiński.... więcejPan Tadeusz - romantyczna epopeja narodowa
Tradycje gatunkowe eposu sięgają czasów antyku, gdzie najdoskonalszy wzorzec znalazły w twórczości Homera. Ponownie królował ona wyraźnie w klasycyzmie – dlatego też znany był młodemu Mickiewiczowi, wielbicielowi poezji spod znaku „Sofiówki” S. Trembeckiego. Epopeja ma formę niezwykle zrygoryzowanego wewnętrznie poematu, mówiącego o losach niezwykłego bohatera w kontekście losów zbiorowości, na tle ważnych, przełomowych... więcej„Pan Tadeusz” jako wizja kraju lat dziecinnych
Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie
Święty i czysty, jak pierwsze kochanie
Słowa te, pochodzące z epilogu, można by uczynnić mottem dla całości poematu. To właśnie ojczyzna stanowi nadrzędny temat utworu. Przy czym nie jest ona ukazana realistycznie – zaproponowana przez Mickiewicza wizja Litwy jest idyllą szlachecką. Oznacza to, że swoje wspomnienia oraz relacje gawędziarskie bliskich mu osób, splatał Mickiewicz w niezwykłą... więcej
Ciekawostki o Panu Tadeuszu
Jedną z bardziej interesujących ciekawostek dotyczących Pana Tadeusza jest fakt istnienia jego XIII księgi autorstwa… Aleksandra Fredry. Księga ta nosi podtytuł Noc poślubna Tadeusza i Zosi i tej właśnie tematyki dotyka. Niestety, poziom artystyczny znacznie odbiega od mickiewiczowskiego wzorca: język pełen wulgaryzmów, brutalne ujęcie tematu i prześmiewcze podejście do intymności tworzą z tego młodzieńczego... więcejPolowanie na niedźwiedzia w Panu Tadeuszu
Moment polowanie na niedźwiedzia jest bardzo istotnym wydarzeniem w fabule epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”.Bohaterowie dzieła zorganizowali je w sercu puszczy litewskiej, miejscu bogatym w bory, knieje, wilcze doły zarośnięte trawą, małe i głębokie jeziorka pełne wody w kolorze rdzy oraz w drzewa pozbawione kory i liści. To tam żyło mnóstwo dzikich zwierząt: żubry, tury, rysie, dziki, łosie, wilki.
... więcej
Jak przebiegała bitwa w Panu Tadeuszu?
Bój o dwór w Soplicowie przyczynił się do pogodzenia zwaśnionych rodzin i zjednoczenia szlachty. Poniżej plan i opis bitwy o Soplicowo.Plan bitwy o Soplicowo w Panu Tadeuszu
1. Moskale okrążają dwór w Soplicowie.
2. Szlachta zostaje zakuta w dyby.
3. Ryków żąda po 1000 rubli za każdego aresztowanego.
4. Do dworu przyjeżdża ks. Robak wraz z przebranymi za chłopów szlachcicami.
5. Ks. Robak wpada na pomysł organizacji przyjęcia... więcej
Motywy literackie w „Panu Tadeuszu”
1. motyw arkadii – taką wyidealizowaną krainą szczęśliwości, spokoju i ładu jest Soplicowo. To mały zamknięty świat, który swym mieszkańcom, uprzyjemniającym sobie życie polowaniem, grzybobraniem czy dyskusjami o etykiecie, zdaje się być krainą beztroski. Świat, który przepełniony jest dobrem, harmonią, w której żyją zarówno ludzie, jak i przyroda, w którym to, co złe jest chwilowe i ma swoje szczęśliwe zakończenie. Istotnym... więcejGłówne wątki w „Panu Tadeuszu”
W akcji utworu można wyróżnić kilka wątków, które przewijają się przez całą fabułę dzieła. Ze względu na ich ważność dla konstrukcji dzieła należy je podzielić na wątki główne i poboczne.WĄTKI GŁÓWNE
1. wątek miłosny – najważniejszy i najbardziej znaczący w dziele, zaznaczający się wyraźnie we wszystkich księgach. Zarzewiem konfliktu między rodami była miłość Jacka Soplicy do Ewy Horeszkówny. Zakończona... więcej
„Pan Tadeusz” jako epopeja – zestawienie cech
1. utwór wierszowany - utwór pisany wierszem, trzynastozgłoskowcem, stylizowanym na mowę potoczną, gawędziarską,2. dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów - jako bohater zbiorowy szlachta jest jednocześnie wpisana w historię narodu polskiego jako warstwa społeczna, która przez wiele wieków tworzyła historię Polski,
3. tło wydarzeń przełomowe dla danej społeczności narodowej - tłem wydarzeń są próby wywołania... więcej
Synkretyzm gatunkowy i rodzajowy „Pana Tadeusza”. Poetyka dzieła
Pan Tadeusz stanowi swoiste połączenie głównych gatunków literackich: liryki, epiki i dramatu. Charakterystyczne dla liryki wewnętrzne przeżycia, emocje i przekonania jednostki można odnaleźć w inwokacji, epilogu, opisach przyrody i konstrukcji fabuły.Inwokacja jest przesycona tęsknotą podmiotu lirycznego, chęcią przeniesienia się do kraju dzieciństwa i związanymi z nim wspomnieniami. Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią,... więcej
