13. Prawa boskie a prawa ludzkie. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

Konflikt racji moralnych to sytuacja, kiedy człowiek musi wybrać między dwiema racjami o równorzędnej wartości. Niestety niezależnie od podjętej decyzji musi liczyć się z konsekwencjami swojego wyboru.

"Antygona" Sofoklesa wybitna tragedia grecka, ukazuje konflikt między indywidualnym sumieniem a obowiązkami wobec państwa. Centralnym wątkiem jest dylemat Antygony, która staje przed wyborem pomiędzy posłuszeństwem wobec prawa ludzkiego, reprezentowanego przez króla Kreona, a prawem boskim, które nakazuje jej pochować brata, Polinejkesa, uznawanego za zdrajcę Teb. Kreon, dążący do utrzymania porządku i stabilności w państwie, wydaje dekret zabraniający pochówku Polinejkesowi, pod groźbą śmierci. Antygona, kierując się sumieniem i wiernością boskim przykazaniom, decyduje się naruszyć ten dekret, co prowadzi do tragicznego finału.

Konflikt tragiczny pomiędzy Antygoną a Kreonem jest osią dramatu. Antygona, wierząc, że prawo boskie stoi ponad ludzkim, nie może zaakceptować, że jej brat ma pozostać niepochowany, co w tradycji greckiej oznaczałoby wieczne potępienie. Kreon z kolei, jako władca, jest zdeterminowany bronić praw i porządku państwowego, nawet kosztem rodziny. Ostatecznie, obie postacie płacą za swoje decyzje najwyższą cenę, ukazując bezlitosność losu i nieuniknioność tragicznych konsekwencji, gdy silne przekonania i wartości kolidują ze sobą.

Kontekst religijny
Chrześcijaństwo podkreśla nadrzędność praw boskich nad ludzkimi, z dużym naciskiem na wartości takie jak miłość, miłosierdzie i szacunek dla zmarłych. W tej perspektywie postawa Antygony, dążącej do godnego pochówku brata wbrew zakazowi władcy, jest w zgodzie z chrześcijańskimi wartościami. Z kolei decyzja Kreona mogłaby być postrzegana jako sprzeczna z ideą miłosierdzia.

Nawiązania (literatura):

• „Mit o Prometeuszu” – stwórca człowieka musiał zdecydować, czy być wiernym bogom, czy pomóc słabym istotom przetrwać;
• „Król Edyp” Sofokles – z konfliktem racji moralnych zmagał się także ojciec Antygony – Edyp;
• „Konrad Wallenrod” Adam Mickiewicz – konflikt racji moralnych w przypadku Waltera Alfa dotyczył wyboru między walką o dobro ojczyzny a honorowym zachowaniem wobec Krzyżaków, którzy go wychowali;