14. Jak literatura antyczna przedstawia tragizm ludzkiego losu? Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

Starożytni Grecy wierzyli, że los człowieka jest przesądzony i żadne działania człowieka nie są w stanie go zmienić. Motyw tragizmu był inspirujący dla wielu twórców, którzy wprowadzili go do swoich utworów.

W dramacie "Antygona" Sofoklesa centralnym konfliktem tragicznym jest sprzeczność między prawem boskim a ludzkim. Antygona, siostra dwóch braci, którzy zginęli w bratobójczej walce o władzę w Tebach, postanawia przeciwstawić się zakazowi nowego władcy, Kreona, dotyczącemu pochówku jednego z nich, Polinejkesa. Kreon, dążący do zachowania porządku w państwie, uznaje Polinejkesa za zdrajcę i zakazuje jego pochówku. Antygona, wierząc w nadrzędność praw boskich nad ludzkimi, decyduje się pochować brata, co prowadzi do jej tragicznego końca.

Wątki tragiczne:

• Antygona - Jej tragizm polega na nieuniknionym cierpieniu wynikającym z decyzji stawienia praw boskich ponad ludzkimi. Choć miała świadomość konsekwencji, wierzyła w swoją misję jako obowiązek moralny i religijny.
• Kreon - Jego dążenie do utrzymania autorytetu i porządku w państwie prowadzi go do tragicznego konfliktu z własnym synem i ukochaną tego syna. Jego upór i niezdolność do zrozumienia konsekwencji swoich decyzji prowadzą do tragedii w jego własnej rodzinie.
• Ismena - Jej strach i posłuszeństwo wobec władzy przeciwstawiają się decyzji Antygony. Jej próby ratowania siostry są jednocześnie odważne i daremne, ukazując jej wewnętrzny konflikt między lojalnością wobec rodziny a strachem przed władzą.
• Hajmon - Jego miłość do Antygony i próby przekonania ojca do zmiany decyzji ukazują jego głęboką empatię i rozumienie. Jego tragiczne samobójstwo po śmierci Antygony podkreśla głęboką boleść wynikającą z konfliktu między miłością a obowiązkami rodzinnymi.

Nawiązania (literatura):

• „Król Edyp” Sofokles – równie tragiczny los, jak Antygonę spotkał jej ojca Edypa, który starał się walczyć ze swoim przeznaczeniem, jednak jako bohater tragiczny ostatecznie musiał ponieść klęskę;
• „Iliada” Homer – los Hektora i Achillesa został ustanowiony przez fatum, którego nikt nie był w stanie zmienić;
• „Konrad Wallenrod” Adam Mickiewicz – bohater utworu Mickiewicza został postawiony w sytuacji, w której nie było wyboru, który zapewniłby mu szczęście;