Czas i miejsce akcji

W tomie Rozdzióbią nas kruki, wrony…, a szczególnie w tytułowym opowiadaniu, do skarbca stałych tematów prozy Stefana Żeromskiego dołączyła kwestia niepodległościowa i powstańcza. Akcja utworu toczy się na Kielecczyźnie, bohater wiezie do oddziału broń i w okolicach Nasielska zostaje zaatakowany przez Rosjan. Sytuacja ta przypada na końcowy okres powstania styczniowego. Bohatera poznajemy w momencie trzeciego dnia jego wędrówki, dopiero świta.

W tle widnieje jesienny, ponury krajobraz, pada deszcz – Żeromski zastosował tu technikę psychizacji pejzażu. W ten sposób stworzył swoisty pejzaż uczuć i stanów psychicznych. Autor wykorzystywał tę technikę także w swoich późniejszych utworach, na przykład w Ludziach bezdomnych czy Wiernej rzece. Trzeba dodać, że w ogóle przyroda u Żeromskiego stanowi niezwykle ważny element świata przedstawionego – służy wytworzeniu odpowiedniego nastroju i pozwala na wprowadzenie dodatkowego lirycznego komentarza.

Oto jak wymownie przedstawia charakterystykę krajobrazu Artur Hutnikiewicz:

Nad zwłokami Winrycha, porzuconymi w kałuży błota, nad stygnącym ścierwem końskim krążą ponure ptaki – trupojady, szaleje opętańczy wicher, pędzą wysokie chmury o kształtach niesamowitych, fiolety wczesnego, jesiennego zmroku rozpinają nad niemym pustkowiem swoje upiorne blaski

.

Akcja utworu kończy się wieczorem, kiedy

zorza szybko gasła, zza świata szła noc, rozpacz i śmierć

  Dowiedz się więcej