klp.plMiron Białoszewski - biografia
Miron Białoszewski urodził się 30 czerwca 1922 r. (autor podaje datę 22 lipca) w Warszawie. Mieszkał w stolicy przez całe życie, aż do swojej śmierci 17 czerwca 1983 r. Gdy wybuchła wojna, kończył gimnazjum. Maturę zdał na tajnych kompletach, później przez rok studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Podczas Powstania Warszawskiego przebywał w stolicy, po jego upadku został wywieziony do Niemiec na roboty przymusowe. Po powrocie kontynuował studia na polonistyce, pracował jako sortownik listów na poczcie i reporter w „Kurierze Codziennym”, „Wieczorze” i „Świecie Młodych”. Zaczął też publikować pierwsze utwory, m.in. „Chrystus powstania”, „Fioletowy gotyk”.
Ważnym wydarzeniem w życiu Białoszewskiego było założenie w 1955 r. wraz z Ludwikiem Heringiem i Ludmiłą Murawską w mieszkaniu Lecha Emfazego Stefańskiego eksperymentalnego Teatru na Tarczyńskiej, nazwanego później Teatrem Osobnym. Działał on do 1963 r.
Debiutem Białoszewskiego był wydany w 1956 r. tomik poezji „Obroty rzeczy”. Jego twórczość opiera się na doświadczeniu wojny. Białoszewskiego próbowano zaliczyć do debiutującego wówczas Pokolenia Nowoczesności (m.in. Herbert), jednak Mistrz Miron skutecznie wymknął się wszelkim próbom klasyfikacji. Pierwszy tomik poezji przyniósł poecie duży rozgłos, ale spotkał się także z dezorientacją krytyki. Podobnie było z następnymi: “Rachunek zaściankowy” (1959), “Mylne wzruszenia” (1961), “Było i było” (1965). Sytuacja ta zmieniła się po wydaniu „Pamiętnika z powstania warszawskiego” (1970), za który Białoszewski dostał nawet nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia.
W 1973 Białoszewski opublikował komplet utworów dramatycznych z lat 1955-63 pt. “Teatr Osobny”, a następnie tomy prozy: “Donosy rzeczywistości” (1973), “Szumy, zlepy, ciągi” (1976) i “Zawał” (1977) oraz kolejny zbiór poetycki “Odczepić się” (1978). W 1980 r. otrzymał nagrodę literacką miasta Warszawy.
Miron w roku 1980 wydał tom prozy i poezji pt. "Rozkurz", a przed śmiercią zdążył jeszcze złożyć ostatni tom poezji wydany pośmiertnie w 1985 r. pt."Oho". W roku 1988 pojawił się tomik: "Obmapywanie Europy.Aaameryka.OStatnie wiersze", zbierający dziennikowo-pamiętnikarskie relacje z podróży wokół Europy na statku Stefan Batory i z wyprawy za ocean oraz ostatnie utwory powstałe krótko przed śmiercią w sanatorium w Aninie, gdzie autor przebywał po drugim zawale. W 1991 wydano "Konstancin" - w pierwotnym zamyśle ostatnią część "Zawału".
Białoszewski umarł w Warszawie 17 czerwca 1983 roku.
“Teatr osobny” Białoszewskiego
Teatr osobny” Białoszewskiego jest ewenementem w historii rozwoju teatru w Polsce i na świecie. Napisane przez poetę pod koniec lat 50. mikrodramaty były realizowane w teatrze domowym przy ul. Tarczyńskiej, a później na pl. Dąbrowskiego. Sztuki te nie posiadały specjalnej fabuły, zdarzeń uporządkowanych ciągiem przyczynowo-skutkowym. Punktem wyjścia każdego przedstawienia był zazwyczaj jakiś fakt językowy, wieloznaczność jakiegoś słowa czy wyrażenia. Biletów na spektakle nie było, rozdawane były za to zaproszenia – na pudełku od zapałek.
W sztukach tych rzadko grali profesjonalni aktorzy. Najważniejszy w nich był sam Białoszewski – autor, scenarzysta, aktor i reżyser w jednej osobie. Na oczach zgromadzonych widzów wyrażał swoją indywidualność. W sztukach tych, podobnie jak w wierszach, Białoszewski ujawniał swoje zafascynowanie przedmiotami, np. łyżką czy miską.
Do najbardziej znanych sztuk „Teatru Osobnego” należą „Wyprawy krzyżowe” i „Osmędeusze”. To drugie przedstawienie przypomina oratorium – utwór instrumentalno-wokalny, w którym przeplatają się pieśni i kwestie aktorów. Pieśni te jednak zostały ułożone z podwórkowych ballad. Widać w tym fascynację Mirona jarmarcznością i kiczem.
Autor: