Chłopcy z Placu Broni - streszczenie szczegółowe

Szczegółowe streszczenie Chłopców z Placu Broni Ferenca Molnara. Szacunkowy czas czytania: 30 minut. Nie masz tyle czasu? Sprawdź streszczenie krótkie (ok. 6 minut czytania + video)

na podstawie przekładu Tadeusza Olszańskiego

I.

Był ciepły marcowy dzień. Większość uczniów z niecierpliwością wpatrywała się we wskazówkę zegara na wieży kościelnej, która wyznaczała koniec zajęć. Uczniowie gorączkowo przygotowywali się do opuszczenia szkoły. Tylko nauczyciel zdawał się nie zauważać, że za pięć minut kończy się lekcja. Popatrzył łagodnym wzrokiem na klasę, pytając, co się stało. Wszyscy zamarli, nie odpowiadając, więc kazał Czemgeyowi zamknąć okno.

Kadr z filmu Chłopcy z Placu Broni



W tej samej chwili Czonakosz wychylił się z ławki w stronę Nemeczka i szepnął ostrzegawczo. Nemeczek dostrzegł zwiniętą kulkę papieru, toczącą się po podłodze. Podniósł ją i przekazał Boce. Boka rozwinął kartkę i przeczytał:

„Dziś o trzeciej zbiórka na Placu. Wybieramy przewodniczącego. Ogłosić”.

Kadr z filmu Chłopcy z Placu Broni

Wybiła pierwsza. Nauczyciel zadał pracę domową i przeszedł do pracowni przyrodniczej. Uczniowie niemal natychmiast opuścili klasę. Przed bramą szkoły tłum chłopców podzielił się na dwie grupy. Jedna ruszyła w prawo, druga – w lewo.

W bramie domu, sąsiadującego ze szkołą, Czele targował się ze sprzedawcą łakoci, który nieoczekiwanie podniósł ceny słodyczy. Do tej pory podstawową ceną wszystkiego, co można było kupić na straganie, był jeden grajcar. Włoch podniósł ceny, ponieważ dowiedział się, że może zostać przepędzony z bramy. Chciał w ten sposób odbić straty, jakie poniesie. Gereb zasugerował Czelemu, by uderzył kapeluszem w stragan.

Chłopiec zdjął kapelusz i popatrzył na niego z żalem. Największy elegant w szkole nie chciał, by kolega pomyślał, że tchórzy. Zaproponował, że posłuży się kapeluszem Gereba. Urażony Gereb uznał, że sam to zrobi. W chwili, kiedy unosił rękę, ktoś go powstrzymał. Chłopak odwrócił się i ujrzał Bokę. Opanował się z trudem i nałożył kapelusz na głowę. Boka szepnął, że to, co chciał zrobić, nie miało najmniejszego sensu. Ruszyli przed siebie, zostawiając przy kramiku Czelego, który z rezygnacją kupił chałwę za dwa grajcary i pędem ruszył za przyjaciółmi. Ująwszy się pod ręce, skręcili w stronę ulicy Soroksari. W środku szedł Boka, tłumacząc coś rozważnie chłopcom.



W uliczce Kóztelek czekali na nich Czonakosz i Nemeczek. Na ich widok Czonakosz gwizdnął przeciągle. Gdy podeszli bliżej, poinformował ich, że poprzedniego dnia w przylegającym do muzeum ogrodzie bracia Pastorowie znów robili „einstand”.
Po chwili milczenia wybuchnął Gereb, mówiąc, że tak dłużej być nie może i powinni zacząć działać. Boka z powagą zwrócił się do Nemeczka, wypytując go o całe zajście. Chłopiec, czując, że skupia na sobie uwagę kolegów, którzy do tej pory traktowali go jak powietrze, zaczął opowiadać o wydarzeniach w ogrodzie.



Po obiedzie on, Weiss, Rychter, Kolnay i Barabasz poszli do ogrodu, aby zagrać w kulki. Nagle Rychter dostrzegł zbliżających się braci Pastorów. Przez chwilę stali i przyglądali się ich grze. Nemeczek wygrał wszystkie kulki i chciał je zebrać, kiedy młodszy z braci zagrodził mu drogę i krzyknął: einstand! Kolnay i Barabasz natychmiast uciekli. Nemeczek próbował protestować, ale starszy z braci schował kulki do kieszeni, a młodszy chwycił go za kurtkę, pytając, czy nie słyszał, co powiedzieli.





Po chwili obaj odeszli bez słowa. Relacja ta zdenerwowała chłopców. Boka po namyśle odparł, że tym razem nie mogą darować takiej niesprawiedliwości. Uznał, że należy omówić sprawę na popołudniowym spotkaniu. Ruszyli do domów, czując, że stanie się coś niezwykłego.

II.

Plac Broni był dla chłopców miejscem wolności i pełnej swobody. Z jednej strony ogrodzony był rozwalającym się płotem, z drugiej stały szare kamienice. Dziś w tym miejscu przy ulicy Pawła stoi czteropiętrowa kamienica, a jej lokatorzy nie mają pojęcia, że właśnie na tym skrawku ziemi znajdował się słynny Plan Broni. Dla garstki uczniów symbol ich młodości. Wówczas plac był pusty, lecz na tyłach znajdowało się miejsce, które czyniło go niezwykle atrakcyjnym.



Zaczynał się tam drugi plac, wydzierżawiony przez zarząd tartaku na skład drewna. Pomiędzy polanami, ułożonymi w sągi, powstał labirynt uliczek, które wiodły na placyk z niewielkim budynkiem tartaku parowego. Wokół domku stały zawsze duże wozy, czekające na załadunek drewna. Przed tartakiem, w skleconej z desek budce, mieszkał stróż, Słowak Jano. Dla chłopców z miasta było to najpiękniejsze miejsce zabaw, które kojarzyło im się z amerykańską prerią. Skład drewna zamieniali na miasteczko na Dzikim Zachodzie, a fortece i twierdze, budowane na szczytach sągów przemieniły go w prawdziwy Plac Broni.




Plac Broni

Fortece budowali Czonakosz i Nemeczek. Każda z nich miała kapitana, porucznika i podporucznika, którzy stanowili armię. Ku rozpaczy chłopców był tylko jeden szeregowiec. Funkcję tę pełnił Nemeczek. Szeregowiec musiał salutować na widok żołnierzy, którzy strofowali go za każdy błąd. Chłopiec podporządkowywał się rozkazom z radością i przyjemnością. Tego dnia o wpół do trzeciej na Placu Broni nie było nikogo, a przed budką na derce spał Słowak.

Kilka minut później pojawił się Nemeczek. Dokładnie zamknął furtkę od ulicy Pawła i zaczął żuć skórkę od chleba.

Nagle obok chorągiewki, wywieszonej na murze obronnym, dostrzegł Feriego Acza, wodza chłopaków z Ogrodu Botanicznego i największego wroga Chłopców z Placu Broni.

Feri Acz, ich zaciekły wróg, wódz chłopaków z Ogrodu Botanicznego. Prawą nogę postawił władczo na blankach twierdzy. Jego luźna, czerwona koszula łopotała na wietrze, a on szyderczo się uśmiechał.

Chłopiec w popłochu zsunął się ze sterty i zaczął uciekać. Szybko dotarł na Plac i obejrzał się. Twierdza był już pusta, lecz zniknęła również czerwono-zielona chorągiewka, uszyta przez siostrę Czelego.



Po paru minutach Nemeczek usłyszał czterokrotne pukanie do furtki i odetchnął z ulgą. Otworzył wejście, wpuszczając na plac Bokę, Czelego i Gereba. Zasalutował, a następnie opowiedział kolegom o wizycie Feriego. Oburzeni chłopcy ruszyli w stronę fortecy. Jedynie Boka zachował zimną krew i poprosił Czelego, by siostra uszyła kolejną chorągiewkę. Czele wyjaśnił, że nie mają już zielonego płótna, więc Boka kazał zastąpić go białym, ogłaszając, że od tego dnia ich barwy będą biało-czerwone. Wkrótce zjawili się Czonakosz, Weiss, Kende, Kolnay i jeszcze kilku chłopców. Na widok Boki zasalutowali, oddając honory należne kapitanowi.



Kolnay zameldował, że furtka była otwarta, co było niezgodne z regulaminem. Nemeczek dodał, że to Boka wszedł ostatni na plac. Chłopak z powagą przyznał mu rację i kazał, aby Gereb wpisał jego nazwisko do czarnej księgi. Postawa dowódcy, który sam wymierzył sobie sprawiedliwość, spodobała się pozostałym chłopcom. Boka spojrzał na Kolnaya, skrytykował go za donosicielstwo i kazał zapisać to w notesie. Nemeczek, stojący w tyłu, zaczął tańczyć z radości czardasza, ciesząc się, że tym razem to nie jego nazwisko znalazło się w czarnej księdze. Do tej pory tylko on figurował w złowieszczym notesie i zawsze był osądzany.




Kadr z filmu - Chłopcy z Placu Broni

Rozpoczęła się narada. Wszyscy, oburzeni zachowaniem Feriego, otoczyli Nemeczka, wypytując go o szczegóły spotkania. Chłopiec opowiedział, że Acze odezwał się do niego, pytając, czy się nie boi, a potem zszedł i uciekł. To drobne kłamstwo miało podkreślić jego niesłychaną odwagę, lecz Gereb uznał, że to mało prawdopodobne, by Feri przestraszył się małego Nemeczka. Chłopcy roześmieli się, a Nemeczek, zbity z tropu, wzruszył ramionami. Boka wystąpił na środek i oznajmił, że należy wybrać przewodniczącego, który będzie miał nieograniczoną władzę. Podejrzewał, że z powodu bezczelności Acze dojdzie do wojny. Rozkazał, aby Nemeczek rozdał kartki, na których każdy zapisze nazwisko swego kandydata.



Tymczasem Nemeczek, ściskając w dłoni karteluszki, wystąpił kilka kroków naprzód i stanął na baczność. Drżącym głosem oznajmił, że dłużej nie powinien być szeregowcem, ponieważ wszyscy poza nim już awansowali. Rozgoryczony niesprawiedliwością, zaczął płakać. Czele natychmiast zaproponował, aby wykluczyć chłopca ze związku. Pozostali chłopcy, widząc łzy malca, roześmiali się. Boka spojrzał na Nemeczka, upominając go, by przestał płakać. Obiecał, że jeśli będzie się dobrze sprawował, to w maju awansuje na oficera. Chłopiec, pochlipując, zrozumiał, że na razie musi zrezygnować z awansu na oficera.



Przystąpiono do głosowania. Nemeczek zebrał wszystkie karteczki do kapelusza Czelego. Boka zaczął odczytywać nazwiska z kolejnych głosów, po czym oddawał kartkę Gerebowi. W sumie Janosz Boka otrzymał jedenaście głosów, a Deżo Gereb – trzy. Gereb uśmiechnął się z zakłopotaniem, choć był zadowolony z wyróżnienia. Boka zastanawiał się, którzy z chłopców oddali głos na Gereba, lecz po chwili pogodził się z zaistniałą sytuacją, która sprawiła mu przykrość.

Chłopcy zaczęli wiwatować na cześć nowego przewodniczącego. Boka poprosił o spokój. Oznajmił, że muszą zdać sobie sprawę z tego, iż mogą stracić plac. Zapewnił, że nigdy nie oddadzą tego miejsca i zawsze będą go bronić. Chłopcy rozejrzeli się po ukochanym miejscu zabaw i zakrzyknęli: „Niech żyje Plac!”.

Przewodniczący uznał, że muszą uprzedzić wroga i sami pójdą do Ogrodu Botanicznego. Jego pomysł został przyjęty z entuzjazmem. Po części oficjalnej narady chłopcy zaczęli grać w palanta. Boka podszedł do Gereba, mówiąc, że dostał trzy głosy. Deżo potwierdził to z dumą i twardo spojrzał w oczy kolegi.

III.

Nazajutrz po południu Boka zebrał chłopców, by przedstawić im plan działania. Postanowił wraz z dwoma najodważniejszymi kolegami przedostać się do Ogrodu Botanicznego i pozostawić tam kartkę z czerwonego papieru, na której było napisane:

„TU BYLI CHŁOPCY Z PLACU BRONI”.

Czyn ten miał wykazać, że nie boją się grupy Feriego Acza i mają odwagę wkroczyć na ich teren, kiedy są na wyspie. Nemeczek odważnie wystąpił naprzód, zapewniając, że chętnie dołączy do przewodniczącego. Obok niego stanął Czonakosz.



Boka spojrzał na Czelego, który ze smutkiem wyjaśnił, że musi wracać do domu. Nagle przypomniał sobie o nieobecności Gereba na zajęciach ze stenografii. Czele odparł, że Gereb wracał z nim po lekcjach ze szkoły. Zachowanie Deża zaniepokoiło Janosza. Było dziwnie podejrzane i najwyraźniej chłopiec zdał sobie sprawę z faktu, że dopóki Boka będzie należał do ich grupy, on nigdy nie wysunie się na pierwsze miejsce w związku. Gereb uważał się za lepszego i bardziej odpowiedniego na przywódcę.




Kadr z filmu - Chłopcy z Placu Broni

Zamyślony Janosz, ruszył z Nemeczkiem i Czonakoszem do Ogrodu Botanicznego. Zapadł zmierzch, kiedy dotarli na miejsce. Z bijącymi sercami przedostali się przez mur. Czonakosz wdrapał się na akację i wypatrzył dwie postacie, stojące na mostku. Przykucnęli za krzaczkiem, zastanawiając się, co robić dalej. Boka zdecydował, że należy przedostać się do ruin zamku. Zaczęli czołgać się, kiedy rozległ się przeciągły gwizd. Przestraszeni, że ich obecność została odkryta, padli na trawę. Kiedy nikt się nie zjawił, domyślili się, że był to sygnał do zmiany warty. Ponownie ruszyli w stronę wzgórza. Szybko dotarli do ruin zamku i Boka zalecił ostrożność.





strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 

  Dowiedz się więcej