Pieśń o żołnierzach z Westerplatte - analiza i interpretacja

Wiersz Pieśń o żołnierzach z Westerplatte Konstanty Ildefons Gałczyński ukończył w 1939 roku. Powstał najprawdopodobniej w czasie pobytu poety w sowieckim obozie dla polskich oficerów Września w Starobielsku (stamtąd Gałczyński został przekazany z grupą współtowarzyszy Niemcom, dzięki czemu uniknął losu pomordowanych m.in. w Katyniu).

Liryk traktuje o jednym z istotniejszych momentów polskiego września, rozpoczynających II wojnę światową – o siedmiodniowej obronie bombardowanego przez niemiecki pancernik Schleswig – Holstein posterunku na Westerplatte. Wydarzenie to stało się symbolem bohaterskiej postawy mniejszości wobec atakującego, przewyższającego liczebnie wroga (Polacy mieli bronić się 24 godziny, a wytrzymali aż tydzień!).

Wymowa wiersza jest jednoznaczna. Poeta, który sam brał udział w kampanii wrześniowej w stopniu oficerskim (był w niewoli, gdzie dowiedział się o bohaterskiej obronie Westerplatte), składa hołd odważnym żołnierzom, którzy nie wahali się poświęcić życia za ojczyznę i złożyli ofiarę w imię miłości do Polski. Gloryfikując walczących Gałczyński uświadamia, że mimo iż żołnierze przegrali i nie zdołali odeprzeć ataku, to jednak odnieśli moralne zwycięstwo nad agresorem. Wiersz pokazuje, że za swoją heroiczną postawę i bezgraniczne poświęcenie otrzymali nagrodę w niebie. Wpisali się także do historii ojczyzny jako jej oddani obrońcy.

Pod względem konstrukcji, tematyki oraz wymowy wiersz ten, napisany potocznym, surowym słownictwem przypomina inne polskie dzieło - Redutę Ordona Adama Mickiewicza. Gałczyński także opisał śmierć tragicznych obrońców Polski, którzy oddali życie w imię miłości do ojczyzny.

Analizując warstwę artystyczną utworu, widać kontrast, jakiego Gałczyński użył, by opisać cierpienia walczących i ich spokój po śmierci, w raju. Zbliżoną rolę pełnią także zdania umieszczone w nawiasach (A lato było piękne tego roku (…) A na ziemi tego roku było tyle wrzosu na bukiety), dzięki którym obrazy pięknej, refleksyjnej przyrody zostają przeciwstawione geopolitycznej sytuacji Polski we wrześniu 1939 roku. Poza tym utwór zawiera elementy fantastyczne, znane z romantyzmu, na przykład przypomina ludową balladę w odwołaniach do legend o śpiących rycerzach, którzy zbudzą się, gdy nad krajem zawiśnie cień ponownej walki.

Pieśń o żołnierzach z Westerplatte jest wierszem nieskomplikowanym, którego zadanie jest czytelne i leży w zmobilizowaniu Polaków do walki z wrogiem poprzez przypomnienie im bohaterstwa tytułowych żołnierzy, obrońców półwyspu wchodzącego w skład portu w Gdańsku. Zapowiedź o ich powrocie z nieba i ponownym stanięciu do walki jest swoistym pokrzepieniem i nadzieją na lepsze dni.

  Dowiedz się więcej