klp.plWiatr przemierza świat i poznaje historię różnych miejsc. Po stu latach trafia ponownie na Polesie litewskie, gdzie odnajduje usypaną górkę z krzyżem. Pyta las co to znaczy.
Dąb, brzoza i świerk odpowiadają, że to zbiorowa mogiła. Leżą tam młodzi, bezimienni bohaterowie. Zginęli śmiercią tragiczną w mękach.
Grób jest zapomniany. Tylko róża składa tam kwiaty. Tylko dzwoneczki leśne modlą się nad nim.
Wiatr pragnie poznać pełną historię ludzi, którzy leżą w mogile.
Pierwszy opowieść snuje stary dąb. Wspomina kilkaset osób ubranych w granatowe czapki. Byli to powstańcy styczniowi. Ich wodzem był Romuald Traugutt. Słynący z odwagi, mądrości i siły powstaniec.
Dąb mówi o najmłodszym z żołnierzy. Maryś Tarłowski nie pasował do pola bitwy. Był nauczycielem o wątłej budowie i dziewczęcych rysach. Wraz z chłopcem do lasu przybyła jego siostra Anielka. Oboje są bardzo związani ze sobą.
Przyjacielem rodzeństwa jest Jagmin. Chłopcy rozmawiają często o sensie walki. Między Jagminem i Anielką rodzi się uczucie.
Świerk zaczyna swoją opowieść. Wspomina z jaką radością witał walczących, wracających z pola bitwy. Podziwia oddanie i poświęcenie powstańców.
Świerk wraca myślą do wieczoru, gdy Traugutt dziękuje Marysiowi za uratowanie życia. Chłopiec mimo licznych gratulacji nie czuje się dobrze. Wie, że nie jest stworzony do walki.
Głos zabiera brzoza. Opowiada o umiłowaniu natury przez Marysia. Mówi o rozmowach chłopca z Jagminem o okrucieństwie wojny. Chłopcy nie widzą możliwości odwrotu. Walka jest konieczna. Dla nich i dla przyszłych pokoleń.
Do głosu powraca dąb. Do obozu przybywa Kalikst Radowicki. Posłaniec informuje wodza o wrogich wojskach zbliżających się do lasu. Traugutt ogłasza ostateczną bitwę.
Wkrótce rozpoczyna się walka. Przewaga wroga jest przytłaczająca.
Maryś zostaje ranny w ramię. Jagmin odnosi przyjaciela do namiotu. Agresorzy atakują obóz. Kiedy Traugutt wraca z odsieczą, jest już za późno. Nikt w obozie nie przeżył.
Dogorywający Maryś Tarłowski podał Jagminowi chustę. Prosił, żeby przekazał ją jego siostrze.
Wiatr płacze słuchając tej historii. Dzwonki liliowe mówią o krzyżu na mogile, który wetknęła Anielka. Długo płakała nad grobem, jednak nigdy już nie wróciła w to miejsce.
Dąb żałuje, że od tamtych zdarzeń grobu nie odwiedził żaden człowiek. Tylko przyroda pamięta o poległych powtarzając vae victis - biada zwyciężonym.
Wiatr wzniósł się ponad lasem i krzyknął gloria victis, czyli chwała zwyciężonym. Była w tym krzyku nadzieja na przyszłe zwycięstwo.
Autor: