Wstęp
Romantyczna koncepcja dzieła literackiego – dzieło jako forma indywidualnej ekspresji, przewartościowanie tradycji kulturowej i literackiej, tradycja narodowa jako wyraz prawd i dążeń zbiorowości narodowej, synkretyzm gatunkowy i rodzajowy, nowe spojrzenie na ludowość, szczególny nacisk na uczucia, które kierują działaniami człowieka oraz nowy model bohatera literackiego. „Pan Tadeusz” jest utworem, który posiada cechy charakterystyczne dla utworów romantycznych.
Rozwinięcie
1. Forma:
a) „Pan Tadeusz” jest dziełem, łączącym cechy liryki, dramatu i epiki.
b) cechą charakterystyczną, wskazującą, iż dzieło Mickiewicza można określić mianem utworu romantycznego, jest synkretyzm rodzajowy. W „Panu Tadeuszu” można odnaleźć elementy charakterystyczne dla: sielanki, poematu opisowego, gawędy, satyry, romansu, poematu heroikomicznego, komedii, anegdoty, baśni, legendy.
c) opis świata przedstawionego jest realistyczny, niezwykle plastyczny i szczegółowy.
d) główny bohater dzieła, Jacek Soplica, jest bohaterem romantycznym, noszącym cechy charakterystyczne dla modelu bohatera, ukształtowanego w dobie romantyzmu.
e) bohaterowie „Pana Tadeusza” są silnie zindywidualizowani.
f) podmiot literacki utworu, będący zarazem narratorem, jest wyrazicielem myśli, uczuć, przekonań i poglądów autora.
g) romantyczna wizja natury, żyjącej w harmonii z człowiekiem.
h) romantyczna koncepcja dziejów narodu – ciągłość tradycji, akcentowanie dziejowej misji i jej roli w odzyskaniu niepodległości.
2. Treść:
a) wydarzenia, przedstawione w „Panu Tadeuszu”, nawiązują do przełomowych wydarzeń w dziejach narodu polskiego, a bohaterem zbiorowym utworu jest polska szlachta.
b) utwór przybliża środowisko szlachty, jej zwyczaje i obyczaje oraz tradycję.
c) Mickiewicz wskazuje rolę szlachty w kształtowaniu polskiej kultury i jej wpływ na przyszłość całego narodu.
d) Jacek Soplica jako bohater, walczący w imię zbiorowości narodowej i jego próby realizowania idei czynu rewolucyjnego.
Zakończenie
„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza łączy w sobie cechy charakterystyczne dla utworów romantycznych: synkretyzm rodzajowy i gatunkowy, obecność bohatera romantycznego, realistyczny sposób kreacji świata przedstawionego. Jednocześnie w jego treść wpisane są elementy, typowe dla polskiego romantyzmu – tematyka narodowa i patriotyczna, wskazanie drogi do odzyskania niepodległości.