klp.plUtwór opowiada o wyprawie Karola Wielkiego – króla Franków do Hiszpanii w 778 roku, jego zwycięstwie nad poganami oraz zdradzie, jakiej dopuścił się Ganelon – ojczym Rolanda. Takie wydarzenie miało miejsce w rzeczywistości w VIII wieku. Owa wyprawa miała na celu zdobycie Saragossy, opanowanej wówczas przez niewiernych. Tylna straż wyprawy została napadnięta przez górali baskijskich w wąwozie Roncevaux. Mimo dzielnej obrony, rycerze Karola Wielkiego zostali rozgromieni. Ginie również główny bohater utworu – hrabia Roland. Dalsza część utworu to powrót króla do Hiszpanii, a także zdobycie przez niego Saragossy i tym samym pomszczenie klęski swych rycerzy (w rzeczywistości natomiast Karol nie powrócił do Hiszpanii i nie zdobył Saragossy).
Kwestia autorstwa Pieśni o Rolandzie jest do dziś nie wyjaśniona. Jego twórcą mógł być Turold, na co wskazuje ostatni wiersz utworu, bądź też opat Malmesbury lub biskup Bayeux. O Turoldzie powiedziano, że to „samorzutny geniusz twórczy, ale zarazem echo swych anonimowych poprzedników.” Ta opinia wskazuje na fakt, że utwór aż do XII wieku krążył w wersji ustnej i był śpiewany przez żonglerów, co było typowe dla ówczesnych pieśni rycerskich. Niektórzy badacze traktują Turolda jako autora jedynie ostatniej części utworu. Inni zaś uznają go za wykonawcę Pieśni. Badacze są zgodni w kwestii oczytania autora, jego zdolności do obserwacji innych ludzi i ich zachowań oraz umiejętności analizowania ludzkiej psychiki.
Pieśń o Rolandzie powstała prawdopodobnie w XI wieku, zaś dokładna data nie jest znana. Najstarszy zachowany rękopis pochodzi z XII wieku, jest to tak zwana wersja oksfordzka (lub rękopis oksfordzki). Kopia, która została spisana przez normandzkiego skrybę, została odkryta w 1837 roku przez Francisquea Michela. Joseph Bedier, badacza literatury starofrancuskiej, wybitnego pisarza i mediewistę, który opracował ją krytycznie w XX wieku.
Autor: