Scena śmierci Rolanda jako przykład ars moriendi

Scena śmierci Rolanda, będąca jednocześnie główną sceną utworu, pokazuje w momencie tak ważnym dla całego dzieła szereg cech, jakie wykazywał bohater za życia. Roland, czując zbliżający się koniec, świadomie na miejsce swej śmierci wybiera wzgórze (nawiązanie do Biblijnej Golgoty, na której umarł Chrystus) i ma przy sobie tak ważne dla niego: miecz – Durendal, w głowicy zawierający relikwie oraz róg – symbol dowódcy. Odwraca głowę w kierunku pogan – aby wszyscy widzieli, że umiera jako zwycięzca. Bije się w piersi za popełnione grzechy, a do nieba wyciąga swoją prawą rękawicę. Później zwraca oczy w kierunku Hiszpanii, aby pokazać, że nie boi się wroga. Aniołowie z nieba zstępują do rycerza. Tuż przed śmiercią przywołuje tak ważne dla niego wartości: miłość do ojczyzny, wiarę, wierność wobec króla i kraju. Anioł Gabriel przyjmuje rękawicę Rolanda i wraz z innymi archaniołami: Cherubinem i Michałem niesie duszę rycerza do raju.

Scena ta ukazuje, że nawet na łożu śmierci idealny rycerz wykazuje te cechy, które towarzyszyły mu za życia. W scenie śmierci widzimy oznaki przestrzegania przez rycerza etosu rycerskiego, jego wiarę jako chrześcijanina, heroizm.

Świadectwa przestrzegania przez Rolanda etosu rycerskiego:

• Męstwo bohatera – umiera z twarzą zwróconą w stronę wrogów
• Pożegnanie ze swoim rynsztunkiem, cudownym mieczem Durendalem. Przed śmiercią Roland zabija Saracena, który chce mu odebrać miecz, a potem chroni miecz pod własnym ciałem. Wartość Durendala polega na tym, że jest to oręż święty (w głowicy zawiera relikwie), dar od cesarza oraz symbol stanu rycerskiego. Cały rynsztunek bojowy leży przy nim, a rękawicę zabiera archanioł Gabriel do nieba – Roland pozostaje rycerzem także po śmierci.
• Przywiązanie Rolanda do ojczyzny – przed śmiercią rycerz myśli o „słodkiej Francji” i cesarzu.

Oznaki głębokiej wiary Rolanda, przestrzegania zasad religii chrześcijańskiej:

• Roland na początku kładzie się twarzą do ziemi, jakby chciał odprawić publiczną pokutę.
• Rycerz bije się w piersi, wyznaje swoje winy, robi rachunek sumienia ze swojego życia.
• Wyciąga do nieba swoją rękawicę – jest to symbol oddania hołdu lennego Bogu, Roland uznaje się wasalem Boga.

Znaki heroizmu, bohaterstwa, ogromnej odwagi rycerza:

• Śmierć jest samotna
• Bohater chce, aby jego śmierć była czymś szczególnym, dlatego przed konaniem wchodzi na górę. Umiera wywyższony, jak Chrystus na Golgocie. Czyni ze swojej śmierci ofiarę podobną do ofiary Chrystusa.
• Roland odmawia pomocy, w imię odwagi decyduje się na stracenie.
• Cudowność śmierci – towarzyszą jej niezwykłe zdarzenia.
• Styczność miejsca ze sferą sacrum – Roland umiera pod sosną, która jest symbolem drzewa krzyża Chrystusa, łączy świat ziemski z niebiańskim.
• Wniebowzięcie rycerza. Po duszę Rolanda przybywają archaniołowie, w tym Boski wysłannik Gabriel, który zwiastował Maryi, że urodzi Syna Bożego, archanioł Michał – pogromca Szatana.
• Natychmiastowe zbawienie – Roland idzie prosto do nieba, aniołowie niosą jego duszę do raju.

  Dowiedz się więcej