Solaris – charakterystyka gatunku literackiego

Jednoznaczne określenie gatunku do jakiego należy powieść Solaris nie jest wcale takie jednoznaczne, jak się może początkowo wydawać. Na pewno utwór należy do klasyki powieści science-fiction, czyli powieści fantastyczno-naukowej. Powieść fantastyczna przedstawia jako realnie istniejący świat, który jest ukształtowany odmiennie od tego, co w danym momencie rozwoju kultury uważa się za rzeczywiste. Zawiera wątki i zdarzenia nadnaturalne (istnienie planety Solaris i jej badania, istota oceanu na Solaris, obecność „gości”), często opiera się na naukowych hipotezach.

Jednak , jak uważa Ryszard Hanke, to także powieść kryminalna. Kelvin po przybyciu na Stację obserwuje zagadkowe zachowanie współmieszkańców, dowiaduje się o obecności „gości”, odkrywa tajemniczą śmierć dowódcy stacji Gibariana. Zagadka Stacji wraz z rozwojem fabuły stopniowo odkrywa się przed głównym bohaterem oraz czytelnikiem.

Powieść Lema to także utwór o miłości, romans o kosmonautach. Więź jaka łączyła Harey z Krisem, a następnie ich ponowne spotkanie na Solaris choć są przykładem romansu, który w normalnym świecie nigdy nie mógłby się zdarzyć, w pełni odpowiada konwencji wątku miłosnego.

Trzeba podkreślić, że Solaris to także utwór filozoficzny. Autor snuje refleksje o kondycji człowieka i miejscu w jakim znajduje się ludzkość. Świadomości życia w świecie rozwiniętej techniki towarzyszy przekonanie, że istnieć w takiej rzeczywistości w ogóle nie jest łatwiej, wciąż największą zagadką jesteśmy dla siebie my sami.

Wreszcie utwór Stanisława Lema traktować można jako parabolę powieściową (powieść – alegorię, powieść psychomachię), ponieważ przedstawione postacie i wydarzenia nie są ważne ze względu na swe cechy jednostkowe, ale obrazują pewne uniwersalne prawdy dotyczące egzystencji ludzkiej, historii oraz rozwoju ludzkości.

  Dowiedz się więcej