klp.plRodzinna Europa - streszczenie
Rodzinna Europa zbudowana jest z osiemnastu krótszych i dłuższych esejów opartych głównie na wspomnieniach Czesława Miłosza. Każdy z nich poświęcony jest pewnemu etapowi w jego życiu lub jakiemuś zjawisku historycznemu.
Jednak jako całość utwór jest prezentacją zjawiska historycznego określanego mianem dziś Mitteleuropa, czyli Europa Środkowo-Wschodnia, czy Środkowa, którego w latach pięćdziesiątych nikt na Zachodzie nie znał i nie stosował.
W Rodzinnej Europie Czesław Miłosz posłużył się w utworze swoim przykładem, bo jak sam napisał:
Jeżeli chcę pokazać, kim się jest, pochodząc ze wschodu Europy, czy mogę to zrobić inaczej niż opowiadając o sobie? (…) Lepiej jest zatrzymać się na sobie i brać na warsztat to tylko, czego się samemu bezpośrednio dotknęło.I tak poznajemy losy poety od jego narodzin do momentu osiedlenia się we Francji na emigracji. Towarzyszymy mu w jego wspomnieniach z dzieciństwa spędzonego na Litwie, słuchamy o młodości spędzonej w pięknym Wilnie, czy dowiadujemy się jak naprawdę wyglądała wielka rewolucja bolszewicka, gdyż Miłosz był jej naocznym świadkiem.
Utwór ponadto zawiera wiele historycznych faktów, które miały na celu przybliżenie dziejów państw Europy Wschodniej zachodnim odbiorcom. I tak pierwszy rozdział w całości poświęcony jest historii Litwy. Miłosz wyjaśnia też różnice pomiędzy Polakami a Rosjanami. Pisze o wielkich krzywdach i stratach, jakie ponieśli mieszkańcy Europy Wschodniej w wyniku dwóch krwawych wojen światowych. Szczególną uwagę poeta zwrócił na zjawisko holocaustu i prześladowań ze strony nazistów wobec Polaków i Żydów.
Poza tym czytelnik ma też okazję bliżej poznać Miłosza jako zwykłego człowieka. Artysta wspomina o swoich przyjaciołach, nauczycielach, zabawach, formach spędzania czasu, a także wychowaniu. Temu ostatniemu poświęcił dużo miejsca, ponieważ właśnie w sposobie wychowania upatrywał największą różnicę dzielącą mieszkańców Wschodu i Zachodu, a także pomiędzy pokoleniami.
Rodzinna Europa - geneza
We wstępie do polskiego wydania Rodzinnej Europy czytamy:
Pomysł tej książki powstał, jak przypuszczam, pewnego sierpniowego dnia, kilka lat temu, w domu pani Heleny Naef nad Lemanem. Mówię: przypuszczam, bo tego rodzaju chęci pojawiają się najpierw na krótko i zaraz się o nich, z pozoru, zapomina. (…) Od rewolucji rosyjskiej 1917 roku, oglądanej oczami dziecka i cudzoziemca, do New Mexico i wybrzeża Kalifornii, do starego domu nad Lemanem wędrowałem przez strefy ciszy i grzmotu, chłodu i gorąca. (…) Postanowiłem więc napisać książkę o Europejczyku wschodnim, urodzonym mniej więcej wtedy, kiedy tłumy Paryża i Londynu wiwatowały na cześć pierwszych lotników; o człowieku, który mniej niż ktokolwiek mieści się w stereotypowych pojęciach niemieckiego porządku i rosyjskiej me slave. Takie przedsięwzięcie jest niewdzięczne, bo skłonność do ogólnych, choć nie sprawdzonych idei jest w nas mocno ugruntowana.
Rodzinna Europa to nie tylko chęć przybliżenia Zachodowi Wschodu, ale również próba zdefiniowania samego siebie przez Miłosza. Utwór powstał z potrzeby określenia przez poetę swoich korzeni, nie tylko narodowych, ale i kulturowych. Dlatego też większość materiału w niej zawarta ma charakter autobiograficzny.
Sam Miłosz pisał tak o swoim dziele:
Rodzinna Europa nie była zwrócona do polskiego czytelnika, choć ten może się z niej sporo dowiedzieć. Była zarówno kazaniem misjonarza wśród dzikich, jak próbą odpowiedzi na pytanie, kim jestem. Gdybym pochodził z Warszawy czy Krakowa, byłoby mi trochę łatwiej to wyjaśnić. Ja jednak chciałem wprowadzić na mapę literatury cały nasz wschodni galimatias, nawet dla większości polskich czytelników obcy.
strona: - 1 - - 2 - - 3 -
Autor: