„Moralność pani Dulskiej” jako dramat naturalistyczny

Gabriela Zapolska na wiele lat przed napisaniem „Moralności pani Dulskiej” zafascynowana była realizmem i naturalizmem. Uważała, że za ich pomocą będzie mogła najlepiej spożytkować drzemiące w niej pomysły, wizje oraz ambicje. Jak pisze Irena Nowacka:

„Chciała w swoich dziełach ukazać «nagą» prawdę życia, odsłaniając ciemne strony rzeczywistości – wołać o ratunek dla pokrzywdzonych i szukać dróg naprawy zła sankcjonowanego przez społeczeństwo. Wyrażała tym samym swoją nieufność i odrazę dla skonwencjonalizowanej moralności pozorów, mieszczańskich pojęć o tym co «przyzwoite» i «moralne», deformujących psychikę, tłumiących naturalne popędy i kształtujących dwulicowość moralną”.

Zapolska niejednokrotnie okazywała swój zachwyt nad techniką naturalistyczną. Uważała, że ukazując prawdziwe oblicze życia, nędzę, choroby, śmierć i strach zwróci na te zagadnienia szczególną uwagę swoich odbiorców. Pragnęła także posługiwać się realizmem aby wskazać na degrengoladę i upadek moralny społeczeństwa. Uciekała od świata fantastycznego, nierzeczywistego, na rzecz tego, co działo się wokół niej na co dzień. Uważała także, że ówczesny jej świat krzyczał rozpaczliwie:

„Patrzcie, tu jest miejsce bolące, za chwilę zaczerni się gangrena!... Rana powstała z takich a takich przyczyn... Ocalcie się, jeśli możecie”.

Właśnie tego pragnęła najbardziej, aby, epatując brzydotą, doprowadzić do tego, by ta brzydota zaczęła zanikać.



W swoim programie artystycznym Zapolska odwołała się do twórczości wielkiego francuskiego pisarza – Emila Zoli. Opracowany przez niego nowy model dramatu opierał się na pięciu zasadach:

1. Prawda życiowa.
2. Uprzywilejowanie środowisk najuboższych.
3. Prosta i logiczna akcja.
4. Większe znaczenie cech osobowościowych bohaterów niż fabuły.
5. Indywidualizacja języka.

Prace nad „Moralnością pani Dulskiej” zostały poprzedzone przez Zapolską gruntownymi studiami nad teorią dramatu naturalistycznego. Autorka przygotowywała się przez dłuższy czas, czyniła obserwacje i zapiski, aby jak najwierniej odtworzyć realia polskiego mieszczaństwa. Zapolska zdawała sobie sprawę z tego, że nie może charakteryzować bohaterów w sposób sztuczny, pośredni, ale muszą oni niejako dokonać tego samemu poprzez sytuacje sceniczne. Dlatego też musiała tak skonstruować swój utwór, by opisane w nim wydarzenia, a zwłaszcza postaci biorące w nim udział, za każdym razem ukazywały kolejne cechy Dulskich.





strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej