klp.pl„«Kołtun» jest mieszanką tępoty, sprytu i cynizmu. (…) Kołtuni uważają swój sposób życia za jedynie właściwy, choć polega on na świadomym krzywdzeniu innych ludzi”.
A czym w takim razie jest farsa? Odpowiedź możemy odnaleźć w „Słowniku terminów literackich”:
„Farsa – odmiana komedii obejmująca utwory sceniczne o błahych konfliktach, posługujące się środkami komizmu sytuacyjnego, błazeńskimi przejaskrawieniami, efektami groteski i karykatury. W odróżnieniu od innych typów komedii farsa opiera się całkowicie na dynamicznej akcji (...)”.Tragifarsą natomiast określa się te farsy o ponurej, smutnej i nostalgicznej wymowie. Jej głównym zadaniem, obok bawienia odbiorcy, jest zmuszenie go do przemyśleń, refleksji.
W utworze Zapolskiej odnajdziemy wiele elementów komizmu i groteski. Prym wiedzie tu przede wszystkim komizm postaci. Aniela Dulska swoim wyglądem, „mądrością”, wypowiedziami i zachowaniem potrafi wywołać salwy śmiechu. Do tego dochodzą przezabawne dialogi pomiędzy poszczególnymi bohaterami, konflikty, nieoczekiwane zwroty akcji. Wszystko to wywołuje uśmiech na twarzy czytelnika i widza, lecz jest on ewidentnie podszyty głębszym przesłaniem. Refleksja płynąca z dzieła Zapolskiej jest bardzo negatywna. Ostatecznie odbiorca nie czuje się rozbawiony, lecz przerażony i zaniepokojony tym, co wydarzyło się w domu Dulskich.
Tomasz Weiss we wstępie do jednego z wydań utworu napisał:
„«Moralność pani Dulskiej» spełnia wszystkie wymagania stawiane nowemu typowi dramatu. Sytuacje sceniczne i indywidualności bohaterów, wreszcie sam konflikt dramatyczny sięgają jednym biegunem tragedii, drugim komedii. Sens sztuki jest niewątpliwie pesymistyczny Pesymizm ten dotyczy jednak nie tylko wniosków wynikających z analizy typu moralności reprezentowanej przez panią Dulską i jej rodzinę. Pesymizm zawiera się także w samej koncepcji życia, w tej jego dwubiegunowości, w fakcie, że komedia graniczy z tragedią, dramat z farsą”.
strona: - 1 - - 2 -
Autor: 