Katorgę odbywał Dostojewski w Omsku, służbę zaś w Semipałatyńsku. W roku 1857 poślubił z wielkiej miłości Marię Isajewą, był to jednak związek wyjątkowo nieudany (pewne cechy żony odziedziczyła Katarzyna Iwanowna ze Zbrodni i kary). W 1859 roku, już za panowania Aleksandra II, Dostojewski uzyskał zwolnienie z wojska i z końcem roku – po 10 latach - powrócił do stołecznego Sankt-Petersburga. Swoje doświadczenia i przemyślenia z czasów katorgi zawarł we Wspomnieniach z domu umarłych (1861-1862).
Dostojewskiemu niezbyt wiodło się w pierwszych latach po powrocie z zesłania do życia publicznego. Zbankrutował jako wydawca miesięcznika „Epocha”. Zmarł jego ukochany brat Michaił, a także po długiej chorobie żona. Nasiliły się ataki epilepsji, nękali wierzyciele, ciągnął się też burzliwy romans z Apolinarią Susłową. Wciąż pociągała go i zwodziła szatańska poetyka ruletki. Z końcem lipca 1865 roku wyjechał do Wiesbaden, a potem do Kopenhagi. W czasie tej podróży powstała pierwsza wersja Zbrodni i kary, ale po powrocie jesienią do Rosji Dostojewski spalił to, co napisał, i przystąpił do pracy nad nową wersją powieści.
Zbrodnia i kara przyniosła pisarzowi wielki sukces Jednocześnie uśmiechnęło się do niego szczęście osobiste. Poznał Annę Snitkin, z którą wziął ślub w lutym 1867 roku. W roku 1877 Dostojewski został członkiem-korespondentem Akademii Nauk, a pod koniec życia był chętnie widywany na dworze, choć jako były więzień polityczny wciąż pozostawał pod nadzorem policji. Zmarł 28 stycznia 1881 toku w Petersburgu. Pochowano go na Cmentarzu Tichwińskim.
Na dorobek pisarski Fiodora Dostojewskiego, obok Zbrodni i kary [i/], złożyły się między innymi takie powieści, jak: Idiota (1868), Biesy (1872), Młodzik (1875) i Bracia Karamazow (1879-1880).
strona: - 1 - - 2 -