klp.plHanna Krall (dziennikarka, reporterka, pisarka) urodziła się 20 maja 1935 roku w Warszawie (niektóre źródła podają rok 1937 jako datę jej urodzenia), w rodzinie żydowskiej. W czasie II wojny światowej straciła wszystkich bliskich. Sama uniknęła śmierci dzięki temu, że została wykradziona z transportu.
Po wojnie ukończyła wydział dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutowała w 1957 roku na łamach „Życia Warszawy” reportażem „Nietoperze nad Miechowem”. W redakcji tej gazety pracowała w latach 1955 – 1966. Następnie podjęła współpracę z „Polityką” (1966 – 1980). W roku 1966 z ramienia czasopisma jako korespondentka prasowa została wysłana do ZSRR, gdzie przebywała przez trzy lata. Pobyt z ZSRR zaowocował zbiorami reportaży: „Na wschód od Arbatu” (1972), „Syberia, kraj możliwości” (1974), który powstał w wyniku współpracy z Z. Szeligą i M. Iłowieckim oraz „Dojrzałość dostępna dla wszystkich” (1977). Za zbiór „Na wschód od Arbatu” otrzymała nagrodę miesięcznika „Nowe Książki”. Już w pierwszych utworach Hanny Krall ukształtował się charakterystyczny dla jej warsztatu pisarskiego styl: krótki, oszczędny w słowach a jednocześnie wyrazisty, opierający się na odpowiedniej konstrukcji wypowiedzi bohatera i znikomego komentarza odautorskiego, łączący w sobie dodatkowo środki znamienne dla prozy artystycznej. Jej artykuły, przedstawiające różne strony życia, spotykały się z ostrą krytyką cenzury i władz PRL-u. Ukazywały się na łamach prasy pojedynczo, w dużych odstępach czasu i umacniały popularność autorki.
W marcu 1975 roku w czasopiśmie „Odra” ukazał się tekst „Sposób umierania”, będący zapisem rozmowy Hanny Krall z Markiem Edelmanem, zastępcą komendanta powstania w Getcie Warszawskim. Wywiad, przetłumaczony na języki obce, wzbudził zarówno aprobatę, jak i sprzeciw. Autorka przystąpiła do pracy nad kontynuacją opowieści o powstaniu, która pod tytułem „Zdążyć przed Panem Bogiem”, drukowana była w „Odrze” w 1976 roku, a w formie książkowej ukazała się w roku następnym. Pozycja ta przyniosła Krall światowy rozgłos. W roku 1976 nakładem wydawnictwa „Iskry” miała ukazać się kolejna książka dziennikarki: „Szczęście Marianny Głaz”. Pomimo tego, że utwór przeszedł pomyślnie przez decyzje wydawnicze, recenzje i prace redaktorskie, cały gotowy skład został zniszczony. W 1978 ukazał się zbiór reportaży: „Sześć odcieni bieli”, w którym na przykładzie jednostkowych losów ludzkich autorka ukazała przeobrażenia społeczno-kulturalne i konflikty Polski lat siedemdziesiątych. W trzy lata później w Wydawnictwie Literackim w Krakowie złożyła maszynopis następnej książki: „Katar sienny”, lecz nakład został skonfiskowany przez cenzurę i przemielony w roku 1986. Maszynopis trzeciej książki: „Niewinność na resztę dni” przeleżał przez dwa lata w wydawnictwie „Czytelnik”, po czym został zwrócony Hannie Krall bez słowa wyjaśnienia.
W stanie wojennym Krall opuściła redakcję „Polityki”. Po 1980 roku jej artykuły ukazywały się w „Tygodniku Powszechnym”, „Odrze”, „Res Publice” oraz „Gazecie Wyborczej”. W latach 1982 – 1987 pełniła funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Tor”.
Po serii książek typowo reportażowych Hanna Krall postanowiła sięgnąć do formy powieści. W 1985 roku, w Paryżu, ukazała się „Sublokatorka”, w której autorka po raz kolejny powróciła do tematu Holocaustu. Powieść, częściowo autobiograficzna, została doceniona przez krytykę i przetłumaczona na wiele języków, a w 1989 roku doczekała się adaptacji teatralnej. W 1987 w drugim obiegu zostały wydane „Okna”, opisujące losy kobiety wplecione w dramatyczne wydarzenia w Polsce 1984 roku. W 1988 roku Krall wróciła do reportażu. Nakładem wydawnictwa podziemnego ukazał się zbiór „Trudności ze wstawaniem”, w którym znalazły się fragmenty książek, odrzucone przez cenzurę. W rok później wydrukowany został tom reportaży „Hipnoza”, poruszający kwestie żydowskie. Kolejne zbiory to: „Taniec na cudzym weselu” (1993), „Dowody na istnienie” (1995) i „Tam już nie ma żadnej rzeki” (1998), w którym autorka poruszyła tak ważną dla siebie tematykę żydowską oraz opisała skomplikowane losy Polaków, uwikłanych w politykę i historię.
W bogatym dorobku literackim Hanny Krall można odnaleźć również zbiory opowiadań (między innymi: „Ambitny jestem” 1965), reportaże sceniczne „Relacje” (1981), poświęcone działaczom robotniczym: J. Goździkowi, J, Prokopiakowi i A. Walentynowicz, scenariusz filmu telewizyjnego „Widok z okna na pierwszym piętrze”, a także utwory dramatyczne dla młodzieży.
Hanna Krall zawsze stara się przede wszystkim opisywać świat, unikając wymierzania sprawiedliwości. O swojej twórczości mówi: Coraz częściej opowiadam smutne rzeczy: o świecie, którego nie ma i nigdy, nigdzie nie będzie. „Hipnoza”, a także ostatnie moje reportaże są o żydowskim świecie, który istniał w Polsce. Istniał pięćdziesiąt kilka lat temu, a mam wrażenie, jakby to była zamierzchła, zaginiona cywilizacja sprzed tysięcy lat. Piszą o niej Singer i Stryjkowski, ale odwołują się do własnego życia. Ja szukam dzisiejszych, jeszcze istniejących resztek: materialnych i w ludzkiej pamięci. Sama dla siebie odkrywam ów świat bogaty, różnorodny, odmienny od wszystkiego i fascynujący. Fakt, że ludzkość pozwoliła go zamordować, uważam za najdonioślejsze zdarzenie i największą przestrogę XX wieku.
O popularności jej utworów świadczą liczne przekłady na języki obce i nagrody, między innymi: „Życia Literackiego” (1978), im. K. Pruszyńskiego (1981 i 1990), ministerstwa kultury i sztuki II stopnia (1989), im. Bolesława Prusa (1990) i miesięcznika „Odra” (1990), Solidarności (1995). W roku 1999 otrzymała Nagrodę Wielkiej Fundacji Kultury. W 2005 Hanna Krall została nominowana do Nagrody NIKE za „Wyjątkowo długą linię”, a w 2007 – do Literackiej Nagrody Środkowoeuropejskiej Angelus za „Król Kier znów na wylocie”.
Autor: