Zdążyć przed Panem Bogiem - budowa

Książka ta wpisuje się w nurt, jaki pojawił się w literaturze polskiej w latach 70. w następstwie takich dzieł jak np. Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego – przedstawiających wojnę widzianą z bliska oczami pojedynczego człowieka. Jest zapisem rozmowy z Markiem Edelmanem, zastępcą komendanta ŻOB, jedynym członkiem organizacji, któremu udało się ocaleć.

Jak powiedziała sama autorka, Zdążyć przed Panem Bogiem jest

„książką o ludziach w sytuacji ostatecznej, o tym, co człowiek może zrobić ze swoją śmiercią i ze swoim życiem” .(1)

Zdążyć przed Panem Bogiem jest reportażem* literackim złożonym z piętnastu wyodrębnionych graficznie fragmentów o różnorodnej formie.

* REPORTAŻ – gatunek dziennikarsko-literacki wykształcony w 2. połowie XIX wieku w wyniku dynamicznego rozwoju prasy. Obejmuje utwory będące sprawozdaniami z wydarzeń, których autor był bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem. O charakterze reportażu decyduje stosunek elementów informacyjnych oraz autorskiej interpretacji i oceny. Ze względu na tematykę wyróżniamy reportaż społeczno-obyczajowy, podróżniczy, wojenny, sądowy, sportowy i in. (2)

• Fragmenty: 1, 7, 10, 12 – 15 – wywiad z Edelmanem
• Fragmenty: 4, 5, 8, 9 – relacja odautorska będąca sprawozdaniem z wypowiedzi bohaterów drugoplanowych, dzięki którym relacja zostaje uszczegółowiona
• Fragment 2 – sprawozdanie autorki z reakcji czytelników na opublikowany wywiad z Edelmanem
• Fragment 3 – refleksja o sposobie przekazywania informacji przez Edelmana, wyjaśnienie jego trwającego trzydzieści lat milczenia
• Fragment 11 – opowieść o niezrealizowanym filmie Andrzeja Wajdy na temat getta

Poszczególne fragmenty rozmów autorka przeplata poezją – we fragmencie 10 cytuje wiersz żydowskiego poety Władysława Szlengela pt. „Kontratak”, a we fragmencie 13 – urywki z zeszytu poetyckiego Jurka Wilnera.

---

1) Hanna Krall, Coraz częściej opowiadam smutne historie, [w:] Wojciech Wiśniewski, Lekcja polskiego, Warszawa 1993
2)Na podstawie hasła „Reportaż” w Słowniku terminów literackich, Wrocław 2000

  Dowiedz się więcej