Albert Camus - życiorys

Albert Camus (francuski pisarz, dramaturg, eseista, czołowy przedstawiciel egzystencjalizmu w literaturze) przyszedł na świat 7 listopada 1913 roku w Mondovi w Algierii w ubogiej rodzinie robotniczej. Jego ojciec, Lucien, robotnik alzackiego pochodzenia, zginął w czasie I wojny światowej pod Marną w niespełna rok po narodzinach Alberta. Wówczas to rodzica Camus, ze względu na złą sytuację finansową, musiała przenieść się do Belcourt – robotniczej części Algieru w pobliżu arabskiej dzielnicy miasta, gdzie zamieszkała wraz z babką Alberta i jego sparaliżowanym stryjem w niewielkim, dwupokojowym mieszkaniu.

W 1918 roku Camus rozpoczął naukę w jednej z algierskich szkół podstawowych. Dzięki pomocy i wsparciu nauczycieli, a zwłaszcza Louisa Germaina, uzyskał stypendium, które umożliwiło mu dalszą edukację w liceum. Lata nauki to dla przyszłego pisarza czas intensywnego rozwoju intelektualnego i licznych zainteresowań sportowych, przerwany w 1930 roku pierwszym poważnym atakiem gruźlicy. Rozwój choroby zmusił Camusa do zaprzestania uprawiania sportów i przerwania studiów. Po odzyskaniu sił opuścił on dom rodzinny i rozpoczął samodzielne życie, podejmując się rozmaitych prac. Pracował między innymi dla Instytutu Meteorologicznego, sprzedawał części zamienne dla samochodów, udzielał prywatnych lekcji. Jednocześnie kontynuował studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu w Algierze. W 1934 roku poślubił Simone Hic, córkę zamożnego lekarza okulisty, lecz ich małżeństwo rozpadło się po niespełna dwóch latach.

W okresie nauki Albert Camus zaprzyjaźnił się z jednym ze swoich profesorów, Jeanem Grenierem, z którym znalazł wspólne zainteresowania na płaszczyźnie literatury, filozofii i sportu. Na studiach wyróżnił się w dziedzinie filozofii, otrzymując w 1936 roku „Dipl�me d'études supérieure” za pracę, dotyczącą związków greckiej i chrześcijańskiej myśli filozoficznej w dziełach Plotyna i świętego Augustyna. Dzięki temu mógł podjąć pracę jako wykładowca uniwersytecki, lecz kolejny atak gruźlicy zmusił go do wyjazdu do francuskich Alp w celu ratowania podupadającego zdrowia. Po wizycie we Włoszech powrócił do Algierii, gdzie rozpoczął działalność publicystyczną. Jego pierwsze pisma: „L'Envers et l'endroit” zostały opublikowane w 1937 roku. Podjął w nich tematykę dualistycznej koncepcji ludzkich problemów, która uwidaczniała się przez następne lata w całej jego twórczości. Pierwsze eseje pisał zainspirowany pasją istnienia i zdolności człowieka do intensywnej komunikacji z naturą, podkreślając jednocześnie kruchość i ponurość ludzkiej egzystencji.

Rok 1930 okazał się przełomowy w życiu Camusa – wówczas to rozpoczął swą działalność twórczą, wynikającą w dużej mierze z lektury i zainteresowania się dziełami francuskich klasyków. W tym czasie związał się również z algierską lewicą i przez jakiś czas był członkiem Komunistycznej Partii Algierii. Zaczął również interesować się teatrem, a z zamiłowania tego zrodziły się liczne sztuki sceniczne, które pisał do końca swych dni. W latach 1935-1939, wraz z grupą młodych intelektualistów lewicowych, założył „Thé�tre de l'Equipe”. Dzięki jego zaangażowaniu wystawiono „Requiem dla zakonnicy” Williama Faulknera i „Biesy” Fiodora Dostojewskiego. Niestety, cała twórczość teatralna Alberta Camusa była i nadal jest najmniej doceniana przez krytyków literackich i jego odbiorców.

Przed wybuchem II wojny światowej Camus pracował jako dziennikarz w gazecie „Alger-républicain”, najpierw jako stażysta, a następnie jako zastępca redaktora naczelnego, reporter polityczny i recenzent książek. Z tego okresu pochodzą jego recenzje dzieł literackich Jean-Paula Sartre’a i artykuły, analizujące warunki społeczne muzułmańskiej społeczności regionu Kabylii.

W 1940 roku wyjechał do Paryża, mając nadzieję, że podejmie tam pracę reportera w prasie lewicowej. Ze względu na atak Niemiec na Francję musiał wrócić do Afryki Północnej, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel w Oranie i ożenił się z Francine Faure, nauczycielką matematyki. Jako zdeklarowany pacyfista, otwarcie protestował przeciwko wojnie w Europie, co naraziło go na niebezpieczeństwo, wynikające z ograniczenia praw wolnościowych we Francji czasów wojny. Po zaledwie kilkutygodniowym pobycie w Oranie, w marcu 1940 roku, został zmuszony do opuszczenia Algierii ze względu „na zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego”.

W ostatnich latach okupacji Francji i po wyzwoleniu Camus kontynuował pracę dziennikarza jako redaktor paryskiej gazety „Combat”, na łamach której przedstawiał różnorodne i niezależne poglądy lewicowych, w których dominowało przesłanie ideałów sprawiedliwości, prawdy i wiary oraz przybliżał polityczny program, oparty na głębokiej, moralnej postawie człowieka. Pojawiające się ostre polemiki pomiędzy zwolennikami poglądów prawicowych i lewicowych ostatecznie zniechęciły go do dalszej pracy i w 1947 roku opuścił redakcję pisma.

Jako pisarz debiutował w 1940 roku powieścią „Obcy” – głębokim studium wyobcowania w XX wieku w oparciu o portret współczesnego outsidera, które przyniosło mu uznanie czytelników i krytyki literackiej. W tym samym roku ukazał się jego esej filozoficzny: „Mit Syzyfa”, w którym dokonał analizy współczesnego nihilizmu i poczucia absurdu. Z poszukiwań sposobu na przezwyciężenie nihilizmu zrodziła się jego druga powieść: „Dżuma” (1947). Z innych jego ważnych dzieł należy wymienić powieść „Upadek” (1956) i zbiór opowiadań „Wygnanie i królestwo” (1957), w których wykorzystał symbolikę chrześcijańską, nadając jej charaktery ironicznej wymowy, stylizowanej na świeckich humanistach etycznych.

W 1957 roku Albert Camus otrzymał jedną z najbardziej prestiżowych międzynarodowych nagród w dziedzinie literatury – Nagrodę Nobla za twórczość, która „z powagą jasnym wzrokiem oświetla problemy ludzkiego sumienia naszych czasów”. Przyjmując wyróżnienie z charakterystyczną dla siebie skromnością oświadczył, że gdyby był członkiem komisji, to swój głos oddałby na ówczesnego faworyta i swojego konkurenta, André Malrauxa. Po opublikowaniu zbioru „Wygnanie i królestwo”, rozpoczął pracę nad czwartą powieścią oraz przygotowywał się do objęcia funkcji dyrektora teatru w Paryżu. Jego życiowe plany przekreśliła nieoczekiwana śmierć. Zginął 4 stycznia 1960 roku w wypadku samochodowym w Villeblerin pod Paryżem razem ze swym wieloletnim przyjacielem i wydawcą, Gallimardem.

Jako powieściopisarz i dramaturg, teoretyk polityczny i moralista, Albert Camus po II wojnie światowej stał się rzecznikiem swego pokolenia i mentorem literatów oraz filozofów nie tylko we Francji, ale także w Europie i na świecie. Jego pisma, dotyczące głównie izolacji człowieka w obcym mu wszechświecie, wyobcowania jednostki, problemu zła oraz ostateczności śmierci, dokładnie odzwierciedlały poczucie alienacji i rozczarowanie powojennych intelektualistów oraz społeczeństwa. W dziejach literatury zapisał się jako twórca i propagator powieści egzystencjalnej i jako czołowy przedstawiciel egzystencjalizmu. Choć sam dostrzegał we współczesnym mu świecie wszechobecność nihilizmu, w swych utworach dążył do obrony takich wartości, jak prawda i sprawiedliwość. W nieukończonej powieści: „Pierwszy człowiek”, zarysował kontury liberalnego humanizmu, w którym odrzucał aspekty dogmatyczne chrześcijaństwa i marksizm.

Albert Camus został pochowany w Lourmarin.

Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij

Autor: Dorota Blednicka

Dowiedz się więcej

1 Dżuma - streszczenie
2 Dżuma - problematyka utworu
3 Pozostali bohaterowie