Jan Kochanowski - charakterystyka twórczości

Wielkość Kochanowskiego jako poety jest niezaprzeczalna. Jego zasługi dla rozwoju polskiego języka poetyckiego i poezji w ogóle są niepomierne. Duża część jego utworów jest powszechnie znana, frazy z jego wierszy zaczęły żyć własnym życiem i stanowią element języka, którym posługujemy się na co dzień. Do pojawienia się Adama Mickiewicza (ponad 200 lat później!) historia literatury nie notuje większej osobowości literackiej niż Jan z Czarnolasu.

Fenomen jego twórczości polega między innymi na tym, że stworzył poezję, w której jednocześnie wypowiada prawdy uniwersalne i zapisuje swoje życie. Wystarczy spojrzeć na Treny czy Fraszki by zrozumieć, że to Kochanowski rozpoczyna historię polskiej liryki. Między Kochanowskim a jego poprzednikami (Biernatem z Lublina czy Rejem) istnieje ogromna przepaść nie tylko kunsztu poetyckiego, ale również wachlarza podejmowanych tematów, ilości wypowiedzianych prawd i uczuć. Jana z Czarnolasu podziwiali twórcy polskiego Baroku, czytali go pisarze oświeceniowi, romantyczni i późniejsi. Nie bez powodu Cyprian Kamil Norwid pisał:

Czarnoleskiej ja rzeczy chce, ta serce uleczy...

Poezja Kochanowskiego jest prosta i tajemnicza zarazem, w literaturze polskiej stanowi symbol równowagi ducha, harmonii, to synonim polskiego klasycyzmu. Tematy podejmowane przez renesansowego poetę wciąż powracają, wciąż dyskutuje się z Kochanowskim, wciąż się go wspomina.

Kochanowski, który jak każdy poeta Renasansu rozpoczynał swoją przygodę literacką od twórczości w języku łacińskim, dokonał kroku milowego w sztuce polskiego słowa przystosowując do rodzimych warunków najważniejsze antyczne gatunki. To on wyznaczył do dziś powielane wzory gatunkowe dla fraszki, trenów, pieśni, sonetu, sielanki. Jako pierwszy stworzył polską tragedię. Odprawa posłów greckich przez długie stulecia nie doczekała się w literaturze polskiej dramatu, który mógłby z nią konkurować. Poeta podejmował również próby epickie i choć nie ma w swoim dorobku epopei, to ta część jego twórczości artystycznej również jest warta wspomnienia. Olbrzymie są tez zasługi Kochanowskiego w dziedzinie wersyfikacji, to on utrwalił większość miar polskiego wiersza sylabicznego.

Jan z Czarnolasu wsławił się również jako tłumacz, jego przekład biblijnej Księgi Psalmów znany pt.Psałterz Dawidów do dziś zachwyca siłą poetyckiego oddziaływania. Poeta stworzył przekład ponadwyznaniowy, uniwersalnym. Nie jest to właściwie przekład w tradycyjnym tego słowa znaczeniu, mamy raczej tu do czynienia z parafrazą tekstu biblijnego, stanowiącą w rzeczywistości zbiór liryków przede wszystkim religijnych, ale również osobistych i filozoficznych.

  Dowiedz się więcej