10. Problematyka winy i kary. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

W starożytnej Grecji wierzono, że choć to bogowie stworzyli świat, to jednak Prometeusz, tytan, nadał życie pierwszym ludziom, ulepionym z gliny. Z troską o ich los w surowym świecie, przyniósł ludzkości ogień, który wcześniej był domeną tylko bogów. Jego czyn wywołał gniew Zeusa, władcy bogów, który w odpowiedzi stworzył Pandorę, pierwszą kobietę, dając jej beczkę pełną nieszczęść, które miały rozprzestrzenić się po świecie. Kiedy Pandora otworzyła beczkę, ludzkość musiała stawić czoła wszelkim cierpieniom i smutkom, chociaż na dnie beczki pozostała nadzieja, by pomóc ludziom przetrwać te trudności.

Jednakże to nie były jedyne konsekwencje działania Prometeusza. Tytan chcąc udowodnić swój spryt, przygotował ofiarę, oszukując Zeusa. W odpowiedzi Zeus wymierzył karę bezpośrednio Prometeuszowi, przykuwając go do skały. Codziennie jego wątroba była wydziobywana przez orła, by każdej nocy odnowić się, przedłużając cierpienie Prometeusza. W tej historii, miłość i troska Prometeusza o ludzkość przyniosły zarówno korzyści, jak i surowe konsekwencje, ukazując skomplikowaną dynamikę między bogami a ludźmi.

Kontekst filozoficzny
Mitologia odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu uniwersalnych wartości w starożytnej kulturze. Pierwsi filozofowie, tacy jak Sokrates, pochylali się nad głębokimi kwestiami etycznymi, próbując zrozumieć obiektywne pojęcia dobra i zła. Sokrates wierzył, że zło pochodzi z niewiedzy o prawdziwej naturze dobra. W szerokim kontekście europejskiej kultury, kara za zło powinna być adekwatna do winy, co prowadzi do refleksji nad sprawiedliwością kary dla Prometeusza w mitologii.

Nawiązania (literatura):

• „Ballady i romanse” Adam Mickiewicz – w balladach Adama Mickiewicza została pokazana ludowa moralność, zgodnie z którą nie ma zbrodni bez kary, dlatego np. niewierna żona zginęła w świątyni;


• „Makbet” William Szekspir - tytułowego bohatera spotkała kara za poczynione zło, co było zgodne z wyższym planem;
• „Zbrodnia i kara” Fiodor Dostojewski – Raskolnikow zamordował dwie kobiety, a karą za jego zbrodnię były nękające go obawy przed wykryciem zbrodni. Dopiero spotkanie Sonii i dobrowolne poddanie się karze umożliwiły mu stanie się lepszym człowiekiem;