37. Zwyczaje i obyczaje szlacheckie w kulturze polskiej. Omów zagadnienie na podstawie "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

W "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza głęboko zakorzenione tradycje polskiej szlachty stanowią kluczowy element narracji. Dworek Sędziego Soplicy w Soplicowie, będący sercem opowieści, jest uosobieniem staropolskiej gościnności, gdzie drzwi zawsze są otwarte dla gości. Uczty, zorganizowane według ściśle określonych zasad etykiety dotyczących m.in. usadzania gości, ukazują dbałość o tradycje i szacunek dla starych obyczajów.

Oprócz uroczystych biesiad, Mickiewicz opisuje inne typowe rozrywki szlacheckie, takie jak polowania, które były ważnym elementem życia społeczności. Polowania często miały ceremonialny charakter, rozpoczynając się od mszy. Poeta również zwraca uwagę na sejmiki, tradycyjne tańce, a także obyczaje związane z małżeństwem. Za każdym razem podkreśla patriotyczny duch tych tradycji, co widoczne jest w takich detalach jak obrazy bohaterów narodowych czy zegar grający polski hymn w domu Sędziego.

Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” wielokrotnie posługuje się słowem „ostatni”, co stanowi aluzję do tego, że dawny porządek i stan szlachecki powoli odchodziły w zapomnienie.

Kontekst literacki i społeczny
W czasach, kiedy szlachta pełniła kluczową rolę w polskim społeczeństwie, dworek szlachecki był sercem ich codziennego życia, pełniąc funkcje zarówno kulturalne, jak i społeczne. Bujne biesiady, dyskusje na ważne tematy, a także hołdowanie tradycjom i sztuce stanowiły integralną część życia dworkowego. Wielu wybitnych poetów, w tym Jan Kochanowski, Franciszek Karpiński czy Wacław Potocki, często związani byli z dworkami, które stały się miejscem powstawania wielu ich dzieł.

Nawiązania (literatura):

• „Satyry” Ignacy Krasicki – satyry Krasickiego są głosem krytyki skierowanym przeciwko największych wadom stanu szlacheckiego związanym z ich obyczajowością np. pijaństwo, biesiadowanie;
• „Pamiętniki” Jan Chryzostom Pasek - autor, który sam był Sarmatą, przedstawił swoją warstwę społeczną jako sprytną, zaradną, waleczną i skłonną do awanturnictwa. W swojej opowieści opowiada także o obyczajowości szlacheckiej silnie związanej z religią;
• „Ferdydurke” Witold Gombrowicz – autor za pomocą groteski zdemaskował mit dworku szlacheckiego, a ich obyczaje i tradycje ukazał jako formy, w które zostali wtłoczeni;