klp.plWiersz Juliana Tuwima Ranyjulek jest pochwałą ulicznego życia zawadiaki, pijaka i włóczykija. Podmiot liryczny wylicza zasady, jakimi powinien się kierować, by być szczęśliwym:
Powinienem z wiatrami po ulicach się włóczyć,
W tłoku miast, podchmielony, najradośniej się chwiać,
Od andrusów, dryndziarzy powinienem się uczyć
Gwizdać, kląć, pohukiwać na psiakrew i psiamać!
Od rynsztoka do ściany zygzakami się toczyć,
Ranyjulek! swobodny, bezpański jak pies!
Sińce łapać na słupach, w zbiegowiskach się tłoczyć,
Na parkany wdrapywać się wiosną po bez!
I kapelusz dziurawy liliowymi kwiatami
Na swą chwałę ustroić i na chwałę swą chlać,
I znów w kwiatach się włóczyć po ulicach z wiatrami,
Podnieść łeb, gwiazdy łykać i na nogach się chwiać
Jego marzeniem jest bezcelowe włóczenie się nocą z wiatrami, radosne chwianie się W tłoku miast oraz tłoczenie w zbiegowiskach (…) w kwiatach w stanie wskazującym. Chciałby zygzakami się toczyć przez całą szerokość ulicy, Od rynsztoka do ściany, nabijać sobie sińce na słupach, wdrapywać się wiosną na parkany, by zerwać pachnący bez, łykać gwiazdy.
Za wzór stawia sobie andrusów, dryndziarzy, mistrzów w gwizdaniu, przeklinaniu. To od nich chciałby się uczyć pohukiwać na psiakrew i psiamać!
Tytułowe zawołanie Ranyjulek! staje się dla podmiotu lirycznego synonimem życia, jakie zawsze chciał wieść. Pragnął i nadal pragnie być swobodny, bezpański jak pies! Marzył o założeniu dziurawego kapelusza, ustrojeniu go liliowymi kwiatami i chlaniu aż do utraty tchu.
Wymowa wiersza jest raczej pesymistyczna, czego dowodzi pierwsze słowo utworu: Powinienem. Refleksyjny charakter oraz przypuszczający tryb świadczą o tym, iż podmiot liryczny prowadzi całkiem inne życie, niż to, o którym rozwodzi się w wierszu. Zapewne nie jest to swobodny żywot gawędziarza, zachwycającego się pięknem przyrody, zrywającego bez z parkanu czy łykającego gwizdy. Tuwim napisał tę pochwałę zwykłego, codziennego życia, ponieważ był zmęczony tradycyjnym konserwatyzmem, zakłamaniem i nudą swojego środowiska.
Wiersz świadczy o tym, że czasami zdarzało mu się marzyć o innym życiu, pozbawionym obłudy, póz, masek.
Analiza
Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej, podmiot wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej, o czym świadczy rozpoczynający go czasownik Powinienem.
Liryk składa się z trzech czterowersowych strof. Tuwim zastosował rymy ABAB.
Tekst jest bardzo dynamiczny. Pełno w nim wykrzykników (psiamać!; Ranyjulek!; jak pies!; Na parkany wdrapywać się wiosną po bez!). Pojawiają się nawet potoczymy i wulgaryzmy: psiamać!, dryndziarz, kląć, sińce, podchmielony, składające się na tak zwany język ulicy. T
uwim celowo odciął się od eleganckiej stylistyki, od estetyzmu. Stworzył prosty wiersz o prostej tematyce, nie rezygnując jednak na przykład z metafor (włóczyć się z wiatrami po ulicach; Sińce łapać na słupach; gwiazdy łykać) czy porównań (swobodny, bezpański jak pies!).
Autor: