klp.plWiersz Prośba o piosenkę Juliana Tuwima pochodzi z wydanego w 1926 roku tomiku poetyckiego Słowa we krwi. Dotyczy – jak mówi tytuł wiersza - kwestii poetyckiego natchnienia, daru tworzenia oraz samookreślenia roli i zadań swojej twórczości artystycznej.
Ten ekspresywny wiersz będący utworem programowym zapowiadającym nastanie nowej poezji nie jest wyrazem radosnej afirmacji codzienności, witalizmu oraz zachwytu nad biologizmem człowieka, co dowodzi to, iż został napisany w późniejszym etapie życia Juliana Tuwima, zwróconego w dojrzałym wieku ku problemom artystycznego wyrazu swoich poglądów, ku społecznemu oraz politycznemu zaangażowaniu się w problemy innych ludzi.
Tuwim prosi, by Bóg dał mu dar natchnienia do stworzenia utworu najbliższego piosence, ponieważ ten gatunek prości ludzie, znający definicję ciężkiej pracy i trud zdobycia kawałka chleba, będą w stanie najszybciej i najpełniej przyswoić. Zdaniem Tuwima tylko piosenka – nie górnolotne hymny czy wystylizowane peany – poprzez swoją moc, mogła uwolnić biedaków z otumanienia i spod władzy bezwzględnych tyranów.
Interpretacja
Julian Tuwim w swoim wierszu Prośba o piosenkę prosi Stwórcę o inspirację, nadprzyrodzoną siłę oraz natchnienie poetyckie, które pomogłoby mu w stworzeniu kolejnego dzieła – tym razem chodzi o piosenkę.
Kreacja podmiotu lirycznego jest nieskomplikowana. Bohaterem jest poeta, który prosi Stwórcę o natchnienie poetyckie, wyrażone w tym przypadku jako bicie serca przypominające gniew oceanów, wichura krwi.
Tuwim wyraża w utworze szacunek do tradycji poprzez przywołanie dawnych poetów oraz nazwanie ich prostymi i szlachetnymi. Podmiot prosi, by Bóg dał mu możliwość uderzania w możnych i tyranów, niczym jego wzór - artyści tworzący przed wiekami, kultywujący i realizujący prostotę i szlachetność słowa poetyckiego.
Zaznacza jednak, że nie chodzi mu o dar tworzenia górnolotnych, romantycznych hymnów dla bogatej arystokracji, możnych i tyranów:
(…) bo nie hymnów trzeba
Tym, którzy w zżartej piersi pod brudną koszulą
Czcze serca noszą, krzycząc za kawałkiem chleba,
A biegną za orkiestrą, co gra capstrzyk królom.
Tuwim nie opisuje biednych ludzi bezkrytycznie, zdaje sobie sprawę, że czasami są mało rozgarnięci i niekiedy nie grzeszą inteligencją, ponieważ dają się rozproszyć w dążeniu do poprawy bytu byle rozrywce, ale z drugiej strony wie, że nie mogą liczyć na jakąkolwiek pomoc.
Gotowością do pisania utworów dosłownych, napastliwych, atakujących, ale przede wszystkim dla zwykłych ludzi daje tym samym dowód znajomości sytuacji społecznej w państwie, w którym – wbrew natrętnej propagandzie rządu – nie walczy się z ubóstwem, nie pomaga się pokrzywdzonym przez los. Zatem to kolejny społecznikowski wiersz Tuwima, który znany był ze swojej chęci pomocy najbiedniejszym oraz z trzeźwego, choć ironicznego i trochę nonszalanckiego, sposobu patrzenia na świat.
Podmiot w ostatnich wersach utworu prosi jeszcze raz o dar twórczej, nieskrępowanej pracy. Jego słowa są niezwykle plastyczne, dowcipne i pełne ekspresywności:
Lecz słowom mego gniewu daj błysk ostrej stali,
Brawurę i fantazję, rym celny i cienki,
Aby ci, w których palnę, prosto w łeb dostali
Kulą z sześciostrzałowej, błyszczącej piosenki!
Prośba o piosenkę - analiza
Już sam tytuł wiersza Prośba o piosenkę nasuwa skojarzenie z jego tematyką. Forma oznajmująca jeszcze bardziej uwypukla problem, o jakim traktuje autor utworu oraz przypomina tytuł modlitwy, odmawianej rano lub przed snem.
strona: - 1 - - 2 -
Autor: