klp.plTymczasem w życiu osobistym Stanisława Wyspiańskiego następowały zmiany, które wpłynęły decydująco na jego dalsze dzieje. Niespodziewanie ujawniła się choroba, która latami wyniszczała jego organizm i ostatecznie doprowadziła do przedwczesnej śmierci. Jesienią 1900 roku poślubił młodą chłopkę, Teodorę Teofilę Spytkównę. Wkrótce uczestniczył w weselu swojego wieloletniego przyjaciela, Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. Wydarzenie to zainspirowało go do napisania „Wesela”, uznanego za arcydzieło twórcy.
Od 1900 roku zaczął pisać „rapsody”, związane z przeszłością i ważnymi momentami z dziejów Krakowa. Poematy liryczno-epickie, zawierające wizje historii, skoncentrowane były na postaciach bohaterów historycznych i legendarnych, a zarazem krytykowały współczesność i wzywały do wielkości. Rapsody historyczne powstawały najczęściej równolegle do tworzonych przez Wyspiańskiego projektów witraży dla katedry wawelskiej. Najwcześniej powstały poematy „Bolesław Śmiały” i „Kazimierz Wielki”. Pod tymi samymi tytułami zostały wystawione kartony witraży na jubileuszowej wystawie „Sztuki”.
W kolejnych latach Wyspiański napisał: „Wernyhorę”, „Świętego Stanisława”, „Henryka Pobożnego pod Legnicą” i „Piasta”. Wraz z innymi formami twórczości powstawały liczne wiersze liryczne, najczęściej wpisywane do korespondencji i nieprzeznaczone do druku oraz parafraza hymnu „Veni Creator” (1905). W 1900 roku napisał oryginalny utwór dramatyczny „Legion”, lecz teatry w Krakowie i we Lwowie nie miały możliwości wystawienia dzieła ze względu na ograniczenia techniczne. Teatr krakowski przyjął natomiast do wystawienia „Wesele”. Premiera odbyła się 16 marca 1901 roku. Sztuka rozsławiła nazwisko autora, który od tej pory zaczął liczyć się w opinii publicznej nie tylko jako wybitny dramatopisarz i utalentowany malarz, ale także jako „wieszcz narodowy”, kontynuujący tradycję romantycznych poetów u progu nowego stulecia.
Do problematyki narodowo-społecznej Wyspiański powrócił w 1903 roku, w dramacie „Wyzwolenie”. Jednocześnie pracował nad utworami o różnorodnym charakterze i motywach. W 1903 roku odbyła się premiera dramatu „Bolesław Śmiały”, przy którym współpracował jako twórca scenografii i kostiumów oraz współreżyser. Z kolei w „Achillesie” i „Akropolis” sięgnął do mitów antycznych i „Iliady”. W sztuce „Noc listopadowa” powrócił do interesującego go od dawna tematu powstania 1830 roku i stworzył dzieło, w którym historia współistniała z pradawnymi mitami. Premiera dramatu miała miejsce dopiero po śmierci autora, w roku 1908.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -
Autor: 