Motywy literackie w „Konradzie Wallenrodzie”

· zdrada – w utworze stanowi narzędzie walki z wrogiem. Rycerz, wychowany przez Krzyżaków na wzorowego wojownika i indoktrynowany jednocześnie przez litewskiego wajdelotę, namawiany do pomszczenia krzywd ojczyzny – wybiera właśnie zdradę jako oręż w nierównej walce z Zakonem Krzyżackim. Halban cały czas mu powtarza: „Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników – podstępy”.

· miłość – tragizm tego uczucia obserwujemy na przykładzie Aldony i Waltera Alfa, czyli Pustelnicy i Konrada Wallenroda. Młode małżeństwo nie może żyć razem, ponieważ okrutni Krzyżacy nie pozwalają Litwinowi spokojnie patrzeć na poczynania względem jego ojczyzny. Miłość dwójki głównych bohaterów jest niespełniona i tragiczna, ponieważ nie mogą żyć wspólnie. Kończy się samobójstwem głównego bohatera i śmiercią jego kochanki.

· samobójstwo - popełnia je główny bohater – Walter Alf - po dokonaniu zemsty na Krzyżakach i słowach Aldony, która odmówiła dalszego wspólnego życia oraz w obliczu wykonania kary śmierci przez zakonników. Umiera w strzelnicy, wypiwszy zatrute wino z pucharu. Aldona ginie chwilę potem, widząc gasnącą nagle lampę (strąca ją umierający kochanek).

· walka – walka jest głównym motywem dzieła. Nie są to jednak działania zgodne z honorowym rycerskim kodeksem czy zasadami godnymi średniowiecznego wojownika, lecz podstępne i zdradliwe poczynania w celu bezwzględnego zniszczenia wroga.

· ojczyzna – stosunek do ojczyzny prezentuje następujący cytat: „Słodszy wyraz nad wszystko, wyraz miłości, któremu / Nie masz równego na ziemi, oprócz wyrazu – ojczyzna”, pochodzący z Powieści wajdeloty. To w imię miłości do ojczyzny główny bohater rezygnuje z osobistego szczęścia i decyduje się na życie w kłamstwie i ciągłym uważaniu na wypowiedziane słowa czy wykonane gesty.

· dom – symbolizuje wszystko to, co kojarzy się nam z domem, czyli przede wszystkim miłość i bezpieczeństwo. Dla Konrada domem była Litwa, z której jako dziecko został porwany przez Krzyżaków. To stało się powodem, iż w późniejszych latach domem była dla niego jedynie ojczyzna (świadczą o tym słowa: „Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”.

· twórczość literacka - „Płomień rozgryzie malowane dzieje, / Skarby mieczowi spustoszą złodzieje, / Pieśń ujdzie cało” – cytat mówi o ogromnej roli pamięci mieszkańców pokonanego kraju, którzy dzięki poezji nigdy nie zapomną cierpienia, jakie było udziałem ich narodu.

· Niemcy – Krzyżacy opisani w utworze od ponad stu lat nawracają siłą ludy północnego pogaństwa. Cechuje ich chciwość, notoryczne łamanie ślubów, pogarda dla Litwinów. Za sprawą małego Litwina – głównego bohatera – poznajemy zasady panujące w zakonie „od wewnątrz”. Krzyżacy próbowali wychować Waltera Alfa na wzorowego Niemca. Uczył się wszystkiego od mistrza Winrycha, który pokochał go, jak rodzonego syna (bez wzajemności). Chłopiec jest pod wpływem starego pieśniarza litewskiego wajdeloty, który rozbudza w nim nienawiść do niemieckiej nacji i chęć zemsty na wrogu. Gdy już dokonuje zaplanowanej zemsty, przyznaje jednak, iż: „Ja więcej nie chcę, wszak jestem człowiekiem! (…) / Już dosyć zemsty – i Niemcy są ludzie”.

  Dowiedz się więcej