Halban – charakterystyka

Halban, o wyglądzie którego nie ma większych wzmianek (jedynie słowa: „mnich siwy”, być może, by podkreślić jeszcze bardziej tajemniczość tej postaci) jest w utworze litewskim wajdelotą (pieśniarzem), który wziął pod swe skrzydła porwanego przez Krzyżaków małego Waltera Alfa i wpajał mu miłość do ojczyzny i nienawiść do Zakonu. Był powiernikiem i strażnikiem tajemnicy Konrada Wallenroda, stale pilnował realizacji podstępnego planu, wmawiając bohaterowi, że „Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników – podstępy”. Gdy Konrad, już jako wielki mistrz, zwlekał z dokonaniem zemsty, to właśnie Halban nakłaniał go do zrealizowania ostatniego kroku. Budząc wiarę w zwycięstwo, przyrzekał opowiadać o czynach przyjaciela.

Kochał ojczyznę ponad wszystko, czego przykładem może być cytat z Pieśni wajdelota:
„Z każdym wskrzeszonym wyrazem budzi się nowe uczucie
Jako iskra z popiołu; były to słodkie imiona
Pokrewieństwa, przyjaźni, słodkiej przyjaźni, i jeszcze
Słodszy wyraz nad wszystko, wyraz miłości, któremu
Nie masz równego na ziemi, oprócz wyrazu – ojczyzna”.

Przekonany o tym, że jako poecie ciąży na nim obowiązek opowiadania o czynach Waltera Alfa, odmawia spożycia zatrutego trunku w końcowym epizodzie powieści: „Nie, ja przeżyję... i ciebie, mój synu! - / Chcę jeszcze zostać, zamknąć twe powieki, / I żyć - ażebym sławę twego czynu / Zachował światu, rozgłosił na wieki: / Obiegę Litwy wsi, zamki i miasta, / Gdzie nie dobiegę, pieśń moja doleci, / Bard dla rycerzy w bitwach, a niewiasta / Będzie ją w domu śpiewać dla swych dzieci; / Będzie ją śpiewać, i kiedyś w przyszłości / Z tej pieśni wstanie mściciel naszych kości!”.

Dzięki tej postaci dowiadujemy się, iż Mickiewicz ogromną rolę pokładał w twórczości literackiej, w której upatrywał ponadczasowego piewcę narodowych zrywów niepodległościowych. Halban uważał, iż jedynie pieśń jest w stanie pokonać mury i granice dzielące kraje, ponieważ: „Płomień rozgryzie malowane dzieje, / Skarby mieczowi spustoszą złodzieje, / Pieśń ujdzie cało”

  Dowiedz się więcej