Geneza
Utwór ten poświęcony jest pamięci Józefa Bema, bohatera powstania listopadowego (1830/1831). Walczył on we Francji i Portugalii, w czasie Wiosny Ludów bił się w obronie Wiednia i na Węgrzech. Wiersz powstał w roku 1851, kilka miesięcy po śmierci generała w Syrii. Dla autora Józef Bem był symbolem wartości moralnych oraz cnót obywatelskich i wojskowych.
Co to jest rapsod?
Według słownika terminów literackich jest to utwór poetycki opiewający w podniosłym stylu bohaterów i zdarzenia historyczne. Łączy się on z ustnymi początkami poezji epickiej. W starożytnej Grecji utwory te były wykonywane przez recytatorów, tzw. rapsodów. W czasach nowszych odwołanie się do formy rapsodu może mieć charakter stylizacyjny (np. „Bema pamięci żałobny rapsod”).