Pieśń Legionów Polskich we Włoszech - okoliczności powstania, dzieje utworu

Pieśń Legionów napisana została w Reggio Emilia we Włoszech między 16 a 19 lipca 1797 r. Józef Wybicki ułożył ją z myślą o uroczystości poprzedzającej wymarsz polskich legionów pod dowództwem generała Dąbrowskiego, które 21 lipca udawały się do Mediolanu na spotkanie z Bonapartem. Utwór po raz pierwszy wykonany został na melodię ludowego mazurka przez samego autora właśnie na tejże uroczystości pożegnalnej. Z czasem nazwany został Mazurkiem Dąbrowskiego.

Pieśń bardzo szybko od momentu powstania zdobyła dużą popularność, najpierw wśród legionistów, następnie zaś przeniknęła do kraju, gdzie po wkroczeniu wojsk napoleońskich stała się już nieoficjalnym hymnem Księstwa Warszawskiego. Zadecydowały o tym przede wszystkim względy patriotyczne, bowiem słowa „Jeszcze Polska nie umarła…” stanowiły wyraźną zachętę do wytrwania w oczekiwaniu na wolną ojczyznę. W Królestwie Polskim funkcję hymnu państwowego spełniała pieśń Alojzego Felińskiego Boże, coś Polskę, ale już podczas powstania listopadowego Mazurek Dąbrowskiego ponownie (obokWarszawianki) spełniał rolę najważniejszej pieśni patriotycznej, a po uzyskaniu niepodległości stał się już oficjalnym hymnem państwowym. Pełnił tę funkcję latach 1926-1927, a później od roku 1948.

Dzisiejszy tekst pieśni różni się od swego pierwowzoru, był to bowiem utwór niezwykle żywy. Drukowany wielokrotnie ulegał licznym zmianom i przeróbkom, aktualizowano go, dopisując nowe zwrotki, traktując tym samym pieśń jako swoistą kronikę zmagań narodu polskiego o wolność i czerpiąc z materiału dostarczanego przez historię. Utwór ten odegrał także ważną rolę w walce o polskość Kaszub, Śląska, Warmii i Mazur, gdzie śpiewany był także w wersjach specjalnie napisanych z okazji powstań śląskich czy plebiscytu narodowego po I wojnie światowej (np. Jeszcze Warmia nie zginęła R. Bilitowskiego). Ponadto Mazurek Dąbrowskiego zdobył popularność także i w innych krajach, tłumaczony na wiele języków europejskich stał się inspiracją dla hymnów innych narodów słowiańskich, m.in. parafraza pieśni była punktem wyjścia dla hymnu Jugosławii, Chorwacji, Ukrainy, a wcześniej pod jej wpływem powstał hymn ogólnosłowiański w czasie Wiosny Ludów.

W 1978 r. powstało Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie – rodzinnym mieście Wybickiego.

  Dowiedz się więcej