Sentymentalizm

Według sentymentalistów utwory literackie powinny być proste i przepełnione pozytywnymi i łagodnymi uczuciami. W ten sposób dzieła przybierały formę wyciszoną, stłumioną, pozbawioną wszelkich gwałtowności. Wspomniana prostota odnosiła się zarówno do stylu, formy, jak i do języka poezji. W utworach sentymentalnych pojawiały się więc inspiracje folklorem, wyrazy i zwroty zaczerpnięte z mowy potocznej, oczywiście bez wulgaryzmów, a także odejście od wszelkich ozdobności. Ponadto sentymentaliści podejmowali się często odważnych prób analizy psychologicznej postaw bohaterów swoich dzieł.

Stosunkowo szybko sentymentaliści opracowali własny charakterystyczny sposób pisania o uczuciach. Z czasem okazało się, że było to zgubne, ponieważ środowisko pisarzy i poetów tworzących w tym nurcie nie poszerzało kręgu swoich zainteresowań. Przyczyniło się to do stopniowej banalizacji i stosowania na okrągło tych samych wzorców. Jak pisze Roman Krzywy:

„Propagowany przez prąd wzorzec osobowy zyskał akceptację społeczną, stając się modną a powierzchowną konwencją obyczajową, która szybko oderwała się od swego zaplecza ideowego , uległa schematyzacji i stała się obiektem krytyki”

(R. Krzywy, „Prądy kulturowe i filozoficzne”…, s. 47). Dopiero romantykom udało się wprowadzić konieczne zmiany, które spowodowały, że literatura uczuć opanowała całą Europę.

W dziełach sentymentalistów spotkać mogliśmy nie tylko bardzo podobnych do siebie bohaterów, ale także niemal identyczne sytuacje fabularne. Działo się tak za sprawą obowiązujących w nurcie tendencji tematycznych. Do najpopularniejszych z nich należały aktualizacja mitu arkadyjskiego, zainteresowanie dzieciństwem i jego wpływem na późniejsze, dorosłe życie człowieka. Utwory sentymentalne posiadały ponadto spory ładunek dydaktyczny. Czytelnik mógł odnaleźć w nich wskazówki, przykłady i zalecenia, mówiące jak powinien się zachować w danej sytuacji wyboru moralnego. Często też podpowiedzi te były opatrzone obszernym komentarzem i uzasadnieniem odautorskim.
Warto także pamiętać, że sentymentalizm za autentyczne uważał wartości wywodzące się z natury, dlatego też w utworach tego nurtu pojawia się wiele elementów przyrodniczych. Uważa się, że to sentymentaliści odkryli dla literatury pięknej góry jako wyraz doskonałości i potęgi natury. Ponadto twórcy ci doszukiwali się nadzwyczajnych wartości w życiu rodzinnym, religii, a także analizie stanów wewnętrznych bohaterów. Sentymentalizm przeciwstawiał się

„fałszowi, obłudzie i mechanizmom prowadzącym do wyobcowania jednostki ze społeczeństwa, do utraty jej naturalnych wartości”

(M. Cieński, „Oświecenie”, s. 186). Omawiany kierunek ponadto podejmował tematykę patriotyczną.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej